معلّمی
کار معلّمی، کاری معنوی و برگرفته از ایمان و تقوا است. امامان معصوم ما همگی معلّم و مربّی بودند و ما که به این عنوان در این راه گام نهاده ایم، به کار بزرگی دست زده ایم و گرایشمان به این امر معنوی و الهی، حاکی از لطف و عنایت خاصّ پروردگار متعال است. بنابراین، باید این موهبت الهی را ارج نهیم و دشواری ها و محرومیت های ناشی از این امر خطیر را با جان و دل پذیرا شویم؛ زیرا هر کس پذیرای رسالت و ارزش های بیش تری است، محنت و سختی او نیز افزون تر است.
هر که در این بزم مقرّب تر است
جام بلا بیش ترش می دهند
بنابراین، باید در مسؤولیت معلّمی کار را با یاد و ذکر خداوند متعال آغاز کرد و همواره رابطه خود را با معبود ازلی حفظ نمود. یاد خدا و ایمان به او، موجب لطافت روح می گردد و میزان اثر بخشی را افزون می سازد. معلّم و مربّی، زمانی که با دانش آموز رو به رو می شود، پیش از هر چیز، با او ارتباط معنوی برقرار می کند و هر قدر روح لطیف تر باشد، تأثیر و هدایت، بیش تر خواهد بود. البته فراگیران نیز باید زمینه و قابلیت لازم را دارا باشند؛ امّا آن چه حائز اهمیّت است، تأثیر و نفوذ روحی و معنویِ مربّی بر متربی می باشد که به تغییر و تحوّل متربّی می انجامد و اثرهای ناخودآگاه جانبی، زمینه تحوّل را ایجاد می کند.
تربیت کلامی
یکی از کارشناسان تعلیم و تربیت می گوید: تربیتِ کلامی، امروزه چندان کاربرد ندارد و تأثیر چندانی در فراگیران به جا نمی گذارد؛ یعنی تربیت کلامی که بدون زمینه سازی و آمادگی روحی و روانی باشد، تأثیر بسیار اندکی داشته و تغییر و تحوّل چندانی در پی نخواهد داشت.
متأسفانه با این که اندک بودن تأثیرات تربیت کلامی آشکار شده، بسیاری از ما هنوز هم متّکی به این نوع تربیت هستیم؛ امّا باید به این نکته توجه نمود که اگر رفتار، فقط قالبی از تربیت کلامی و فاقد زمینه سازی روحی و عاطفی باشد، فاقد اعتدال بوده و نتیجه مطلوبی در بر نخواهد داشت.(۱) نصایح کلامی به تنهایی چندان کارساز نبوده و با موفقیّت همراه نمی باشد. این شیوه، چه در نظام آموزشی و چه در نظام خانواده و اجتماع، خیلی مؤثر نیست و باید به طور جدّی در مورد آن تجدید نظر شود تا به تأثیر مطلوب و موفقیّت در تربیت بینجامد.
پی نوشت:
۱- زمینه سازی برای پاک نمودن ظرف و جایگاه تربیت، موجب جوشش و رشد تقوا و ایمان می شود. باید ظرف و مظروف هر دو پاک باشند و از خلوص، ایمان و تقوا برخوردار گردند تا محتوا در جای حقیقی خود قرار گیرد.
