در آیه ۱۲ سوره مائده قرآن مجید از پرداخت زکات سخن به میان آورده و به طور صریح غفران و دخول در بهشت را منوط به پرداخت زکات معرفی نموده است آن جا که می فرماید:
«و قال الله انی معکم لئن اقمتم الصلوه و آتیتم الزکوه و آمنتم برسلی و عزرتموهم و اقرضتم الله قرضا حسنا لاکفرن عنکم سیئاتکم و لأدخلنکم جنات تجری من تحتها الأنهار.»
«خداوند فرموده است:
من با شمایم اگر نماز را بپا دارید و زکات را بپردازید، و به فرستادگانم ایمان بیاورید و از آنان پشتیبانی و یاری کنید و به خدا وام دهید، از کارهای بد شما ( گناهان) می گذرم و شما را در بهشت هایی که از زیر آن ها نهرها می گذرد وارد می کنم.»
به استناد صریح آیه مرقوم و بر مبنای روایات وارده از معصومین علیهم السلام فقهای عظیم الشأن اسلام فتوا داده اند زکات از ضروریات دین می باشد (۱) و برای نه چیز پرداخت آن واجب است.
۱. گندم
۲. جو
۳. خرما
۴- کشمش
۵. طلا
۶. نقره
۷. شتر
۸. گاو
۹. گوسفند
بنابراین هر کس مالک یکی از اقلام باشد با شرایطی که در کتاب های فقهی توضیح داد شده است باید مقدار معینی از اقلام یاد شده را به یکی از مصارف پیش بینی شده در منابع اسلام مصرف نماید چنان چه مصرف نکند و از پرداخت زکات سرپیچی نماید مرتکب گناه شده و از پیامدهای دنیایی و آخرتی آن نیز بی نصیب نخواهد شد.
الف)ویژگی های زکات
در میان واجبات اسلامی پرداخت زکات از ویژگی ممتازی برخوردار است که جملگی حکایت از اهمت آن دارد. رخی از ویژگی های زکات را در سطور آتی با هم می خوانیم:
۱- پل اسلام
«قال امیرالمومنین (ع):
اوصیکم بالزکاه فانی سمعت نبیکم (ص) یقول: الزکاه قنطره الاسلام فمن اداها جاز القنطره، و من منعها احتبس دونها و هی تطفی غضب الرب(۲).»
«امیر مؤمنان (ع) فرمود:
شما را به زکات وصیت و سفارش می کنم، از پیامبر شما که درود خدا بر او و خاندانش باد شنیدم که فرمود: زکات پل اسلام است، پس کسی که زکات بپردازد از پل می گذرد و کسی که آن را پرداخت نکند به پایین آن سقوط می کند [پرداخت زکات] خشم پرودگار را فرو می نشاند. »
۲- ستون اسلام
«قال الراوی سمعت علیا (ع) یقول:
أثافی الاسلام ثلاث لاتنفع واحده منهن دون صاحبتیهما: الصلاه، و الزکاه، و الولایه.»
«راوی گوید: از حضرت علی (ع) شنیدم که می فرمود:
ستون ها و پایه های اسلام سه تاست که هیچ یک از آن ها بدون دو تای دیگر سودی ندارد، آن ها عبارتند از: نماز، زکات و ولایت (۳).»
۳- کیفر مقاتله برای پرداخت نکردن زکات
«قال رسول الله (ع):
امرت أن أقاتل الناس حتی یشهدوا أن لا اله الله و أنی رسول الله و یقیموا الصلاه و یؤتوا الزکاه (۴).»
«رسول خدا (ص) فرمود:
دستور دارم با مردم مبارزه کنم تا شهادت دهند که جز خدا معبودی نیست و من فرستاده ی خدایم و نماز بپا دارند و زکات بپردازند.
۱. تحریر الوسیله، ج ۱، ص ۳۱۱
۲. بحارالانوار ج ۷۷، ص ۴۰۷
۳.بحار النوار، ج ۶۸، ص ۳۸۶
۴.کنز العمال، ج ۶،ص ۵۲۷
