پرسش . نعمت های بهشت را شرح دهید.
پاسخ: نعمتهای بهشت را به دو قسمت میتوان تقسیم کرد:
1. نعمتهای مادی و جسمانی.
2. نعمتهای معنوی و روحانی.
هر دسته از این نعمتها مرکب از انواع فراوانی است که بحث از همه و چگونگی آنها بسیار مفصل خواهد شد. بنابراین تنها به فهرست بعضی از آیات اشاره میشود و چند آیه به عنوان نمونه ذکر میشود.
نکتهای که به عنوان مقدمه یادآوری آن لازم است این است که آنچه برای ما که محصور در محسوسات و امور مادی هستیم قابل تصور است و بیشتر در حد تجربیات و شناختهایی است که در دنیا به دست آوردهایم. و فراتر رفتن از آن دشوار است. آنچه را در قرآن و روایات آمده است نیز بر همین مفاهیم حمل میکنیم. در حالی که قطعاً ذهنیات ما با حقایق أخروی بسیار فاصله دارد و راه درک همین مقدار نیز، قرآن و حدیث است و عقل و تجربه را در آن راهی نیست.
الف. برخی نعمتهای مادی بهشتی به قرار زیر است:
1. باغهای بهشتی.
2. سایههای همیشگی و لذتبخش.
3. مسکنها و قصرهای بهشتی.
4. فرشها و تختها.
5 . ظروف و طعامها.
6 . نوشیدنیهای طهور.
7. لباسها و زینتها.
8 . همسران بهشتی.
9. خادمان و ساقیان و دیگر پذیرایی کنندگان.
10. نزل و پذیرایی مقدماتی.
11. نعمتهایی که در تصور نمیآید.
قرآن میفرماید: « وَالَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَنُبَوِّئَنَّهُم مِنَ الْجَنَّهِ غُرَفاً تَجْرِی مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ …» (عنکبوت: ۵۸ ) کسانی را که ایمان آوردند و عمل صالح انجام دادند در غرفه هایی از بهشت جای میدهیم که نهرها در زیر آن جاری است. در آیه دیگری میفرماید: «هُمْ وَأَزْوَاجُهُمْ فِی ظِلاَلٍ عَلَی الْأَرَائِکِ مُتَّکِئُونَ» (یس: ۵۶ ) آنها و همسرانشان در سایههایی بر تختهای مخصوص تکیه زدهاند. و در مورد میوههای بهشتی آمده است: «وَفَاکِهَهٍ مِمَّا یَتَخَیَّرُونَ» (واقعه: ۲۰) و هر نوع میوهای که برگزینند و مایل باشند در بهشت به آنان تقدیم میشود و در مورد آشامیدنیهای بهشت: «مَثَلُ الْجَنَّهِ الَّتِی وُعِدَ الْمُتَّقُونَ فِیهَا أَنْهَارٌ مِنْ ماءٍ غَیْرِ آسِنٍ وَأَنْهارٌ مِنْ لَبَنٍ لَمْ یَتَغَیَّرْ طَعْمُهُ وَأَنْهارٌ مِنْ خَمْرٍ لَذَّهٍ لِلشَّارِبِینَ وَأَنْهَارٌ مِنْ عَسَلٍ مُصَفّیً …» (محمد: ۱۵) وصف بهشتی که به متقین وعده داده شده چنین است که در آن نهرهایی از آب صاف و خالص وجود دارد که هرگز بوی آن تغییر نمیکند و نهرهایی از شیر که طعم آن دگرگون نمیشود و نهرهایی از شراب که مایه لذت کسانی است که میآشامند و نهرهایی از عسل مصفی.
در مورد لباس بهشتیان: « … وَیَلْبَسُونَ ثِیَاباً خُضْراً مِن سُندُسٍ وَإِسْتَبْرَقٍ …» (کهف: ۳۱) و آنها لباسهای فاخر و زیبایی به رنگ سبز از حریر نازک و ضخیم در بر میکنند. و در مورد همسران بهشتی: «… لَهُمْ فِیهَا أَزْوَاجٌ مُطَهَّرَهٌ …» (بقره: ۲۵) و برای آنان در بهشت همسرانی پاک و پاکیزه وجود دارد. و سرانجام هر لذتی که به تصور گنجد و یا نگنجد: «… وَفِیهَا مَا تَشْتَهِیهِ الْأَنفُسُ وَتَلَذُّ الْأَعْیُنُ …» (زخرف: ۷۱) و در بهشت آنچه دل میخواهد و چشم از آن لذت میبرد موجود است. این شمّهای از ده ها آیه بود که تنها نمونههایی از آن ذکر شد و روایات در این مورد بسیار است.
