۱۰۷ـ قال الامام الصادق ـ علیه السّلام ـ : لا تُکَرِّهوا الی أنفسکم العباده[۱].
امام صادق ـ علیه السّلام ـ : عبادت را به نفس‌های خود تحمیل نکنید.
——————————————————————————–
کوتاهی در عبادت
۱۰۸ـ قال الامام علی ـ علیه السّلام ـ (فی صفه الملائکه): و انّهم علی مکانهم منک، و منزلتهم عندک، و استجماع أهوائهم فیک، و کثره طاعتهم لک، و قلّه غفلتهم عن أمرک، لو عاینوا کنه ما خفی علیهم منک لحقّروا أعمالهم، و لزرفا أنفسهم، و لعرفوا أنّهم لم یعبدوک حقّ عبادتک، و لم یطیعوک حقّ طاعتک[۲].
امام علی ـ علیه السّلام ـ در توصیف فرشتگان می‌فرماید: آنان با همه مقام و منزلتی که نزد تو دارند و با این که همه‌ی دلخواهشان منحصر در توست و با وجود کثرت طاعتشان از تو و اندک بودن غفلتشان از امر تو، اگر حقیقت آنچه از تو را که بر آنان پوشیده است مشاهده کنند، بی گمان اعمال خود را ناچیز شمارند و خویشتن را سرزنش کنند و پی برند که تو را چنان که شایسته‌ی عبادت توست عبادت نکرده‌اند و آن سان که سزاوار فرمانبری از توست فرمان نبرده اند.
——————————————————————————–
۱۰۹ـ قال رسول اللّه ـ صلّی الله علیه و آله و سلّم ـ : قال اللّه عزّوجّل: لا یتّکل العاملون علی أعمالهم الّتی یعملون بها لثوابی؛ فانّهم لو اجتهدوا و أتعبوا أنفسهم أعمارهم فی عبادتی کانوا مقصّرین، غیر بالغین فی عبادتهم کنه عبادتی فیما یطلبون من کرامتی[۳].
پیامبر خدا ـ صلّی الله علیه و آله و سلّم ـ : خدای عزوجل فرموده است: آنها که برای ثواب من عمل می‌کنند، نباید به اعمالی که انجام می‌دهند تکیه کنند; زیرا اگر همه‌ی عمر در عبادت من بکوشند و خود را به رنج و زحمت اندازند، باز حقّ آن را ادا نکنند و به کنه عبادت من که در طلب بخشش و کرامت من انجام می‌دهند نرسند.
——————————————————————————–
۱۱۰ـ قال الامام الکاظم ـ علیه السّلام ـ : علیک بالجدّ، لا تخرجنّ نفسک من حدّ التّقصیر فی عباده اللّه عزّوجّل و طاعته; فانّ اللّه لا یعبد حقّ عبادته[۴].
امام کاظم ـ علیه السّلام ـ : همواره بکوش و هرگز خود را در عبادت و طاعت خدای عزّوجلّ بی‌تقصیر مدان; زیرا خداوند آن گونه که شایسته‌ی پرستش است، پرستش نمی‌شود.
——————————————————————————–
۱۱۱ـ عنه ـ علیه السّلام ـ : أکثر من أن تقول: اللّهم لا تجعلنی من المعارین و لا تخرجنی من التّقصیر. قال: قلت: أمّا المعارون فقد عرفت أنّ الرّجل یعار الدّین ثمّ یخرج منه، فما معنی لا تخرجنی من التّقصیر؟ فقال: کلّ عمل ترید به اللّه عزّوّجل فکن فیه مقصّرا عند نفسک; فانّ النّاس کلّهم فی أعمالهم فیما بینهم و بین اللّه مقصّرون الاّ من عَصَمَهُ اللّه عزّوجّل[۵].
بسیار بگو: خدایا! مرا از عاریه داران قرار مده و از حد تقصیر بیرونم مبر. راوی می‌گوید: عرض کردم: معنای عاریه داران را می‌دانم که مردی دین را به طور عاریه می‌گیرد و سپس از آن خارج می‌شود. اما معنای «مرا از حد تقصیر بیرونم مبر» چیست؟ حضرت فرمود: هر کاری که برای خدا انجام می‌دهی خود را در آن مقصر بدان; زیرا همه‌ی مردم در کارهایی که برای خدا می‌کنند، مقصر هستند مگر کسی که خدای عزوجل نگهش دارد.
——————————————————————————–
۱۱۲ـ قال الامام الباقر ـ علیه السّلام ـ (لجابر): یا جابر! لا أخرجک اللّه مِن النّقص و (لا) التّقصیر[۶].
امام باقر ـ علیه السّلام ـ به جابر فرمود: ای جابر! خداوند تو را از کاستی و تقصیر بیرون نبرد.[۷]
——————————————————————————–
۱۱۳ـ قال الامام علی ـ علیه السّلام ـ (فی خلقه الملائکه): أما انّهم علی مکانتهم منک، و طاعتهم ایّاک، و منزلتهم عندک، و قلّه غفلتهم عن أمرک، لو عاینوا ما خفی عنهم منک لاحتقروا أعمالهم، و لأزروا علی أنفسهم، و لعلموا أنّهم لم یعبدوک حقّ عبادتک، سبحانک خالقا و معبودا![۸].
امام علی ـ علیه السّلام ـ درباره آفرینش فرشتگان می‌فرماید: آنان با همه‌ی منزلتی که نزد تو دارند و طاعتی که می‌کنند و جایگاهی که نزدت دارند و کمتر از کار تو غافل و بی خبرند، اگر آن چه را از (عظمت) تو بر آنها پوشیده است مشاهده کنند، هر آینه اعمال خود را ناچیز شمارند و خویشتن را سر زنش نمایند و در یابند که تو را چنان که حق توست بندگی نکرده اند. پاکی تو ای آفریدگار و ای معبود!
——————————————————————————–
۱۱۴ـ عنه ـ علیه السّلام ـ (فی المناجاه): الهی! ان کنت لا ترحم الاّ المجدّین فی طاعتک فإلی من یفزع المقصّرون؟! و ان کنت لا تقبل الاّ من المجتهدین فإلی من یلتجئُ المفرّطون؟![۹].
امام علی ـ علیه السّلام ـ (در مناجات): الهی! اگر تو تنها به کسانی رحم کنی که در طاعت تو می‌کوشند، پس تقصیر کاران به سوی چه کسی بگریزند و اگر تنها از کسانی می‌پذیری که سختکوشند پس کوتاهی کنندگان به چه کسی پناه برند؟
——————————————————————————–
پاداش اخلاص در عبادت
۱۱۵ـ قال الامام الحسین ـ علیه السّلام ـ : من عبداللّه حقّ عبادته آتاه فوق أمانیه و کفایته[۱۰].
امام حسین ـ علیه السّلام ـ : هر که خدا را چنان که حق عبادت اوست عبادت کند، خداوند برتر از آرزوها و بیشتر از حد کفایتش به او عطا فرماید.
