یادگیری زبان دوم با شعر

اشعار کودکانه یکی از روش‏های مناسب برای آموزش مفاهیم به کودکان است. شعر خوانی در آموزش زبان دوم به کودکان نیز می تواند شیوه مناسبی باشد. اشعار نه تنها در یادگیری زبان دوم به کار برده می‏شود بلکه در یادگیری زبان مادری نیز اهمیت بسزایی دارد. کودکان از همان آغاز تولد به ریتم و آهنگ علاقه نشان می‏دهند.
آنها به شدت و زیر و بمی صداها حساس‏اند و حتی عکس‏العمل‏های متفاوت به سبک‏های متفاوت موسیقی دارند. همین حساسیت به زیر و بم هاست که یادگیری قدرت تکلم آنها را افزایش می‏دهد. استفاده از اشعار به صورت موزون و ریتمیک برای کودکان در رشد شناختی و عاطفی آنها نیز موثر است. موسیقی از طریق تحریک فرد برای دقت بیشتر نسبت به نوع صدا، ریتم، ملودی، آهنگ، جهت صدا و… در افزایش حافظه و تمرکز موثر است؛ البته انتخاب نوع مناسب موسیقی ، خود جای بحث دارد و باید در مورد آن جانب احتیاط را رعایت کرد و مسلما موسیقی هایی که به جای آرام بخشی به تولید نوعی استرس در فرد می انجامد نمی تواند به تقویت حافظه و تمرکز منجر شود.
 
ریتم، ملودی، هارمونی و… جزو عواملی هستند که موجب تقویت حافظه می‏شوند. اشعار کودکانه انگلیسی که با عنوان nursery rhymes معرفی می‏شوند اکثراً اشعاری هستند که کودکان را با فرهنگ‏های مختلف و موضوعات فرهنگی مثل غذا، بازی، حیوانات خانگی، جشن‏ها، حمل نقل، نحوه لباس پوشیدن حیوانات مزرعه و خانواده آشنا می‏کنند. استفاده از این اشعار تسلط کودک بر لغات مرتبط با این موضوعات را افزایش می‏دهد. این اشعار را می‏توان به طریق مختلف به کودک آموخت و اینکه با وجود این اشعار می‏توان سرگرمی‏ها و روش‏های یادگیری بیشتری را برای کودک به وجود آورد. اشعار مورد علاقه کودکان بیشتر آنهایی هستند که درباره حیوانات یا با صدای حیوانات هستند و یا به قسمت‏هایی از بدن اشاره دارند که می‏توانند همراه با ریتم آهنگ لمس شوند. کودک دوست دارد آهنگ لمس شوند. کودکان دوست دارند آهنگ‏ها را در حین انجام کارهای متداول زمزمه کنند و خواندن اشعار را با حرکت همراه کنند.
اشعار کودکانه متداول زبان مورد یادگیری را برای کودکتان انتخاب کرده و برای او بخوانید. اجازه دهید برای یک دوره متوالی تقریباً یک یا دو هفته کودک تنها به یک شعر گوش کند. نیازی نیست که کودک را بنشانید و از او بخواهید به آهنگ گوش کند. اجازه دهید آهنگ در فضای اتاقش پخش شود و یا خودتان آن را بخوانید. اگر چه او مشغول کار دیگری است اما ذهن او ناخودآگاه صدا را ضبط خواهد کرد. او شعر را حفظ کرده و در مورد معنی آن از شما سوال خواهد پرسید.
امروزه ثابت شده که افرادی که از کودکی در معرض آموزش و بازی‏های موسیقایی بوده‏اند، حافظه بسیار بهتری دارند.
به عنوان مثال: برای آموزش کلماتی خاص می توانید اشعار مربوط را بخوانید و همراه با آن به صورت حرکاتی معنای شعر را برسانید. برای آموزش شعری با مفهوم چشمک زدن ستاره می‏توانید تمام انگشتان دستتان را در کنار هم جمع کرده و باز و بسته کنید و به این صورت مفهوم چشمک زدن را به کودک نشان دهید و یا برای تداعی کلمه کوچک دستانتان را جمع و برای بزرگ دستانتان را از هم باز کنید، همین طور برای نشان دادن بالا و آسمان و … .
قسمت‏های مختلف شعر را روی چند کارت نقاشی کنید و از کودکتان بخواهید آنها را به ترتیب روال داستان پشت سر هم قرار دهد.
گاهی اوقات کودکان می‏توانند خود را در نقش شخصیت‏های داستان شعر قرار داده و نمایش آن را بازی کنند . گاهی حتی می‏توان شعرها را تبدیل به یک نمایشنامه کرد و آنها را بازی کرد. گاهی کودک می‏تواند محتوای داستانی شعرها را نقاشی کند. با استفاده از شعرها می‏توانید کارت و صفحات رنگی بسازید. به این صورت که قسمت‏های مختلف شعر را روی چند کارت نقاشی کنید و از کودکتان بخواهید آنها را به ترتیب روال داستان پشت سر هم قرار دهد. او می‏تواند با تصاویر داستان کارت پستال تهیه کند و آن را به دوستانش هدیه کند.
می‏توان صفحات رنگ نشده این اشعار را از اینترنت تهیه کرده و از کودکتان بخواهید آنها را رنگ کند و یا حتی خودتان نیز می‏توانید آنها را نقاشی کنید. سعی کنید قوه خلاقیت او را با استفاده از این اشعار تحریک کنید گاهی از او بخواهید به جای اینکه شعر را بخواند روند داستان را برایتان تعریف کند، سپس با تغییر اتفاقات روند داستان پایان آن را تغییر دهد. این روش کمک می‏کند هم ذهن کودک درگیر شود و هم کلمات جدیدی به کمک شما به خزانه لغاتش اضافه شود. 

زهرا کهدوئی کارشناس روانشناسی و مدرس زبان انگلیسی
ماهنامه کودک