افشای سوءاستفاده جنسی از کودکان توسط کشیش‌ها در اروپا و ایالات متحده، کلیسای کاتولیک رم را با بحران عظیمی مواجه کرده است. در نتیجه بسیاری از کاتولیک‌ها به انتقاد از ساختار و قوانین حاکم بر کلیسای کاتولیک پرداخته‌اند. از سوی دیگر بسیاری از اعضای روحانی کلیساها و کشیش‌ها نیز خواهان انجام اصلاحات در کلیسای کاتولیک شده‌اند.
اگرچه در سال‌های اخیر کشیش‌های آلمانی با اتهامات متعددی روبه‌رو شده‌اند اما به باور بسیاری از کاتولیک‌ها این بحران، بحرانی جهانی ونه ملی است. بسیاری از کاتولیک‌ها در صدد ایجاد تغییر در فرهنگ تثبیت شده کلیسا هستند. به موجب این فرهنگ دیرینه، کشیش‌ها به لحاظ اعتبار و منزلت در درجه بالاتری نسبت به کشیش‌نشین*ها قرار دارند.
اولویت اصلی بسیاری از کاتولیک‌ها، بازگرداندن فضای روحانی و معنوی به کلیساها و پایان بخشیدن به سلطه‌ای فرهنگی است که برای کشیش‌ها جایگاه والاتری در نظر می‌گیرد وآنها را به لحاظ دینی در مرتبه بالاتری در مقایسه با سایر کاتولیک‌ها قرار می‌دهد. به باور آنها بحران سوءاستفاده جنسی از کودکان، بخشی از یک بحران عمیق‌تر و همچنین ریا وتزویر موجود در میان کشیش‌هاست، هر چند آنها معتقدند هنوز هم برای رهایی از این بحران‌ها فرصت کافی باقی مانده است. در آلمان ـ سرزمین مادری پاپ بندیکت ـ کشوری که بحران آزار واذیت جنسی از ماه ژانویه به این سو تشدید شده است.
گزارش‌ها حاکی از آن است که بسیاری از کشیش‌نشین‌ها اقدام به ترک کلیسا کرده‌اند. بسیاری از کاتولیک‌های مومن و متعصب از رسوایی‌های اخیر متحیر و سردرگم شده‌اند و درصدد یافتن راه حلی برای بازگرداندن اعتبار اخلاقی به کلیسا هستند. هانس کونگ یکی از روحانیون کاتولیک که از سوی کلیسای رم نیز بشدت مورد انتقاد قرار گرفته است در نامه سرگشاده‌ای که اخیرا در ۱۸ آوریل به اسقف‌های کاتولیک نوشته است، رسوایی‌های اخیر را «بدترین بحران به وجود آمده برای اعتبار کلیسا» از زمان عصر اصلاحات دانسته است. کونگ در این نامه طرح‌های خود را برای انجام اصلاحات بیان و پاپ را متهم کرده است که در سال ۲۰۰۱ با ارسال نامه‌ای محرمانه به اسقف‌ها از آنان خواسته است تا موارد تخلف و سوءاستفاده‌های جنسی کشیش‌ها را افشا نکنند.
تنها را ه بازگشت اعتبار
ولفگانگ استرم با فراخوان بسیاری از کاتولیک‌ها در یک مجموعه ورزشی در حومه مونیخ با صدور بیانیه‌ای از رهبران کلیسا خواسته است صراحتا به گناهان و اعمال خلاف خود اعتراف کنند.
وی در این مورد می‌گوید، من از رهبران کلیساها می‌خواهم که با صداقت در برابر مردم بگویند مسوولیت این بحران‌ها و رسوایی‌های اخیر بر عهده ماست و ما اشتباهات خود را می‌پذیریم. این تنها راهی است که می‌توان آبرو واعتبار از دست رفته را به کلیسا بازگرداند.
با توجه به بحرانی که در جامعه کشیشان به وجود آمده است بسیاری از اعضای عادی شورای کاتولیک در صددند با حضور در جامعه به ترمیم وجهه مخدوش شده کلیسا بپردازند. استرم نیز همانند بسیاری از کاتولیک‌های آلمانی مشکلی با ازدواج کشیش‌ها ندارد و معتقد است قوانین الزام‌آور تجرد در میان کشیش‌ها باید تغییر کند.
رودیگر براگ‌من یکی از کاتولیک‌های آلمانی نیز می‌گوید، بحران‌های اخیر یک سوال مهم و اساسی را به ذهن هر فرد متبادر می‌سازد که آیا باید کلیسا را ترک کرد یا در عضویت آن باقی ماند؟ من معتقدم که باید در کلیسا باقی ماند؛ چرا که این روش تنها راه کمک به بازگشت مجدد اعتبار و آبروی کلیساست. با ترک کلیسا دیگر صدای اعتراض‌آمیز ما به گوش کسی نخواهد رسید. اما در مقطع کنونی من دیگر نمی‌توانم این رسوایی‌ها را همان‌طور که هست بپذیرم. معضلات و ناهنجاری‌های پیش‌روی ما بسیار گسترده است و ما باید به تعالیم حضرت مسیح رجوع کنیم نه نهاد کلیسا و کشیش‌های حاضر در آن.