ب. برخی از نعمتهای معنوی بهشت:
درک کّم و کیف نعمتهای روحانی بهشت بسیار دشوارتر از نعمتهای مادی آن است، چون با نعمتهای مادی و لذائذ جسمانی کما بیش همه انسانها آشنا هستند؛ ولی بسیار کماند کسانی که در دنیا از لذائذ روحانی برخوردار بودهاند و رشحه ای از آن را چشیدهاند. ولی آنچه به طور قطع و یقین میتوان گفت این است که نعمتها و لذائذ و برخورداریهای معنوی بهشت قابل مقایسه با لذائذ مادی آن نیست. چنانکه در دنیا نیز برای اهلش چنین است. طوری که اهل معنا حاضر نیستند نظر الی وجه اللّه را با سراسر نعمتهای مادی بهشت عوض کنند. فهرست بعضی نعمتهای معنوی بهشت از این قرار است:
1. رضوان اللّه.
2. منظور نظر رحمت خدا بودن و نظر الی وجه اللّه.
3. احترام مخصوص.
4. محیط با صفا و سلام.
5 . امنیت و از بین رفتن ترس.
6 . وجود دوستان صمیمی و موافق.
7. شادی دل.
8 . تحقق اراده و آنچه دلخواه مؤمن باشد.
9. وجود نعمتهای معنوی غیر قابل تصور.
10. دوام نعمت.
در اینجا به عنوان نمونه به برخی آیات اشاره میشود: قرآن میفرماید: « وَعَدَ اللّهُ الْمُؤْمِنِینَ وَالْمُؤْمِنَاتِ جَنَّاتٍ تَجْرِی مِن تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِینَ فِیهَا وَمَسَاکِنَ طَیِّبَهً فِی جَنَّاتِ عَدْنٍ وَرِضْوَانٌ مِنَ اللّهِ أَکْبَرُ ذلِکَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِیمُ» (توبه: ۷۲) به مؤمنین و مؤمنات باغهای بهشتی را وعده داده است که از زیر آنها نهرها جاری است و در آن جاودانه خواهند ماند. همچنین مسکنهای پاک در بهشت عدن و در حالی که رضا و خشنودی خداوند از همه اینها برتر و بزرگتر است. رستگاری و پیروزی بزرگ همین است.
در مورد چگونگی برخورد بهشتیان با هم و محیط حاکم: « لاَ یَسْمَعُونَ فِیهَا لَغْواً وَلاَ تَأْثِیماً إِلاَّ قِیلاً سَلاَماً سَلاَماً» (واقعه: ۲۵ و ۲۶) در بهشت نه سخن لغو و بیهودهای میشنوند و نه گفتار گناه و آلوده؛ تنها چیزی که میشنوند سلام است و سلام.
درباره امنیت و زوال خوف: « ادْخُلُوا الْجَنَّهَ لاَخَوْفٌ عَلَیْکُمْ وَلاَأَنْتُمْ تَحْزَنُونَ» (اعراف: ۴۹) داخل بهشت شوید در حالی که نه ترسی دارید و نه غمی.
در مورد تکریم و احترام مخصوص: « … وَالْمَلائِکَهُ یَدْخُلُونَ عَلَیْهِم مِن کُلِّ بَابٍ سَلامٌ عَلَیْکُم بِمَا صَبَرْتُمْ فَنِعْمَ عُقْبَی الدَّارِ» (رعد: ۲۳ و ۲۴) و فرشتگان از هر دری بر آنان وارد میشوند و به آنها میگویند: سلام بر شما به خاطر صبر و استقامتتان در راه حق؛ چه عاقبت نیکویی بعد از دنیا نصیب شما شد.
