دعوت نفس به گناه

 پرسش : چرا نفس انسان ها را به کارهای بد بیشتر وا می‏دارد تا کارهای خوب؟ و چگونه می‏توانیم نفس را مهارش کنیم؟    
پاسخ: چرا و چگونه ما باید کاری کنیم که نفس خوب داشته باشیم که برسیم به نفس مطمئنه؟ در این کشمکش بین عقل و نفس که همواره در وجود انسان هست،آن نفس اماره، هواهای نفسانی ـ نه خود نفس ـ که گفته شد، هواهای نفسانی با عقل انسان درگیر است. اگر انسان طرف عقل را گرفت، عقل بر نفس و بر هوای نفس پیروز می‏شود. و این هوای نفس را کنترلش می‏کند. و یواش یواش انسان به آن مراحل بالای نفسانی می‏رسد. که این در قرآن هم هست که می‏فرماید: «امّا مَنخافَ مَقامَ ربِه و نهی النفس عَنِ الهَوی» (النازعات: ۴۰) کسی که از مقام پروردگارش خوف داشته باشد و نفس را از هواهای نفسانی بازبدارد نهی کند «فَاِنَّ الجنّه هیالمأوی» (النازعات: ۴۱) به مقام قرب می‏رسد به کمال می‏رسد.
دوم تزکیه نفس است نفس باید مرتب پاک سازی بشود و مرتب تحت نظارت و پاکسازی باشد. «قَدْ اَفْلَحَ مَنْ زَکَّیها وَ قَد خابَ مَن دساها» نفس انسان مثل یک مار می‏ماند که هر چقدر انسان بهش آذوقه و غذا بدهد و بیشتر به آن برسد این قوی‏ترمی‏شود، یک زمانی می‏رسد که انسان را می‏بلعد به تعبیر مولوی.
نفس اژدرهاست او کی مرده است؟
 از غم بی‏ آلتی پژمرده است

اگر آلت و ابزار و غذا برایش فراهم کردی یواش یواش قوی می‏شود. ما نفس را ضعیف نگه داریم تزکیه‏اش کنیم اجازه ندهیم که هواهای نفسانی رشد کنند،که این مطلب را قرآن تحت عنوان تزکیه نفس یاد می‏کند. این دو کار را انجام بدهند و بعد عبادات و توسّلات ابزاری قابل توجه هستند. و راه هایی هستند برای رسیدن به این نتیجه که اشاره شد.