مشکلات فرزندان

راجع به عاق والدین نسبت به فرزندان شنیده‏ایم، ولی آیا عاق فرزندان نسبت به والدین هم داریم یا خیر؟ اگر مواردی وجود دارد ذکر نمائید.
در کتب احادیث راجع به عاق والدین نسبت به فرزندان روایات زیادی داریم. امّا راجع به عاق فرزندان نسبت به والدین هم روایاتی رسیده است که ذیلاً به نمونه‏های آن اشاره می‏کنیم:
۱- …عن زید بن علی عن امیه عن جدّه قال‏علیه السلام: قال رسول اللّه‏صلی الله علیه وآله: “یلزم الوالدین من العُقوق لولدهما ما یلزم الولد لهما من عقوقهما”[۱] زید بن علی از جدش علی او هم از پیامبرصلی الله علیه وآله روایت می‏کند که پیامبر اکرم‏صلی الله علیه وآله فرمود: “پدر و مادر را نیز عُقوق فرزندان می‏باشد و عاق فرزندان می‏شوند چنانچه فرزندان عاق پدر و مادر می‏شوند.”
۲- قال الصادق‏علیه السلام قال رسول اللّه‏صلی الله علیه وآله: “رحم اللّهُ من اعان ولده علی بِرّه: قال: قلت: کیف یُعینه علی بِرّه؟ قال: یقبل میسوره، و یتجاوز عن معسوره و لا یُرهُقه، و لا یخرق به فلیس بینه و بین أن یصیر فی حدّ من حدود الکفر الاّ ان یدخل فی عُقوقٍ او قطیعَه رحمٍ، ثم قال رسول اللّه‏صلی الله علیه وآله: الجنّه طیّبه طیّبها اللّه و طیّب ریحها، یُوجد ریحُها مِنْ مسیره ألفی عامٍ و لا یجد ریح الجنّه عاقّ و لا قاطع رحمٍ و لا مرخی الإزار خُیلاء”[۲] از حضرت صادق‏علیه السلام منقول است که حضرت رسول اکرم‏صلی الله علیه وآله فرمود: “خدا رحم کند کسی را که فرزند خود را انجام کارهای نیک کمک کند. راوی عرض کرد: که چگونه فرزند خود را کمک کند؟ فرمود: کار آسانی از او به عمل آید قبول کند و کاری که بر او دشوار است و نمی‏تواند انجام دهد از او در گذرد و تکلیف‏های دشوار به او نکند و سفاهت و تندی به او نکند. سپس پیغمبرصلی الله علیه وآله فرمود: بهشت مکان پاکیزه‏ای است که خدا آن را خلق کرده است و پاک قرار داده است. و بوی بهشت را خدا پاکیزه کرده است، بوی بهشت از مسافت مسیر دو هزار سال به مشام انسان می‏رسد اما بوی بهشت را آدم عاق و قاطع رحم و آدم لا ابالی و بی‏پروا از نجاست (حرام حاصل از قبل و دبر) و آدم احمق دریافت نمی‏کند.
[۱] . الکافی، ج ۶، ص ۴۸، ح ۵. و اخلاق سید عبداللّه شُبّر: ص ۱۱۷. حلیه المتقین، علامه مجلسی، ص ۹۲.
[۲] . الکافی، ج ۶، ص ۵۰، ح ۶. حلیه المتقین، ص ۹۲، اخلاق شبّر، ص ۱۱۷. شوهرم، اصرار دارد که دختر ۱۶ساله ام جلوی او و دیگر محارم، جوراب و روسری داشته باشد. آیا این رفتار، دخترم را دچار مشکل نخواهد کرد؟
هرگز در بایدها و نبایدهای دینی، سلیقه ای عمل نکنید. درباره ی پوشش، طوری عمل کنید که دین مقدس اسلام دستور داده و اسلام، پوشیدن پا و موی سر از محارم را واجب ندانسته است.
