از منظر قرآن کریم، عامل تزلزل بسیاری از خانواده ها، تنگ نظری و بخل و حرصی است که انسان را احاطه کرده است و این حقیقت را در جایی که زنی از شوهرش بیم ناسازگاری یا اعراض دارد، بیان نموده است: «بر آن دو باکی نیست که به گونه ای با یکدیگر صلح کنند (گرچه با چشم پوشی از بعضی حقوقش باشد) و صلح بهتر است، ولی بخل و تنگ نظری، در نفسها حاضر شده و مانع صلح) است.» (نساء،۱۲۸)
منشأ اختلاف زن و شوهر، دو گونه است: عامل درونی که منشأ اختلاف خود آنها هستند. عامل بیرونی که منشأ اختلاف، دیگران می باشند.
ما در اینجا، ابتداء به تبیین مصادیق عامل درونی می پردازیم و در ادامه، منشأ بیرونی اختلاف را تبیین می نماییم. آشنایی با عوامل اختلاف، سبب می شود تا زن و مرد، با پرهیز از آنها، صمیمیت و دوستی را تقویت نموده و در تحکیم بنیان خانواده، نقش اساسی ایفاء نمایند.
عوامل درونی اختلاف
بداخلاقی
همان گونه که خوش اخلاقی، زندگی را شیرین می کند، بداخلاقی، زندگی را تلخ و موجب بروز اختلاف می شود. پیامبر اکرم یا فرمودند: «هر یک از زن و مرد که همسرش را با زبانش اذیت کند، تا زمانی که او را راضی نکند؛ خداوند عروج هیچ عملی را از او نمی پذیرد؛ اگر چه روزش را روزه و شبش را به عبادت قیام کند و بندگانی را آزاد کند و اسبان تیزرویی را در راه خدا قرار دهد.»
همچنین، حضرت علی در سفارش به فرزندش امام حسن من فرمودند: «مبادا خانواده ات (به جهت رفتار و گفتار تو) بدبخت ترین مردم در نزد تو باشد.»
هوسرانی و چشم چرانی
در بحث «عوامل تحکیم خانواده» گفتیم که اسلام، به زنان و مردان سفارش می کند که از چشم چرانی و نگاه به نامحرم به قصد لذت خودداری کنند.
برای جلوگیری از این عامل فتنه ساز، در روایات سفارش های متعددی آمده است. امیر المؤمنین (ع) فرمودند: «هرکس دیده اش را رها سازد، فکرش را خسته کرده است.» و عیسی بن مریم (ع) فرمودند: «از نگاه به نامحرم بپرهیزید! که نگاه در دل صاحبش شهوت میکارد، و همین نگاه برای گرفتار شدن صاحبش کفایت میکند.»
امام صادق (ع) فرمود: «چه بسا نگاهی کوتاه که حسرت و پشیمانی طولانی را به دنبال دارد.» لذا در دستورات دینی با تحریک غیرت مردان، آنان را از نگاه به نامحرم پرهیز داده اند؛ امام صادق (ع) فرمودند: « نسبت به زنان مردم عفاف داشته باشید تا عفت زنان شما حفظ شود.»
در روایات آمده است که در زمان حضرت داود (ع) مردی با زنی رابطه نامشروع داشت. خداوند به آن زن الهام کرد که به مرد بگوید: هر وقت متعرّض زنی شوی، مردی هم متعرّض زن تو خواهد شد. هنگامی که آن مرد به خانه بازگشت، غریبه ای را نزد همسر خود یافت. او را دستگیر و نزد حضرت داود آورد و شکایت کرد. خداوند به حضرت داود وحی کرد که به او بگو: از هر دست بدهی، از همان دست می‌گیری.
امیرالمؤمنین نیز فرمودند: «هرگاه یکی از شما زنی را دید که او را به شگفتی واداشت، پس با همسر خویش مباشرت کند؛ چرا که او هم زنی همانند همسرش است.»
گرچه چشم چرانی در میان مردان بیشتر است، اما زنان نیز از این دام شیطان در امان نیستند. لذا رسول گرامی (ص) فرمودند: «غضب خداوند سخت خواهد بود بر زن شوهرداری که زیبایی غیر شوهر او را بگیرد.»
در آیات قرآن نیز، چشم از غیر دوختن، از ویژگی های زنان بهشتی شمرده شده است.
