به همان اندازه که ممکن است بپذیریم بزرگشدن یکجور امتیاز است، بسیاری از مردم در فصلهای بعدی زندگی به شما خواهند گفت که پیرشدن برای افراد ضعیف نیست. تغییرات فیزیکی متعددی همزمان با پابهسنگذاشتن رخ میدهد: کاهش توده عضلانی و پوکی استخوان، کارایی کمتر قلب و عروق، تغییر سطح هورمونها، نازکشدن پوست و تغییر ریتم شب و روز. همه اینها فقط زیرمجموعهای از تغییرات فیزیکی طبیعی هستند که با افزایش سن همراه میشوند.
متأسفانه فشارخون بالا، دیابت، سکته، زمینخوردن، بیماری قلبی، سرطان، بیماریهای عصبی و اختلالات بینایی یا شنوایی احتمالاً جزئی از پیرشدن جسم هستند. بدن ما به بهترین شکل ممکن تلاش میکند تا خود را با استرسهای بیشماری که در طول عمر با آن مواجه هستیم سازگار کند؛ اما واقعیت اجتنابناپذیر این است که ما انسان هستیم!
بسیاری از افراد مسن برای سازگارشدن با تغییرات فیزیکی، زمان سختی خواهند داشت. برخی احساس اضطراب و ترس میکنند؛ زیرا از آسیبپذیری فیزیکی خود آگاهترند و کنترلی بر بدن خود ندارند. برخی دیگر ممکن است از اینکه چگونه بدنشان تحلیل میرود، احساس ناامیدی و عصبانیت کنند و مانند گذشته قابل اعتماد نیستند. عدهای هم هستند که نسبت به محدودیتهای جدید احساس خجالت میکنند و بیش از گذشته به کمک نیاز دارند. آنها پیر بهنظررسیدن را دوست ندارند.
اگر هریک از اینها شبیه شماست، بدانید که تنها نیستید. بسیاری از افراد مسن نیز همین احساس را دارند. اما اینکه ممکن است با چالشهای فیزیکی روبهرو شوید، به این معنا نیست که باید پرچم سفیدی را به اهتزاز در آورید و خود را به زندگی خالی از معنا و تعامل یا زندگی بدون سرگرمی تسلیم کنید. اگر میخواهید این تغییرات جسمی برایتان غیرمنتظره و غافلگیرکننده نباشد و بتوانید آنها را مدیریت کنید، چند پیشنهاد برایتان وجود دارد.
چیزهایی را که مهم است، واضح کنید
بیماری جسمی یا سایر محدودیتها اغلب در نحوه دستیابی به اهداف روزانه یا دنبالکردن چیزهایی که برایتان معنادار است، مانع ایجاد میکنند. این حالات ممکن است احساس ناامیدی، غمگینی و استرس را هم بهدنبال داشته باشد. طبیعی است که دلتان بخواهد روی جنبههای ضعف خودتان تمرکز کنید و با خودتان مرور کنید که چطور دیگر چیزها مانند قبل نیستند؛ اما مهم این است که روی واضحکردن مسائل برای خودتان تمرکز کنید. روی ارزشهایتان. مثلاً شاید همیشه برای شما ارتباط با اعضای خانواده، خدمات اجتماعی، یادگیری چیزهای جدید یا فعالیت بدنی مهم بوده است. روش تحقق آنها را در این فصل از زندگی خود پیدا کنید.
ارزشها قطبنمایی هستند که شما را به مسیرهایی هدایت میکنند که بیشترین معنا را دارند و هنگامی که بهطور مداوم با این ارزشها زندگی میکنیم، از زندگی خود راضیتر هستیم؛ حتی اگر بدنمان مشکل ایجاد کند. چالشهای فیزیکی از ما میخواهند که نحوه زندگیمان را مطابق با ارزشهایمان تطبیق دهیم. نکته مهمی که باید روی آن تمرکز کرد این است که چگونه میتوانید با توجه به محدودیتها یا چالشهای فیزیکی، همچنان به ارزشهای خود احترام بگذارید و به آنها پایبند بمانید. مثلاً فرد سالخوردهای که تحرک محدود دارد و همواره برای بودن در طبیعت ارزش قائل بوده، حالا که نمیتواند ده کیلومتر بدود، احتمالاً نقطه خوبی برای نشستن پیدا میکند که دید به طبیعت داشته باشد.
داستانتان را مشخص کنید
همه ما صداهایی در سرمان داریم که تجربه ما را روایت میکند؛ درباره آنچه اتفاق میافتد قضاوت کرده و پیشبینی میکند که در آینده چه اتفاقی میافتد. تنها مشکل این صدا که مشکل بزرگی هم هست، این است که برای نتیجهگیری افراطی بر اساس احساسات و اطلاعات محدود آماده است. این صدا ممکن است به شما بگوید: «تا زمانی که بدون درد نباشید، نمیتوانید آنطور که میخواهید زندگی کنید.»
یکی از قدرتمندترین کارهایی که میتوانید برای خودتان انجام دهید، این است که تشخیص دهید این صدا از افکار تشکیل شده است نه واقعیتها. بسیاری از این افکار تحریف شدهاند، حاوی باورهای سنی درونی هستند و توانایی شما را برای مقابله با چالشهای فیزیکی بهشدت دستِکم میگیرند. درمان شناختیرفتاری میتواند به افراد مسن کمک کند تا الگوهای تفکر غیرمفید را شناسایی کرده و تغییر دهند. ممکن است از کار با یک متخصص یا با یک کتاب خودیاری برای تغییر نحوه تفکر خود درباره رفتن به سمت پیری سود ببرید.