احکام الهی، منطبق با فطرت انسان ها وضع شده و اگر با اعمال سلیقه ی شخصی، آنها را کم و زیاد کنیم، آنها را از فطرت انسانی دور ساخته ایم که در نتیجه، مقاومت روانی انسان ها را در پی خواهد داشت.
سختگیری شوهر شما در این مورد، ممکن است دخترتان را در آینده، به سمت بدحجابی بکشاند؛ به ویژه اگر شاهد بدحجابی و آزادی بیش از حد بسیاری از همسالان باشد.
آگاهی دادن به دختر برای پوشاندن قسمت های تحریک آمیز بدن حتی از محارم، مطلوب است؛ همان گونه که پوشش مناسب پدر و دیگر محارم در مقابل دختر مطلوبیت دارد اما سختگیری بی مورد پسندیده نیست.
اسلام عزیز دین اعتدال است. از فرزند خود چیزی را بخواهیم که اسلام می خواهد
شیوه‌های ابراز محبت به کودکان را توضیح دهید.
 • نوازش و بوسیدن:
کودکی که چنین محبتی را به درستی و به جا دریافت می‌کند، معمولا متکی به نفس بار می‌آید. با در بغل گرفتن و لبخند زدن نوزاد، وی از لحظه تولد امنیت عاطفی را از مادر دریافت می‌کند.
• احترام به شخصیت کودک:
این هم یکی از بهترین روش‌های ابراز محبت است. اگر به کودک خود احترام بگذارید، او کمتر از اوامر شما سرپیچی می‌کند اما وقتی کودک را مسخره کنید، احساس حقارت می‌کند. • قدردانی و تحسین:
تحسین از نیازهای روانی دوران کودکی است که باعث به دست آوردن روحیه شاد و بشاش و عاملی برای تاثیر عملکردهای او خواهد بود. البته تشویق و تحسین باید از افراط و تفریط به دور باشد و بیشتر متکی بر عمل باشد. • بازی با کودکان:
با کودکان خود زیاد حرف بزنید و برایشان آواز بخوانید و داستان بگویید. کودک را غرق در کلمات کنید تا یاد بگیرد چگونه پاسخ بدهد و خوب حرف بزند. می‌توانید او را روی دوش خودتان سوار کنید تا با گرمی بدن شما احساس امنیت کند و در عین حال همه چیز اطرافش را ببیند. با او قایم باشک یا دالی موشه بازی کنید. خودتان را پشت دست‌های خودتان و یا پشت درخت پنهان کنید و یا چیزی روی صورت او بیندازید و بعد به طور ناگهانی ظاهر شوید البته به طوری که موجب وحشت او نشوید.
یک آویز متحرک برایش درست کنید. چیزهای قابل توجه مثل برگ و گل که از تکه چوبی آویزان است را در جایی که باد آن را به آرامی تکان بدهد، آویزان کنید. آب تنی در حمام و یا در حیاط هم مورد علاقه بیشتر بچه‌هاست. در یک تشت مقداری آب بریزید و به ملایمت و با احتیاط به یکدیگر بپاشید
علت ناخن جویدن کودکان چیست؟
ناخن جویدن نشانه اضطراب و عدم آرامش روحی در کودک است و بیشتر درکودکانی که عصبی و پرخاشگرند، دیده می شود. در این موارد، کودک به محض احساس تشویش و نگرانی، ناخن هایش را به دهان برده و مشغول جویدن آنها می شود. مشاهده فیلم های ترسناک و هیجان انگیز و یا اضطراب و دلهره قبل از امتحان را می توان از جمله این موارد ذکر کرد. در صورتی که کودک معمولاً روحیه ای آرام و شاد دارد، این عادت چندان نگران کننده نیست، اما در هر حال، والدین بایستی با در نظر داشتن همه مسائل اطراف کودک دلیل نگرانی و اضطراب او را پیدا کرده و سعی در رفع آن کنند.
