برخی از حقوق شوهر عبارتند از:
الف) تمکین
تمکین از حقوق واجب شوهر بر همسر است. تمکین به معنای اختیار دادن به دیگری و برداشتن موانع است و منظور از «تمکین زوجه» این است که: «زن جهت استمتاع (= بهره و لذت بردن)، خود را در اختیار شوهر قرار دهد و استمتاع شوهر از خود را، جز در موارد وجود مانع عقلی یا شرعی، محدود به زمان یا مکان و با کیفیت خاصی نکند.»
استمتاع و لذت بردن مرد از همسر خود، حق شوهر است و در فقه بیان شده است که اگر به واسطه گرفتن روزه مستحبی زن، حق شوهر از بین برود و همچنین اگر شوهر، او را از گرفتن روزه مستحبی نهی کند، بنابر احتیاط واجب باید از روزه مستحبی خودداری کند.
براین اساس، در صورتی که زن بدون عذر شرعی و عقلی، از کامیابی و بهره جنسی مرد، سرباز زند، نفقه او به سبب تحقق «نشوز» بر شوهر واجب نخواهد بود. در این خصوص، در فصل ششم و در بحث عوامل اختلاف نکاتی را بیان می نماییم.
پیامبر گرامی اسلامی در سفارشی به زنان فرمودند: «برای آنکه شوهرانتان را (از استمتاع و بهره گیری) منع کنید، نمازتان را طولانی نکنید.»
همچنین، امام صادق ع فرمودند: «زنی برای کاری خدمت رسول خدا آمد، حضرت به او فرمود: شاید از وفات باشی. زن گفت: یا رسول الله ! مسوغات چیست؟ فرمودند: زنی که شوهرش او را برای برخی نیازهایش (بهره جنسی) فرا می خواند، و او پیوسته به تأخیر می اندازد تا اینکه شوهرش به خواب رود. ملائکه این زن را لعن می کنند تا وقتی که شوهرش از خواب بیدار گردد.»
ب) اجازه جهت خروج از خانه
از جمله حقوقی که برای مرد ذکر شده، اینکه رسول خدا فرمودند: «زن جز با اجازه شوهر از خانه خارج نشود.» و در فقه نیز بیان شده است که: زنی که عقد دائمی شده، نباید بدون اجازه شوهر از خانه بیرون رود، ولو برای دیدن خانواده اش. لذا اگر زن بدون اجازه شوهر، سفری برود که بر او واجب نباشد، سفر معصیت بوده و نمازش تمام است. البته برای سفر حج واجب ، اجازه شوهر شرط نیست و زن باید حج واجب خود را به جا آورد، ولو اینکه شوهر او راضی به مسافرت او برای حج نباشد.
در تاریخ آمده است: یهودیان از پیامبر اسلام می خواستند با توجه به حق همسایگی، فاطمه ای در عروسی آنان شرکت کند. آن حضرت فرمود: او همسر علی بن ابی طالب است و باید شوهرش اجازه دهد. البته اجازه همسر از شوهر می تواند در مواردی به صورت کلی باشد، مانند خروج از خانه برای تدریس یا تحصیل یا تهیه نیازهای ضروری منزل، چنانکه علم به رضایت شوهر کافی است و در این موارد نیاز به کسب اجازه به صورت موردی نیست.
ج) اجازه جهت پرداخت صدقه، بخشش و نذر
روشن است که زن حق هزینه کردن از مال شوهر، بدون اجازه او را ندارد. پس نمی تواند بدون رضایت او چیزی به دیگری ببخشد یا صدقه بدهد یا نذر مالی کند. چنانکه اگر نذر زن با حقوق شوهر منافات داشته باشد، رضایت همسر لازم است، حتی اگر از مال خود زن باشد، مانند آنکه نذر کند از مال خودش به سفر زیارتی برود. اما اگر نذر زن با حقوق شوهر منافاتی ندارد و بار مالی هم ندارد، یا اگر بار مالی دارد، زن می خواهد از مال خودش بدهد، عموم فقها احتیاط کرده اند که در این موارد نیز زن ، رضایت همسر را کسب کند و بدون اطلاع یا اجازه او این کار را انجام ندهد. در موضوع صدقه یا بخشش نیز زن می تواند از مال خود صدقه دهد یا به دیگری ببخشد و نیازی به رضایت و اجازه همسر نیست.
