عوامل تزلزل خانواده

پرسش. با توجه به شرع مقدس اسلام بیان کنید: علل و عواملی که باعث تزلزل خانواده‏ هاست و متأسفانه منجر به طلاق و از هم پاشیدگی کانون خانواده می‏شود، کدام است؟

پاسخ: بنیاد خانواده بر عشق و محبت و روابط عاطفی و صمیمانه پی‏ریزی شده است. بهترین راه تحکیم اساس خانواده و صیانت از آن رعایت اخلاق اسلامی از سوی زن و شوهر است. پیامبر اکرم صلی‏ الله ‏علیه‏ و ‏آله در این مورد می‏فرماید:
    خَیْرُکُمْ خَیْرُکُمْ لأَهْلِهِ وَ أَنَا خَیْرُکُمْ لأَهْلی.   ( شیخ حر عاملی، وسائل الشیعه، قم، مؤسسه آل البیت، ۱۴۰۹ ق، ج ۱۹، ص ۱۷۱.)       
بهترین شما بهترینتان نسبت به خانواده‏ اش است و من بهترین شما از نظر (محبت کردن به) خانواده‏ام هستم.
زن و شوهر باید در محیط خانواده با رعایت ادب، به گونه‏ ای متقابل، احترام یکدیگر را داشته باشند و اگر در موردی گفتار یا رفتار دیگری را ناصواب دانستند، با سعه صدر برخورد کرده، از لغزش‏های یکدیگر درگذرند و همانند لباس عیب‏های یکدیگر را بپوشانند.    (اشاره به آیه «هُنَّ لِباسٌ لکم و أنْتُمْ لباسٌ لَهُنَّ» بقره(۲، آیه ۱۸۷). ) 
چنان‏که پیامبر اکرم صلی‏ الله‏ علیه ‏و ‏آله فرمود:
از یکدیگر بگذرید تا کینه‏ ها از میان شما برود.    (نهج ‏الفصاحه، ح ۱۱۵۵.)  
همچنین باید با تمرین، کنترل نفس خود را به دست گرفت و با خوش‏ اخلاقی، صفا و صمیمیت را در محیط خانواده زنده نگه داشت؛ امام علی علیه‏ السلام بداخلاقی را مایه رنجِ آدمی دانسته، می‏فرماید:
    سوءُ الخُلْقِ فَکَدُ العَیْشِ وَعَذابُ النَّفْسِ.   (تمیمی آمدی، غررالحکم و دررالکلم، قم، دفتر تبلیغات، ۱۳۶۶ ش، ص ۲۶۴.)       
بداخلاقی برکت زندگی را از بین می‏برد و موجب عذاب روحی است.
و اخلاق نیکو را مایه خوشی زندگی می‏داند:
    بِحُسْنِ الاَخْلاقَ یُطیَّبُ العَیْشُ.    (همان، ص ۲۵۵.)       
با خوش اخلاقی زندگی، خوش و نیکو می‏شود.
از سویی دیگر، زن و شوهر موظفند در برابر بدخلقی یکدیگر خویشتن‏دار باشند و صبر پیشه کنند و پاسخ بدخلقی همسر خود را با بدخلقی ندهند؛ زیرا تنها واکنش مثبت موجب فروکش کردن خشم طرف مقابل و تنبّه و آگاهی‏ بخشی او می‏گردد؛ افزون بر اینکه اخلاق نیک پاداش معنوی را به دنبال دارد. همچنین از وظایف زن و شوهر نسبت به یکدیگر این است که با زبان خوش و با احترام یکدیگر را صدا بزنند و حتی در خلوت نیز از سخن زشت و ناسزا بپرهیزند؛ زیرا امیرمؤمنان علی علیه‏ السلام می‏فرماید:
    اِحْذَر فُحش القُول والکِذب فاِنّهما یُزْریانِ بِالقائل.   (غررالحکم ودررالکلم، ص ۱۴۳، خ ۵، ح ۳۰.)       
از فحاشی ودروغگویی بپرهیزید؛ زیرا این‏ دو گوینده ‏اش را کوچک‏ می‏سازد.
نکته دیگری که باید در محیط خانواده رعایت شود پرهیز از بدبینی است. بدبینی بیماری خطرناکی است که پیامدهای ناگواری را به همراه دارد؛ چنان که حضرت علی علیه ‏السلام می‏فرماید:    سوءُ الظَّنِّ یُفْسِدُ الأُمُورَ و یَبْعَثُ عَلَی الشُّرُورَ.    (غررالحکم و دررالکلم، ص ۲۶۳.)       
بدگمانی، کارها را تباه می‏کند و بدی‏ها را برمی‏ انگیزد.