درست سه سال پیش در چنین روزی بود که رهبر معظم انقلاب پیش از آغاز سخنان خود در ششمین کنفرانس بین‌المللی حمایت از انتفاضه فلسطین از مالکوم ایکس نام بردند و در بیانی از مردم خواستند که «چون امروز سالروز شهادت مالکوم ایکس، رهبر سیاهان مسلمان آمریکاست، از حضّار محترم خواهش می‌کنم فاتحه‌ای برای روح آن شهید بخوانید».
این جرقه‌ای شد تا دوباره نگاه برخی رسانه‌ها و بدنبال آن مردم در پی یافتن اطلاعات بیشتری از این شهید آمریکایی برود و مردم از خود بپرسند مگر مالکوم ایکس که بود و چه کرد که رهبر انقلاب در این سطح و در ابتدای چنین جلسه‌ای از او به نیکی یاد می‌کنند.
بار دیگر و به بهانه سوم اسفند سالروز آسمانی شدن این شهید سیه چرده آمریکایی، نگاهی گذرا به برخی مقاطع مهم زندگی او داشته که در ادامه آمده است.
مالکوم ایکس در ۱۹ مه ۱۹۲۵ در نبراسکا متولد و بعد‌ها با نام «حاج مالک شباز» نیز شناخته شد. او فعال حقوق بشر و رهبر مسلمانان سیاه پوستان آمریکایی بود و جنایات سفید پوستان آمریکایی علیه سیاه پوستان را به شدت متهم کرد. به همین خاطر، مخالفانش به او تهمت‌هایی با عنوان رواج نژادپرستی و خشونت نیز زدند.
دوران کودکی؛ از دست دادن پدر در آتش‌سوزی خانه
پدر مالکوم، ارل لتیل، کشیشى بى‌پروا و جسور و حامى «مارکوس گاروى» رهبر ملى‌گراى سیاهان بود. او بدنبال فعالیت‌هاى گسترده در کسب حقوق پایمال شده سیاه پوستان بار‌ها از جانب سازمان‌هاى سیاسى وابسته به سفیدپوستان به مرگ تهدید شده بود.
سرانجام در سال ۱۹۲۹ خانه آن‌ها در میشیگان سوزانده و به تلى از خاکستر بدل شد و ۲ سال بعد جسد بى جان ارل لتیل در کنار جاده‌اى در حومه شهر پیدا شد.
مالکوم از همان دوران کودکى باهوش و با پشتکار بود و در سال اول دبیرستان با معدل ممتاز فارغ التحصیل شد.
زندان سرآغاز تحول مالکوم
مالکوم در کودکی در آرزوی رسیدن به وکالت بود و وقتی یک روز این آرزو را با معلم خود در میان گذاشت، با تمسخر او مواجه شد تا جایی که حتی معلم رنگ پوست را نیز به سخره گرفت و گفت هرگز به چنین آرزویی نخواهی رسید.
مالکوم اندکی بعد بخاطر عدم علاقه به تحصیل از مدرسه اخراج شد. اندکی بعد از بوستون به نیویورک رفت و در آنجا مرتکب برخی اعمال خلاف نیز شد. تا اینکه در ۲۰ سالگی بخاطر بزهکاری به زندان افتاد.
در زندان بود که مالکوم با جمعیتی به نام «ملت اسلام» آشنا شد و به عضویت آن در آمد. پس از عفو مشروط و آزادی از زندان، در سال ۱۹۵۲ به عنوان یکی از سخنگویان آن‌ها برگزیده شد. تبلیغات مذهبی و اعتقادی او در آمریکا، باعث شد تعداد زیادی از سیاه پوستان با اسلام آشنا شوند و در مدت کوتاهی به عضویت گروه «ملت اسلام» درآیند.
مالکوم به مدت ۱۲ سال، حامی برتری سیاه پوستان و طرفدار جدایی آمریکایی‌های سیاه و سفید بود و تاکید «جنبش حقوق مدنی» بر یکپارچگی را به تمسخر می‌گرفت. با این حال، پس از مدتی، در سال ۱۹۶۴ از جمعیت «ملت اسلام» جدا شد و اندیشه‌های این جمعیت را تا حدود زیادی مورد انتقاد قرار داد.
مالکوم ایکس پس از جدایی از «ملت اسلام» به چند کشور آسیایی و آفریقایی سفر کرد تا به جهانیان ثابت کند مبارزه با تبعیض نژادی و برده‌داری، تنها به جامعه آمریکا محدود نیست.
سفر به حج و وسوسه سعودی‌ها برای تبلیغ وهابیت توسط مالکوم
سفر به سرزمین وحی و زیارت خانه خدا، اتفاق بزرگ دیگری بود که در دفتر زندگی مالکوم ایکس جای گرفت. پس از بازگشت از مناسک حج، نام حاج ملک شبّاز را برای خود برگزید.
مالکوم که حالا «حاج ملک شبّاز» شده بود، پس از انجام فریضه حج به دبی رفت و در آنجا صحبت‌های زیادی درباره سفرش به عربستان انجام داد.
شهید مالکوم در مورد دولت عربستان گفت: وقتی فهمیدند که من وارد عربستان شدم بسیار مرا تحویل گرفتند و برای جلسات مختلف مرا دعوت کردند. آن‌ها حاضر بودند هر آنچه که می‌خواستم را در اختیارم قرار دهند تا در کشورشان برای وهابیت تبلیغ کنم، اما نمی‌دانستند که من یک مسلمان شیعه هستم.
محمدعلی کلی مسلمان شده‌ای بدست مالکوم ایکس
ماجرای گرویدن «محمدعلی کلی» قهرمان بوکس جهان، به دین اسلام به داستان آشنایی او با مالکوم ایکس مربوط است. کلی که در سال ۱۹۶۱ در یک نشست اسلامی شرکت کرده بود، به حضور در نشست‌های جنبش مذهبی اسلامی آمریکا که هدف آن بهبود اوضاع آمریکایی‌های آفریقایی تبار بود، ادامه داد. مالکوم ایکس نیز یکی از چهره‌های مهم این جنبش به حساب می‌آمد و مربی و راهنمای معنوی و سیاسی کلی محسوب می‌شد. کلی مدت کوتاهی خود را کاسیوس ایکس نامید و پس از آن الیجاه محمد رهبر این گروه در سال ۱۹۶۴ او را محمد علی نامید.
عاقبت مالکوم چگونه به شهادت رسید؟
مالکوم ایکس که فعالیت‌های آزادی‌خواهانه و ضد نظام سلطه زیادی داشت سرانجام با ترور مستقیم از پای در آمد. ۵۳ سال پیش درست در چنین روزی و زمانی که مالکوم برای ایراد سخنرانی در یکی از سالن‌های منهتن آمریکا حضور داشت، سه نژادپرست مسلح به نام «تالماج هایر»، «نورمن باتلر» و «تامس جانسن» طی عملیاتی تروریستی و با شلیک ۱۵ گلوله از فاصلۀ کم وی را هدف قرار داده و به شهادت رساندند.
