سومین مرحله معاد

پرسش . سومین مرحله معاد (عالم قیامت) کجاست؟ 

پاسخ: سومین مرحله از مراحل معاد، قیامت کبری است که خود مراحل متعددی دارد. قیامت کبری در مقابل قیامت صغری (مرگ) نام گذاری شده است. در این مرحله انسان به آخرین منزل از مراتب سیر تکاملی خود نائل می‏آید. در واقع این مسافر به مقصد نهایی خود می‏رسد. هدف آفرینش آسمان و زمین و جن و انس تحقق یافته و انسان به آرامش و ثبات لازم واصل می‏شود. او که عوالمی را پشت سر گذاشته و مراحل متعددی را طی کرده و در هر عالم ملکات و کمالاتی را کسب کرده است، اکنون به مرحله‏ ای می‏رسد که حاصل و نتیجه مکتسبات خود را مشاهده کند و در جوار رب العزه حیات واقعی و زندگانی جاویدان خود را آغاز می‏کند. البته معنای این سخن آن نیست که سیر تکاملی انسان در این مرحله متوقف می‏شود و او دست از استکمال خود بر می‏دارد؛ بلکه سیر تکاملی انسان همواره ادامه دارد. چنانکه این مرحله خود دارای مراحل گوناگونی است که هرگز دارای حکم یکسانی نیست. در هر عقبه‏ای از عقبات آن حکمی وجود دارد و تصفیه حسابی. تمام مراحل گذشته به منزله مقدمه و مدخلی است برای این مرحله و به دلیل همین که هدف نهایی آفرینش آنجا است، مشاهده می‏شود که تمام پیامبران الهی به ویژه خاتم آنها در کتابهای آسمانی به ویژه مهمین آنها (قرآن) این همه نسبت به قیامت سفارش و تأکید فراوان می‏کنند و آن را از اصول اساسی دعوت خود قرار داده‏اند.

تاکنون دو مرحله عمده از بحث را طی کرده‏ایم (با صرفنظر از عالم ذر و مباحث مربوط به آن): دنیا و برزخ. البته در حرکت تکاملی بشر قبل از قیامت نقاط عطف مهمی وجود دارد که نباید از آنها غفلت کرد. آن نقاط عطف عبارت است از اوّل: ظهور حضرت مهدی علیه السلام که در آن دوره سرعت سیر بشر به سوی تکامل بسیار زیاد می‏شود و در دوران ظهور بشر ره صد ساله را یک شبه طی می‏کند. دوم: دوران رجعت که برخی از انسانها به دنیا بر می‏گردند و برخی آیات الهی در دنیا ظهور می‏کند. در این دو نقطه عطف در حقیقت مراتبی از قیامت و ظهور آیات خداوند به وقوع می‏پیوندد. همچنان که با مرگ برخی آیات الهی ظاهر می‏گردد و سرانجام ظهور تام آیات الهی و از بین رفتن تمام روابط اعتباری و مقامات و ملاحظات قراردادی و آشکار شدن ملکوت اشیاء و تجلی تام مالکیت حق در قیامت رخ می‏دهد.