محفل روحانی هیئت بهائی است که با انتخابات بهائی انتخاب می‌شود و وظیفه اداره امور جامعه بهائی را بر عهده دارد.
بهاییان تأسیسات رسمی روحانیت را مردود می‌داند و بنابراین وظایف اداری که در مذاهب دیگر به طور سنتی در حوزه مسؤولیت روحانیون می‌باشند، در بین بهائیان بر عهده محفلهای روحانی هستند . محفلهای روحانی به نظارت بر امور داخلی بهاییان و اداره امور مالی ایشان می‌پردازند و به عنوان کانال رتباطی میان نهادهای محلی، ملی و بین‌المللی عمل می‌کنند. محفلهای روحانی محلی همچنین اختیارات لازم را به افراد، کمیته‌ها و گروههای ویژه برای انجام خدمات محلی مانند امور آموزشی، انتشارات، ترویج تعلیمات بهایی، مشاوره ازدواج و جمع‌آوری اعانات اعطا می‌کنند. به طور خلاصه، محفل‌ها نقش اداره امور جامعه بهایی را بر عهده دارند.)?(
این جمع قسمتی از نظم اداری بهائی و تشکیلات بهائی است. محفل بر دو گونه‌است: «محفل روحانی محلی» و «محفل روحانی ملی»
تا کنون بیش از ????? محفل محلی و بیش از ??? محفل ملی در جهان تشکیل شده‌است.)?(
تاریخچه
دستور تشکیل محافل توسط بهاءالله در کتاب اقدس داده شده است و حداقل تعداد اعضای این جمع را ? نفر اعلام می‌کند. اولین محفل روحانی رسمی در طهران و در سال ???? تحت نظر عبدالبهاء و توسط حاجی آخوند از ایادیان امرالله تشکیل شد. به خاطر آزار و اذیت بهائیان ایران این محفل هم وظیفه محلی و هم ملی را بر عهده گرفت. محفل روحانی ایران در سال ???? و پس از انقلاب، توسط نظام جمهوری اسلامی در ایران غیر قانونی اعلام شد و پس از آن جمع جایگزین و عموما ? نفره یاران ایران مسئولیت اداره امور جامعه بهائی را بر عهده گرفت.
وظایف
شوقی افندی، ولی امرالله وظایف این جمع را اینگونه بیان می‌کند:
«وظایف محافل روحانیه که در بلدان شرق به تبشیر دین الله مشغولند در الواح مقدسه مصرح و مثبوت. تحسین اخلاق است و تعمیم معارف. ازاله جهل و نادانی و دفع تعصبات است و تحکیم اساس دین حقیقی در قلوب و نفوس. اعتماد بر نفس است و اجتناب از تقلید. حسن ترتیب و نظم در امور است و تمسک بلطافت و نظافت در جمیع احوال و شئون. راستی و صداقت است و جرأت و صراحت و شجاعت. ترویج صنعت و زراعت است و تشیید ارکان تعاون و تعاضد. حریت و ترقی عالم نساء است و تعلیم اجباری اطفال از بنین و بنات. استحکام اصول مشورت در بین تمام طبقات است و دقت در حسن معاملات. تأکید در امانت و دیانت است و صدق نیت و طیب طینت و نجات از قیود عالم طبیعت. تقدیس و تنزیه از شرور و مفاسد قویه مستولیه بر بلاد غرب است و تمسک بر اعتدال در جمیع شئون و اوقات. تفنن و تدقیق در علوم و فنون عصریه‌است و حصر نظر در ترویج مصالح جمهور. تمعن و تفرس در الواح سماویه‌است و تطبیق نصوص الهیه بحالات و اوضاع و شئون حالیه هیأت اجتماعیه. عدم مداخله در امور مشوشه احزاب است و عدم اعتنا و تعرض بمخاصمات سیاسیه و منازعات مذهبیه و مبادی سقیمه اجتماعیه حالیه‌است. صداقت و اطاعت قلباً و لساناً باحکام مشروعه دولت و حکومت است و احتراز از مسلک و افکار و آراء واهیه مقلدین و متجددین. احترام و توقیر و تمجید و پیروی ارباب هنر و صنعت است و تکریم و تعزیز صاحبان علوم و معارف. حریت وجدانست و عدم تنقید و تعرض بعقائد و رسوم و عادات افراد و اقوام و ملل. اینست از جمله احتیاجات ضروریه امم شرقیه. اینست وظایف مبرمه محتومه اصلیه امنای رحمن، نمایندگان بهائیان، اعضای محافل روحانیه»)?(
محفل روحانی محلی
وظیفه? محفل روحانی محلی سرپرستی همه? فعالیتهای محلی بهائیان از قبیل تبلیغ آئین بهائی، رهبری برنامه‌های آموزشی، انجام امور انتشارات و تألیفات، راهنمایی امور معنوی، استفاده از صندوق تبرعات، ارائه? نظریات به بهائیان در مورد مقررات و تعالیم بهائی و … میباشد.[?]
