دره قاهان یکی از جاذبه‌های گردشگری استان قم محسوب می‌شود که هر ساله تعداد زیادی از مسافران را مجذوب خود می‌کند و در ایام بهار مسافرانی که به استان قم سفر می‌کنند، بهتر است از این دره نیز بازدید کنند.
دهستان قاهان قم دارای دو دره است. یکی دره «کهندان» در روستان «ونان» (عروس خلجستان) و دره دیگر که از «آغلک» شروع و بعد از روستای زیبای «بنابر» و روستاهای «جمیزقان»، «قاهان» و «نویس» به «کاسوا» و «انجیله» ختم می‌شود. ما در این مقاله قصد داریم زیبایی های منحصر بفرد دره دوم را به شما معرفی کنیم.
دره قاهان در ۳۵ کیلومتری جاده ساوه – سلفچگان واقع شده است و به لحاظ تقسیمات کشوری در حوزه استحفاظی استان قم است و یکی از بخش‌های خلجستان به حساب می آید. طول این دره حدود ۳۰ کیلومتر است که یک مجموعه روستا را در خود جای داده است.
مسیر اصلی دسترسی به تمام این روستاها، از طریق جاده‌ای فرعی و البته آسفالته است که از جاده سلفچگان جدا می‌شود . روستاهای این منطقه شامل آغلک، بنابر، جمیزقان، قاهان، نویس، کاسوا و انجیله است که هر چه از جاده اصلی دور می‌شوید ، به سمت قسمت پایانی دره حرکت می‌کنید و این در حالی است که فضای روستا کوهستانی‌تر می‌شود تا جایی که سه روستای پایانی یعنی نویس، کاسوا و انجیله به شکل پلکانی در دل کوهستان قرار دارند و همین امر مهم‌ترین عامل جذب گردشگران کشور به این دره است.
در این دره با فاصله زمانی کمتر از نیم ساعت، گردشگران کویر ناگهان با طبیعت و آب وهوایی کاملاً متفاوت و با تفاوت دمایی قابل توجه روبه‌رو می‌شوند که گاهی اوقات این اختلاف دما، به بیش از ۱۰ درجه سانتیگراد می‌رسد!
دره قاهان، سرزمین چهار فصلی است که در هر زمان زیبایی‌های خاص خود را دارد که از آن جمله می‌توان به بهار پرشکوفه، تابستان ییلاقی، پاییز رنگارنگ و زمستان‌های سرد و سپید اشاره کرد که قدرت برف می‌تواند مسیر‌های ارتباطی به این روستا را قطع کند.
وجود رودخانه‌های فصلی و حاصل دست قنات‌کاران ایرانی هم این منظومه زیبا را به مکانی منحصربفرد تبدیل کرده است تا دره‌ای سرسبز و پرمحصول شکل بگیرد. از تعداد دقیق قنات‌های دره قاهان اطلاع دقیقی در دست نیست، اما حدود ۲۰ قنات در دهستان قاهان و ۱۵ قنات در روستای انجلیه شناسایی شده‌اند که هم اکنون مهم‌ترین منبع تامین آب منطقه به شمار می روند.
علاوه بر شب‌های منحصربفرد دره قاهان که میراث شب‌های کویر پایین‌دست است، شگفتی‌های طبیعی دره قاهان در فصول مختلف، مهم‌ترین جاذبه گردشگری این منطقه به شمار می‌رود، بویژه این که در فصل بهار، این دره سبز از شکوفه‌های رنگارنگ پر می شود و کوهستان بکر و زیبایش نیز از گیاهان معطر کوهی سرشار می‌شود که جاذبه ای بسیار تماشایی برای طبیعت‌گردان است.
بهار بیدمشک در دره قاهان
دره قاهان، هر فصلش زیبایی‌های خاص خود را دارد و بهار قاهان، بهار بیدمشک است. بیدمشک در در دهستان قاهان، هم نماد آغاز بهار است و هم بهانه‌ای برای نشاط و آغاز دوره کشت و کار و زراعت که البته به دلیل نبود کارگاه‌های گلابگیری، این بیدمشک‌ها به کارگاه‌های گلابگیری کاشان منتقل می‌شوند.
روستایی برای علاقه مندان نجوم
دره قاهان و بویژه روستای «نویس»، یکی از مناطق مورد علاقه گردشگران علاقه‌مند به نجوم است؛ به همین سبب، این روستا در فصول مختلف سال و بخصوص در زمان رخدادهای نجوم، همواره پذیرای ستاره‌شناسان داخلی و خارجی است که آسمان شب را در این روستای بکر و کوهستانی رصد می کنند.
چارتاقی «نویس»
«چارتاقی نویس» در دامنه ارتفاعات غربی روستای نویس بر فراز دشتی به نام دشت برزو واقع شده است. این آتشکده باستانی مربوط به دوران ساسانیان است که مردم محلی آن را به طور سنتی با نام «چارتاق» می‌شناسند و با همین نام در فهرست آثار ملی ثبت شده است. مسیر دسترسی به این چارتاقی، حدود یک کیلومتر بعد از روستای نویس است که مسیری مالرو دارد.
روستای پلکانی کویر
«انجیله» روستای پایانی این سفر است و پس از آن کوه انجیله است. انجیله روستایی پلکانی است و فرهنگ و طبیعتش بیش از سایر روستاهای منطقه به تفرش نزدیک است. بین این روستا و تفرش هر چند جاده آسفالته‌ای وجود ندارد، اما تنها یک گردنه بین این شهر و روستا فاصله انداخته است که بومی‌ها آن را گردنه «خرسه‌در» می‌نامند و طبیعت‌گران و افراد بومی با استفاده از یک جاده مالرو، این گردنه را پشت سر می‌گذارند.
دشت موسیر در ییلاقات بالادستی روستای انجیله، انواع گونه‌های گون، خارخسک، سیرک، گزنه، قازیاقی و انواع سبزی‌های معطر پونه، تحفه‌ای است که طبیعت دره قاهان در بهار پیشکش مهمانان می‌کند.