اظهار‌‌نظر آندراس باتلف یکی دیگر از کشیش‌ها در این مورد بسیار جالب است.
وی معتقد است که وجهه و تصویر یک کشیش به عنوان فرد مقدسی که رسیدن به کمال و درجه روحانی او برای سایر افراد غیرممکن است هم‌اکنون از بین رفته است که این امر به نظر من یک موهبت به حساب می‌آید؛ البته به شرط آن‌که ما بتوانیم خود را از ارتباط دوطرفه مرید و مرادی رهایی ببخشیم. این ایده که کشیش‌ها برتر و بهتر از سایر مردم هستند، ایده‌ای است که تاریخ مصرف آن گذشته است. این نظر با روح قوانین شورای دوم واتیکان مبنی بر کشیش بودن تمام معتقدین به دین مسیحیت سازگار و متناسب است.
فرانک فلین از دانشگاه واشنگتن در این زمینه معتقد است که موضوع اصلی و مورد نظر کاتولیک‌ها پایان دادن به شکل کنونی مسیحیت است که در آن برخی از مسیحیان در کلیسا مقدس‌تر از دیگران به حساب می‌آیند، امری که در سال‌های ابتدایی تشکیل کلیسا به هیچ عنوان وجود نداشت.
در باواریا که پایگاه اصلی کاتولیک‌هاست و در آن هم کلیساهای محافظه‌کار و اصلاح‌طلب فعالیت می‌کنند، ماجرای رسوایی کشیش‌ها در ماه ژانویه بسیار خبر ساز شد.
پدر باتلف می‌گوید: تا پیش از این بسیاری بر این باور بودند که افراد تبهکار را تنها در جامعه آمریکا می‌توان پیدا کرد اما هم‌اکنون این ماجراها به منازل مردم آلمان کشیده شده است. پرونده‌های مطرح شده در چند وقت اخیر تلاش رهبران کلیسا برای سرپوش گذاشتن بر رسوایی‌های اخلاقی کشیش‌ها را با ناکامی مواجه کرده است.
افشای پی در پی رسوایی‌های جدید موجب ایجاد نوعی فضای توام با ترس، تهمت و افترا و همچنین شرمساری و تشویش بسیاری از کاتولیک‌ها شده است.
سوءاستفاده از کلیسا
در ژانویه گذشته کشیش یک مدرسه پسرانه مذهبی در برلین از داستان‌های متعدد سوءاستفاده جنسی پرده برداشت که دارای پیامدهای زنجیره‌ای منفی در کشور آلمان بود. چند هفته پیش نیز شواهد و مدارکی هولناک مبنی بر آزارجنسی در کلیسایی در منطقه باواریا افشا شد. پس از آن موضوع کشیش پیتر هولرمن مطرح شد که در آن وی به عنوان «فردی که دارای تمایلات جنسی نسبت به کودکان است» معرفی شده بود.
روز ۲۱ آوریل نیز اسقف والتر میکسا که در ابتدا اتهام تنبیه کودکان بی‌سرپرست و استفاده از منابع مالی صندوق کودکان بی سرپرست به نفع خود را انکار می‌کرد در نهایت استعفای خود را تقدیم پاپ کرد. با تشدید بحران در زمستان گذشته اسقف مارگت کسمن از شخصیت‌های برجسته پروتستان نیز به دلیل اتهام رانندگی در حالت مستی دستگیر شد. چند روز پس از آن نیز وی از مقام خود کناره‌گیری کرد. نکته قابل توجه اینجاست که بسیاری از محافل کاتولیک نیز نارضایتی خود را از عدم استعفای رهبران خود اعلام کرده‌اند.
برنارد بوتلر یکی از ناشرین مطرح در آلمان که خود در مدارس مذهبی رشد و پرورش یافته است با اشاره به موضوع استعفای پروتستان‌ها می‌گوید ما هنوز هم منتظر ارسال علائمی مشابه از سوی کلیسای کاتولیک در مونیخ هستیم. به نظر می‌رسد تزویر و ریاکاری در کلیسا نهادینه شده است. رهبران ما به اسم خدا در کلیسا حضور دارند و فعالیت می‌کنند. این رهبران نمایندگان بانک‌های خصوصی نیستند!
* کشیش‌نشین‌ها کسانی هستند که در کلیسا اقامت کرده و به خدمت خداوند درمی‌آیند تا پس از طی مراحلی به مقامات روحانی دست یابند.
نویسنده : کریستین ساینس مانیتور
مترجم : علیرضا ثمودی