عوامل نظیر حسادت نسبت به برادر و یا خواهرکوچکتر ، اختلاف و دعواهای مکرر پدر و مادر در حضور کودک، ترس از سرزنش و تنبیه، انتظار و توقع بیش از حد والدین از او، مشاهده فیلم های هیجان آور و مملو از خشونت، تقلید از کودکان و همبازی های دیگری که کودک با آنها تماس دارد، اضطراب و نگرانی ناشی از ناتوان بودن در برابر موفقیت در امتحان و یا مشارکت در بازی کودکان بزرگتر از خود می توان ازجمله مهمترین دلایل تمایل به خوردن ناخن درکودک برشمرد.
فرزند۹ ساله‌ام شب‌ها دندان‌هایش را به هم می‌فشارد، منشأ آن چیست و چگونه می‌توان آن را ازبین برد؟
منشأ اصلی دندان قروچ، فشار روانی است که بیشتر به سبب اختلاف پدرو مادر، فرزند دوم و آزار اطرافیان پدید می‌آید.باتوجه به تأثیر دندان قروچه بر دندان‌ها و فک، بکوشید با استفاده از راهکارهای ذیل، آن را ازبین ببرید:
۱.کسب آرامش قبل از خواب: به کودک خود بیاموزید ماهیچه‌های صورت خود را شل و رها کند. تنفس با دهان باز برای ۳دقیقه به او آرامش می‌دهد.
۲.رفتن به دستشویی قبل از خواب:فشار ادرار در خواب، ممکن است سبب دندان قروچه شود،زیرا از ترس ریخته شدن ادرار،کابوس می‌بیند و فشار روحی ناشی از کابوس، این مشکل را پدید می‌آورد.
۳.معاینه پزشکی:انگل هم می‌تواند عاملی برای دندان قروچه باشد که دراین‌صورت مراجعه به پزشک مطلوب است.
فرزندم کلاس اول دبستان است. مى‏خواهم کنار درس مدرسه، ارزش‏هاى دینى را نیز به او بیاموزم. چه مطالبى مناسب است؟
ج: شما فرزندتان را در دوران خردسالى، با دوست داشتن خدا و محبت پیامبر گرامى و اهل‏بیت حضرت آشنا ساختید. اکنون لازم است او را با باورهاى اسلامى به ویژه توحید نیز آشنا سازید.
پیامبر خدا صلى الله علیه و آله فرمود:
من ربى صغیرا حتى یقول: لا اله الا الله لم یحاسبه الله. کسى که خردسالى را تربیت کند تا بگوید لا اله الا الله، خداوند از او حساب نمى‏کشد.
آشنایى فرزند با واجبات دینى به ویژه نماز و روزه در این سن مناسب است. این سفارش امام على علیه‏السلام است:
اذا عقل الغلام و قرأ شیئا من القرآن، علم الصلاه. **زیرنویس=علامه مجلسى، بحارالانوار، ج ۸، ص ۱۳۳.
هرگاه پسر به سن درک رسید و قسمتى از قرآن را خواند، باید به او نماز آموخته شود.
آموزش قرآن با توجه به ورود او به دوره آموزش‏پذیرى توصیه شده است.
پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله مى‏فرماید:
ما من رجل علم ولده القرآن الا توج ابواه یوم القیامه بتاج الملک و کسى حلتین لم یر الناس مثلهما.
هیچ کس نیست که به فرزندش قرآن بیاموزد، مگر آن که روز قیامت، بر سر پدر و مادرش تاج پادشاهى گذاشته، و دو لباس بر آن‏ها پوشانده مى‏شود که مردم، همانند آن را ندیده‏اند.
آموزش احادیث امامان علیهم‏السلام فرزند را از انحراف و گرایش به افکار نادرست غیر دینى باز مى‏دارد؛ به ویژه امروزه که «به رنگ آمده دشمن، اگر به جنگ نبرد».
امام صادق علیه‏السلام توصیه مى‏فرماید که در آشنا ساختن فرزندانتان به حدیث امامان بشتابید، پیش از آن که مرحئه (گروهى منحرف) بر شما پیشى گیرند.
