تا دیر نشده به فکر باشید!
خشکی، قرمزی و بعضی اوقات زخم دستها، مشکل بسیاری از خانمهای خانه دار است، آن‌هایی که در اثر شستشوی پیوسته، بدون استفاده از دستکش مناسب، دچار اگزمای تماسی شده‌اند.
آنچه در زیر می‌خوانید اطلاعات لازم و مفیدی است برای پیشگیری و درمان این بیماری
اگزمای تماسی دست به دو دسته کلی تقسیم می‌گردد
الف – اگزمای تماسی دست از نوع آلرژیک حساسیتی:
در این حالت پوست نسبت به مواد خاصی حساسیت دارد. تماس با این مواد باعث ظهور سلولهای مخصوصی در پوست می‌گردد. این سلول‌ها ملکول های تحریک کننده بافتی ترشح نموده و به دنبال آن قرمزی، خارش و پوسته ریزی ظاهر می‌شود. بیمار پوستش را می‌خاراند و با این کار عفونت هم به اگزما اضافه می‌شود و در نهایت پوست دست خشک، خشن، ضخیم (مثل چرم) و دارای پوسته و ترک‌های دردناک می‌گردد. تخمین زده شده که ۲ درصد افراد جامعه دارای این نوع اگزمای تماسی دست می‌باشند. به طور کلی هر ماده‌ای ممکن است باعث بروز حساسیت تماسی دست گردد ولی از همه شایعتر برخی از فلزات مثل نیکل و کروم، مواد آرایشی، برخی از گیاهان مثل پیچک سمی، مواد پلاستیکی و گاهی داروهای موضعی مثل کرم نئومایسین را می‌توان نام برد. نیکل و کروم در پوشش بسیاری از وسایل فلزی روزمره مثل جواهرات بدلی، زیورآلات، ساعت، وسایل آشپزخانه و تعداد بی شماری لوازم دیگر وجود داشته و با این حساب متوجه می‌شوید که پرهیز از تماس با این فلزات چقدر مشکل میباشد. سایر عوامل ذکر شده نیز به وفور در زندگی ما وجود دارند و لذا اجتناب از آنها خیلی مشکل و در حقیقت غیر ممکن است. به این دلیل در تشخیص این نوع اگزمای تماسی دست باید نهایت احتیاط از جانب پزشک به عمل آمده و حتماً تشخیص با تست‌های دقیق آزمایشگاهی (در حد امکان) تأیید گردد زیرا این تشخیص دردسرهای زیادی برای بیمار به وجود می‌آورد و استرس‌های فراوانی را برایش ایجاد می‌نماید.
مهم‌ترین قسمت درمان، پرهیز (تا حد امکان) از ماده حساسیت زا میباشد و اگر این مطلب خوب رعایت شود، نه تنها نیاز به درمان دارویی بسیار کاهش می‌یابد بلکه گاهی بدون درمان دارویی هم فرد خود به خود بهبود می‌یابد.
ب- اگزمای تماسی دست از نوع تحریکی:
در این حالت ماده مسئول، باعث تحریک و آزار پوست و ایجاد اختلال و تخریب در ساختمان می‌گردد. این نوع شایعترین علت اگزمای دست خانم‌ها را تشکیل می‌دهد. موادی که بیشتر مسئول بروز این حالت هستند عبارتند از شوینده‌های ودترژانت ها (مثل وایتکس و غیره) مواد آرایشی، فرآورده‌های نفتی، سیمان، اسیدها و مواد قلیایی. لازم به تذکر است که هر کس به مدت طولانی زیاد با آب و مواد پاک کننده سر و کار داشته باشد خواه ناخواه مبتلا به این عارضه می‌شود لذا بروز آن در آشپزها، خانمهای خانه دار، مادرانی که بچه کوچک دارند و شغل‌های خدماتی، دور از انتظار نیست. مگر این که مراقبت و محافظت دقیق و مرتب از پوست دست به عمل آید. در اینجا هم اصل کلی درمان، پرهیز از تماس مستقیم با مواد تحریک کننده است.
توصیه‌های کلی به خانمهای خانه دار
-۱شستشو
سعی کنید که در طول روز حداکثر ۳ بار دستهایتان به طور مستقیم با آب و صابون تماس داشته باشد. انجام این کار در ابتدا مشکل است (به خصوص برای خانمهای ایرانی که اکثراً تا حدی وسواس شستن دارند) ولی با کمی تمرین و ظرف مدت کوتاهی این مسئله جا افتاده و به طور مثال می‌توانید تنظیم کنید که فقط در هر بار وضو گرفتن، دست با آب تماس مستقیم داشته باشد (آب ولرم بهتر است.(
-۲ استفاده از مرطوب کننده
چون پوست افراد اگزمایی معمولاً خشک است، استفاده مرتب از کرم مرطوب کننده خیلی خوب و توصیه می‌شود. در مورد نوع و مارک کرم مصرفی حتماً با متخصص پوست مشورت کنید و هیچگاه سر خود آن را از داروخانه نخرید. علت این است که شما می‌خواهید این کرم را مرتب و مکرراً استفاده نمائید و اگر آن کرم به هر دلیل مناسب پوست جنابعالی نباشد بسیار مضر بوده و چه بسا مشکل دستتان را بدتر کند. بلافاصله بعد از شستشو یا حمام، با یک حوله نرم پوست را با آرامی خشک کرده و سریعاً کرم نرم کننده یا مرطوب کننده بمالید. از همین کرم در طول ساعات بیداری هم باید به دفعات و مکرراً استفاده شود.
– ۳ تأثیر مواد غذایی
ارتباط خوردن مواد غذایی با اگزمای تماسی دست دقیقاً مشخص نیست. اگر فکر می‌کنید رابطه‌ای بین بیماری شما و ماده غذایی خاصی وجود دارد بهتر است حداقل برای ۳ ماه آن ماده غذایی خاص را از رژیم خود حذف نمائید. البته لازم به تذکر است که گاهی تماس دست با محتویات آن ماده غذایی در حین خوردن موجب بروز اگزما می‌شود یعنی ورود آنها به دستگاه گوارش نقشی در اینجا ندارد. به طور کلی بهتر است که از خوردن نوشیدنیهای حاوی رنگهای خوراکی و مواد شیمیایی افزودنی، قهوه، کاکائو، شکلات، تنقلات مثل پفک نمکی، سوسیس و کالباس، کنسرو به خصوص کنسروهای مانده، سس، ادویه و فلفل پرهیز کنید.
-۴ آرامش فکری
داشتن آرامش فکری و پرهیز از استرس در کلیه مراحل زندگی و برای هر کس (بیمار یا سالم) بسیار مفید است.
-۵ پرهیز از اصراف
از مصرف مواد آرایشی، عطرها، اسپری‌های خوشبو کنده و سیگار حتی الامکان پرهیز نمائید.
-۶استفاده از دستکش
جهت کارهای منزل حتماً از دستکش استفاده کنید. دستکش پوشش محافظی است که پوست گرانبهای دست شما را از گزند مواد آسیب رسان خارجی حفظ می‌کند.