محفل روحانی ملی
وظایف محافل روحانی ملی نیز به مانند محفل روحانی محلی، ولی در سطح وسیع‌تر است. به علاوه? آنکه این محافل بر محافل محلی نیز نظارت دارند.
وظایف بهائیان در قبال محافل روحانی
شوقی افندی در مورد اطاعت بهائیان از محفل روحانی درخواست کرده‌است که آن‌ها اعضای محفل را در تمام امور، نمایندگان خود بدانند و امینان خداوند حساب کنند و هر حکمی را که محفل روحانی صادر کرده‌است با دل و جان انجام دهند و در رفع کدورت‌ها و اختلاف‌ها در جامعه بهائی، اعضای محافل را همیاری کنند .شرایط تشکیل محافل روحانی شوقی افندی در مورد شرایط تشکیل محفل روحانی گفته‌است:
«… در هر بلده و قریه که عدّه? مومنین از رجال از سن بیست و یک و مافوق آن از نُه تجاوز نموده، محفلی روحانی در نهایت روحانیت و صفا و حکمت و متانت تأسیس گردد.» نساء نیز حسب الامر شوقی ربانی می‌توانند در محافل روحانی محلی و ملی انتخاب شوند.[?]
انتخابات محافل روحانی
شوقی افندی در مورد انتخابات محافل چنین می‌گوید:
«در ایام رضوان چون میعاد تجدید انتخابات محافل محلی و مرکزی رسد، به دل و جان به این امر خطیر من دون استثناء و استعفا اقدام کنند …»[?]
همچنین در جایی دیگر گفته‌است:
«عزت و تقدم جامعه? بهائیان منوط به انتخاب نفوس سلیمه? مؤمنه? فعّاله‌است. انتخاب محفل امری است سری، آزاد، عمومی.» [?]
همچنین یاد آور شده‌است:
«زنهار زنهار رائحه? منتنه? احزاب و ملل خارجه? بلاد غرب و شئونات و عوائد و رسوم مضرّه شان از قبیل آنتریک و پارتی بازی و پروپاگاند که حتی اسمش کریه‌است به جمع احبّا رسد و در نفوس یاران ادنی اثری نماید و روحانیت را به کلی سلب نماید. …»[??]
منبع‌ها
? دیانتی ممنوع؛ آزار و تعقیب بهائیان در ایران، مرکز اسناد حقوق بشر ایران؛ ص ?
? آموزه‌های نظم نوین جهانی بهائی. ص???، سال انتشار: ???? میلادی
? لوح ?? ک ? – ???? بواسطه محفل روحانی مرکزی، محافل روحانی ایران
? ??? ??? ویلیام هاچر و دوگلاس مارتین، «دیانت بهائی آئین فراگیر جهانی»، صفحه? ???-???
? Hassall, ?Graham. Research notes ed. Retrieved on 2008-12-21.
? Baha’i World Statistics ???? by Baha’i World Center Department of Statistics, ????-??
? The Life of Shoghi Effendi by Helen Danesh, John Danesh and Amelia Danesh, Studying the Writings of Shoghi Effendi, edited by M. Bergsmo (Oxford: George Ronald, 1991)
? ??? ??? ??? عبدالحمید اشراق خاوری، گنجینه? حدود و احکام صفحه? ??-??
? فاضل مازندرانی، امر و خلق جلد ?، ص???
? آموزه‌های نظم نوین جهانی بهائی، ص۴??
