مساءله ۱ – در وطى حیوانات حدى معین نشده و حاکم مرتکب آن را تعزیر مى کند و مقدار تعزیر هم بستگى به نظر حاکم دارد، و در تعزیر شرط است که مرتکب در حال ارتکاب بالغ و عاقل و مختار باشد و پاى اشتباه در بین نباشد (اما اگر ادعا کند که مثلا من خیال مى کردم وطى حیوان اشکالى ندارد لذا آن را وطى کردم و چنین خطائى از مثل چنین شخصى ممکن و محتمل باشد تعزیرش جائز نیست )، بنابراین کودک نابالغ تعزیر نمى شود و اگر ممیز باشد و تادیب حاکم در او موثر باشد حاکم بهر مقدار که صلاح بداند او را عقوبت مى کند، و نیز دیوانه اگر چنین کند تعزیر ندارد هر چند ادوارى باشد ولى در دور جنونش مرتکب شده باشد، و بر مکره یعنى کسى که از ناحیه شخص زورمندى تهدید شده باشد تعزیر نیست و همچنین بر مشتبه که حکمش بیان شد.
مساءله ۲ – تحقق چنین جرمى به چند طریق اثبات مى شود:
اول بشهادت دو شاهد عادل و در این جرم شهادت زنان پذیرفته نیست نه به تنهائى و نه بانضمام شهادت مردان .
دوم به اقرار خود مرتکب که اگر اقرار کند من چنین کارى را مرتکب شده ام و حیوان هم ملک خود او باشد تعزیر مى شود، و اما اگر حیوان مال دیگرى باشد با اقرارش تنها تعزیرش ثابت مى شود، اما سایر احکام حیوان وطى شده بر آن حیوان جارى نمى شود مگر آنکه مالک حیوان مرتکب را تصدیق کند که در اینصورت آن احکام جارى است .
مساءله ۳ – اگر این عمل بطور مکرر از کسى سر زده باشد و بعد از هر ارتکابى عقوبت ندیده باشد لازم نیست براى هر ارتکاب یک عقوبت ببیند، و اما اگر بعد از هر ارتکاب تعزیر شده باشد احتیاط این است که در نوبت چهارم کشته شود.
مساءله ۴ – حد زناى با زنیکه مرده مانند حد زناى را زنده است ، اگر مرد همسر داشته و شرائط احصان را دارا باشد زناى او محصن و حدش سنگسار است و اگر همسر نداشته به تفضیلى که در حد زنا گذشت تازیانه مى خورد، و چون جنایت در اینجا فاحش تر و زشت تر است علاوه بر حد تعزیر هم مى شود و مقدار تعزیر بستگى بنظر حاکم دارد هر چند که تعزیر زائد بر حد محل تامل است ، و اگر مردى که زنش فوت کرده مرده او را وطى کند تنها تعزیر مى شود نه حد، و در لواط با میت همان حدى است که در لواط با زنده است و بیانش گذشت با تشدید در عقوبت او به تعزیر که در این تشدید هم تامل است .
مساءله ۵ – در ثبوت حد در وطى میت همه شرائطى که در وطى زنده معتبر بود معتبر است از قبیل داشتن بلوغ و عقل و اختیار و پاى شبهه در میان نبودن .
مساءله ۶ – وطى و زناى با زن مرده و لواط با پسر مرده با شهادت چهار مرد و بقول بعضى با شهادت دو نفر شاهد عادل ثابت مى شود که اعتبار چهار نفر بودن شهود اشبه است ، و با شهادت زنان به تنهائى و با انضمام شهادت مردان ثابت نمى شود حتى بنابر احتیاط اگر سه نفر مرد و دو نفر زن شهادت دهند ثابت نمى شود که این شخص با زنى مرده زنا کرده است ، و در لواط با پسر مرده بنابر اقوى با شهادت سه مرد و دو زن ثابت نمى شود. طریق دیگر ثابت شدن این جرم اقرار مجرم است که اگر چهار بار تکرار شود ثابت مى شود.
یک فرع : کسى که عورت خود را با دست یا اعضاى دیگر بمالد تا منى از آن خارج شود حاکم تعزیرش مى کند و مقدار عقوبت او بنظر حاکم است ، و این جرم با شهادت دو شاهد عادل و با اقرار مرتکب ثابت مى شود ولى با شهادت زنان نه بتنهائى و نه بانضمام شهادت مرد ثابت نمى شود. و اما عقوبت دفاعى مسائلش در ذیل کتاب امر بمعروف و نهى از منکر گذشت .