افزون بر این موارد، براساس روایات دینى ما، بر آموزش مسائل بهداشتى، حکمت‏هاى اخلاقى، شعرهاى سودمند و مهارت‏هایى چون شنا و تیراندازى تأکید شده است.
گاهی خواسته فرزند ما معقول است اما توان پاسخگویی به آن را نداریم. در این حالت باید چه رفتاری داشته باشیم؟
 • اکثرا در چنین مواقعی سعی می‌کنیم صورت مساله را پاک کنیم و خواسته فرزندمان را نامعقول و غیرموجه جلوه دهیم! این بدترین شیوه برخورد است و فرزند نیز این موضوع را متوجه می‌شود و همین شیوه برخورد، باعث پیچیده شدن موضوع می‌شود. در این حالت باید ما به عدم توانایی خود اعتراف کنیم و دلیل آن را نیز برایش توضیح دهیم. در مواقعی که پدر و مادر توانایی برآورده کردن نیاز فرزندان خود را ندارند، همدلی فرزندان با آنها بسیار مهم است. ممکن است وضعیت مالی خانواده مناسب نباشد، فرزند را باید با این شرایط آشنا کرد و همراهی‌اش را به دست آورد. بعد باید از او بخواهیم که با هم برای رسیدن به آن خواسته تلاش کنیم. نباید خودمان را نسبت به خواسته فرزندمان بی‌تفاوت نشان دهیم. اینکه فرزندمان احساس کند برای خواسته‌های او ارزش قایل هستیم، در او آرامش و احساس اطمینان ایجاد می‌کند.
مقدار لازم خواب برای کودکان در سنین نوزادی، ۱ سالگی ، ۳ سالگی ، ۵ سالگی و ۷ سالگی تقریبا چقدر است؟
معمولا کودکان و نوجوانان ۸ ساعت در شبانه روز می خوابند و مقدار نیاز به خواب در انسانها را نمی توان به طور دقیق گفت به این دلیل که مقدار خواب بر اساس نیازهای فرد فرق می کند. اما به طور میانگین می توان گفت: یک نوزاد در ۲۴ ساعت بین ۱۹ تا ۲۰ ساعت می خوابد و یک کودک ۱ ساله معمولا در شبانه روز بین ۱۴ تا ۱۵ ساعت در خواب است ، همینطور یک کودک ۳ ساله در ۲۴ ساعت به طور میانگین ۱۲ ساعت در خواب است و یک کودک ۵ ساله معمولا در شبانه روز ۱۱ ساعت می خوابد و همچنین یک کودک ۷ ساله در طول ۲۴ ساعت به طور میانگین ۹ تا ۱۰ ساعت می خوابد. والدین برای ایجاد پیوند با فرزندی که هنوز به دنیا نیامده و برای ایجاد تاثیر خوشایند و آرامش‌بخش بر او باید چه نکاتی را پیشاپیش رعایت کنند؟
والدین نباید فشار عصبی داشته باشند و باید از نگرانی‌ها و کشمکش‌های روانی و دایمی بپرهیزند زیرا کودکشان در حالات عاطفی آنها سهیم است. پیشنهاد می‌کنم والدین با کودکشان در رحم مادر صحبت کنند و برای او قرآن و دعا، شعر و آواز بخوانند و برایش خاطره‌های خوش ایجاد نمایند. بررسی‌ها نشان داده است کودکان، بعدها نسبت به این صداهای آشنا که در دوران جنینی شنیده‌اند عکس‌العمل نشان می‌دهند و آنها را آسان‌تر یاد می‌گیرند.
همچنین پیشنهاد می‌کنم در برابر مناظر شاداب قرار بگیرید و رنگ یا دکوراسیون اتاقی که در آن زندگی می‌کنید فرح‌بخش و شادی‌آفرین باشد حتی مادران می‌توانند عکس کودکان زیبا را مقابل دیدگان خود قرار دهند. از لحاظ روانی نیز توصیه می‌شود مادران لباس‌هایی بپوشند که رنگ‌های شاد و مدل‌های راحت داشته باشد و سعی نمایند استراحت کافی داشته باشند.