مذهب و دنیاى کاتولیک

اگرچه مسئله کاهش روزافزون اقبال شهروندان اروپایى به دین و به شکل مشخص آن به مسیحیت؛ سخن تازه اى نیست و در دهه گذشته به تناوب تکرار شده است اما، تازه ترین گزارش تحلیلى و آمارى که از سوى مرکز مطالعات الهیاتى کردن کان ول (Corden Conwell) در ماه اکتبر منتشر شد، حاوى نکات تازه اى است که مهمترین آنها اعلام این نتیجه تامل برانگیز است که از سال ???? میلادى تاکنون گرایش توده به دین به معناى عام آن در کشورهاى اروپاى شرقى و جمهورى هاى استقلال یافته شوروى سابق بسیار چشمگیر بوده و برعکس در کشورهاى اروپاى غربى و کانادا با کاهش مواجه شده است. کارشناسان این گزارش در تحلیل خود به این نتیجه رسیده اند که در تمام کشورهایى که قدرت هاى سیاسى و حکومتى، نوعى حالت سرکوب نسبت به دین و معنویت را داشته اند، نظیر کشورهاى اروپاى شرقى و نیز کشورهاى تحت سلطه کمونیسم در شوروى سابق، گرایش مردم به دین، نوعى حس ریشه اى و عمیق پیدا کرده است. در صورتى که در کشورهاى اروپاى غربى که سابقه چندصد ساله حاکمیت سنگین کلیسا و غلبه فرهنگ مسیحى را با خود دارند، هرچه سابقه حکومت دینى در این کشورهاى بیشتر بوده، مردم این کشورها دین گریزتر شده اند.براساس این گزارش کشور ایرلند در اروپاى غربى که همچنان به عنوان مسیحى ترین کشور جهان (دولت واتیکان در این تعریف نمى گنجد) مطرح است در سال ،???? طى یک آمار رسمى اعلام کرده بود که ?? درصد از مردم کشورش عضو کلیساى مسیحى هستند در حالى که این رقم در سال ???? به ?? درصد از کل جمعیت این کشور کاهش یافته است. علاوه بر آنکه در سال جدید میلادى براى نخستین بار در طول تاریخ مسیحیت در این کشور، کلیساى اسقفى دوبلین، هیچ فرمان مذهبى را صادر نکرد.
پاپ بندیکت شانزدهم در مراسم روز جهانى جوان که چندى پیش در آلمان برگزار شد، تصور مى کرد که با حدود چهارصد هزار جوان مسیحى، عضو کلیساى کاتولیک دیدار خواهد کرد در حالى که تحقیقات نشان دادند بخش اعظمى از جوانانى که براى دیدار با او جمع شده بودند، هرگز به کلیسا نرفته بودند و همین مسائل باعث شد تا او نگرانى عمیق خود از آینده دین و معنویت در دنیا را با وضوحى کامل به جوانان، اعلام کند. پس از آن اسپانیا در ماه ژوئن گذشته با تصویب قانونى بودن ازدواج همجنس گرایان، نام خود را به عنوان چهارمین کشور بعد از کشورهاى هلند و بلژیک و کانادا به ثبت رساند، کلیساى مسیحى و جامعه دینداران ضربه سنگین دیگرى خورد و اعتراض ها و لابى هاى کشیشان هیچ فایده اى نبخشید. توجه به این نکته ضرورى است که سرعت این اتفاقات از جمله ویژگى هاى نگران کننده براى متولیان امور دینى است به شکلى که در سال ???? تقریباً تمام اروپا مسیحى بودند در حالى که اکنون تنها سه چهارم از مردم اروپا مسیحى اند و در همان سال بى دین هاى اروپا تنها یک درصد از کل جمعیت این قاره را تشکیل مى دادند در حالى که اکنون این رقم به ? درصد افزایش یافته است و این به غیر از آمار ?? درصدى است که در شمار بى دینان قرار نمى گیرند، اما هرگز به کلیسا نرفته اند. کشور فرانسه با داشتن ?? درصد از جمعیت خود که «هرگز به کلیسا نرفته اند» در رتبه نخست کشورهاى غیردینى جهان و آمریکا با داشتن ?? درصد در همین مورد به عنوان آخرین کشور جهان، از لحاظ تعداد ناباوران به کلیسا قرار گرفته است. اگرچه در گزارش مذکور، دین اسلام و پیروان مسلمان یک استثنا بوده و در تعریف هاى ارائه شده در این تحقیق نگنجیده است اما گزارش هاى تکمیلى آن حاکى است که در کشورى مانند ترکیه که دین بخشى از هویت و فرهنگ و تاریخ مردم است و دولت با استفاده از قدرت سیاسى قصد سرکوب شعائر دینى را داشته و مردم را به دین گریزى ترغیب مى کند، توده مردم در عکس العمل به این رفتار حکومت، دین باورتر بوده و گرایش روزافزونى به مفاهیم دینى دارند. جامعه شناسان معتقدند که تحقیقات سال هاى اخیر به خوبى نشان داده است که هر جامعه اى که از سابقه تاریخى حکومت هاى دینى و تسلط کلیسا برخوردار بوده مردم دین گریزتر شده و در آنجا که دین و کلیسا به شکل خودجوش در میان مردم به وجود آمده گرایش به آن نیز ماندگارتر گشته است. این نکته را پرفسور آندریوگریلى، استاد دانشگاه الهیاتى شیکاگو در حالى عنوان مى کند که معتقد است مسئله کاهش گرایش مردم به باورهاى دینى موضوعى درون دینى نیست بلکه نکته اى برون دینى است که به رفتارها و کردارهاى متولیان دین در کشورهاى مختلف بستگى دارد. پروفسور کارل جان لیدن از کلیساى استکهلم نیز معتقد است که بحران به وجود آمده تنها گریبانگیر کاتولیک ها نیست بلکه کلیساى پروتستان و انگلیکن را نیز با مشکلاتى جدى مواجه کرده است. او از جمله طرفداران این تئورى است که به تازگى در کلیساى پروتستان مطرح شده و براساس آن فرد به واسطه غسل تعمید مسیحى نمى شود بلکه به او اعلام مى کنند که به محض تولد مسیحى شده است چه غسل تعمید داده شده باشد چه نباشد. براساس گزارش جدید اتحادیه اروپا ?? درصد از سوئدى ها مسیحى هستند در حالى که تنها ?? درصد از زنان و ? درصد از مردان به کلیسا مى روند و نیمى از کودکان سوئد و نروژ از مادرانى متولد شده اند که ازدواج نکرده اند. همچنین در گزارش اتحادیه اروپا آمده است که بسیارى از مردم به ویژه جوانان اروپایى معنویت گرایى را به شریعت گرایى ترجیح مى دهند. تولد این حس در میان افکار مردم جهان، همچون یک کابوس هولناک خواب آرام متولیان کلیساى مسیحى را برهم زده است. اگرچه برخى از آنان با ارائه طرح و نظرات جدید به استقبال چنین حسى رفته اند.
 
منبع: / روزنامه / شرق
نویسنده : مژگان ایلانلو