لطفا چند مورد از متون مورد اعتماد ماتریدیه را نام ببرید؟

پاسخ:
ابو منصور محمد بن محمد، بنیان گذار مکتب ما تریدی، در حوالی سال ۲۳۸ ق، در ماترید به دنیا آمده و در سال ۳۳۳ ق از دنیا رفت، ماترید قریه ای از سمرقند در ماوراء النهر می باشد. برای همین او و پیروانش را ماتریدی می‌‌خوانند. وی علم دین را از ابونصر عیاضی و ابوبکر جورجانی آموخت. از شاگردان ابی سلیمان موسی بن سلیمان که وی شاگرد قاضی ابویوسف و محمد بن حسن بود و این دو از اصحاب و شاگردان ابوحنیفه، می باشند. ابو منصور هم عصر ابوالحسن اشعری بنیانگذار مکتب اشاعره بود که در بصره زندگی می کرد و اصول این دو با هم مقداری تفاوت دارد ولی هر دو در مقابل معتزله اند و مذهب ماتریدیه در میان حنفیان همان مقبولیت را یافت که اشاعره در نزد شافعیان دارد زیرا ماتریدیه هم در اصول و هم در فروع حنفی می باشند.[۱]
کتابهایی که درباره ماتریدیه نوشته شده اند را در سه بخش می توان تقسیم نمود:
الف : کتاب هایی که توسط ابومنصور محمد بن محمد ماتریدی بنیانگذار ماتریدیه نوشته شده اند:
1. التوحید: بزرگترین منبع برای عقاید ماتریدی که برای اثبات آرای خود از کتاب و سنت و عقل بهره برده است.
2. تاویلات اهل السنه : یک دوره تفسیر قرآن کریم همراه با آرای فقهی ابوحنیفه.
3. المقالات.
4. اوهام المعتزله یا بیان وهم المعتزله.
5. المحیط فی الفقه.
6. مآخذ الشرائع.
7. الرد علی القرامطه.
8. الجدل فی اصول الفقه.
9. رداوائل الادله للکعبی.
10. رد و عید الفساق للکعبی.
11. رد الاصول الخمسه لابی محمد الباهلی.
12. رد الکتاب الامامه لبعض الروافض.
13. پند نامه.
14. ردالتهذیب فی الجدل.
15. کشف الظنون.
ب: کتاب های علمای ما تریدیه:
1. اصول الدین، ابوالسیر محمد بن عبدالکریم بزودی از امامان ماتریدیه، قاهره، ۱۳۸۳ ق.
2. تحقیق الانتصار فی اتفاق الاشعری و الماتریدیه علی الاختیار، عبدالغنی الحنفی.
3. شرح الفقه الاکبر للماتریدی، ابی اللیث بخاری از شاگردان ابو منصور محمد بن محمد ما تریدی.
4. شرح العقائد النسفیه، سعد الدین مسعود تفتازانی، متوفی قرن هشتم.
5. العقائد النسفیه، نجم الدین ابوحفص عمر نسفی (۴۶۱-۵۳۷ ق).
6. تبصره الادله، میمون بن محمد نسفی.
7. بحرالکلام، میمون بن محمد نسفی.
8. اشارات المرام من عبارات الامام، کمال الدین احمد بیاضی از متکلمان ماتریدیه، قرن ۱۱، تحقیق: یوسف عبد الرزاق، ۱۳۶۸ ق، معتبرترین کتاب در کلام ماتریدیه.
9. شرح فقه اکبر ابوحنیفه، علی بن سلطان محمد هروی معروف به ملا علی قاری، دهلی، مجتبائی دهلوی، اول، ۱۳۰۷، از مصادر کلام ماتریدیه.
10. النبراس فی عقائد المنجیه فی الاخره، کمال الدین محمد مشهور به ابن همام، شرح: محمد محیی الدین عبدالحمید، قاهره،
11. تعلیقه ای بر الجامع الصغیر الشیبانی، ابوالسیر محمد بزودی.
12. الواقعات، ابوالسیر محمد بزودی.
13. المبسوط، ابوالسیر محمد بزودی.
14. حاشیه کستکی بر شرح العقائد النسفیه، مصلح الدین قسطلانی.
15. حاشیه علی شرح التفتازانی علی العقائد النسفیه، احمد بن موسی حنفی.
16. طلبه الطلبه فی اصطلاحات الفقیه، ابوحفص عمر بن محمد نسفی (نویسنده العقائد النسفیه).
ج: کتاب هایی که علمای ماتریدیه، موارد اختلاف خود با اشاعره را به طور مستقل نوشته اند:
1. الروضه البهیه، فیما بین الاشعریه و الماتریدیه، ابی عذبه، هند، حیدر آباد، ۱۳۳۲.
2. خلافیات الحکما مع المتکلمین، عبدالله بن عثمان.
3. خلافیات الاشاعره مع الماتریدیه، عبدالله بن عثمان.
4. نظم الفرائد و جمع الفوائد، عبدالرحیم معروف به شیخ زاده، قاهره، ۱۳۱۷.
5. قصیده فی الخلاف بین الاشعریه و الماتریدیه.
[۱] . حلبی، محمد، نخبه‌ اللالی، اسلامبول، مکتبه‌ الحقیقه، ۱۴۰۷ ق ص ۳۷، و مرعشی، شرح احقاق الحق، ازهاق الباطل، مکتبه مرعشی و مشکور، قم، ج ۱، ص ۶۹۳، محمد جواد، سیر کلام در فرق اسلام، شرق، اول، ۱۳۷۶ش، تهران، ص ۴۷.