چاقی و اضافه وزن نه تنها دشمن زیبایی ظاهری و تخریب کننده تناسب اندام تلقی می شود، بلکه عامل بسیاری از بیماری های خطرناک است که حتی ممکن است منجر به مرگ شود، در این صورت نه تنها ادامه حیات را مورد تهدید قرار می دهد، بلکه ادامه زندگی را نیز پر از درد و رنج و حسرت می سازد، قبل از آنکه به پاره ای از این بیماری ها در ارگان های مختلف بدن اشاره کنیم، این سؤال مطرح می شود که آیا یک لحظه لذت خوردن به یک عمر حسرت می ارزد؟!
در زیر به بیماری هایی که در افراد چاق و دارای اضافه وزن با درصد بالا مشاهده می شود می پردازیم:
الف- در سیستم قلبی- عروقی: فشار خون- بیماری های عروق تاجی قلب- افزایش حجم قسمت چپ قلب- نارسایی قلب و عروق.
ب- عملکرد هورمونی و فعل و انفعالات
سوخت و ساز بدن: دیابت نوع دوم- افزایش چربی های خون- افزایش اوره و اسید اوریک- اختلال در لخته شدن خون
ج- دستگاه تنفسی: خرخر کردن- قطع تنفس طولانی مدت در هنگام خواب شبانه
د- غده کبد: کبد چرب و افزایش احتمالی ابتلا به سنگ کیسه صفرا
ز- افزایش ریسک ابتلا به تومورها و سرطان ها: به خصوص سرطان سینه و آندومتریوم رحم در خانم ها و سرطان پروستات در مردان
س- اختلال در سیستم حرکتی: کمردرد- زانو درد و اختلالات حرکتی در کلیه مفاصل بدن
ش- اختلال در سیستم زاد و ولد: رویش موهای زائد یا هیرسوتیسم و کاهش احتمال باروری و افزایش مشکلات زایمانی در خانم ها
د- مشکلات روحی و روانی: کاهش اعتماد به نفس- دوری از جامعه و معاشرت با دیگران- عدم دستیابی به اشتغال مناسب- اشکال در یافتن همسر دلخواه
ذ- مسائل متفرقه: افزایش ریسک یا خطر انجام جراحی ها- ایجاد مشکلات در معاینات بالینی- کاهش تحرک و جابه جایی به خصوص در سوار و پیاده شدن از وسایل نقلیه عمومی و شخصی به خصوص یافتن لباس مناسب.
گرچه به تدریج راجع به هر یک از موارد ذکر شده، بحث مفصل تری خواهیم داشت و موشکافانه تر به موضوع خواهیم پرداخت، اما سؤالی که در اینجا مطرح می شود این است که شما در حال حاضر چه وضعیتی دارید؟ آیا اندام و بافت بدنی مناسبی دارید، یا دارای اضافه وزن بوده و دچار درجه ای از چاقی هستید؟ شکل بدن شما به چه صورتی است؟ سیب هستید یا گلابی یا مخلوطی از این دو فرم؟
چگونه می توانید به سهولت و سادگی به وضعیت فعلی خودتان پی ببرید؟
بسیار ساده است، چنانچه شما حوصله محاسبه قد و محیط مچتان در دست راست و دور کمر و بالاترین قطر نشیمنگاه یا باسن تان را با سانتی متر داشته و وزن ناشتای خود را بعد از تخلیه مثانه و روده ها بعد از بیدار شدن از خواب شبانه با یک ترازوی دقیق به کیلوگرم تعیین کنید و توانایی انجام چند عمل ساده ضرب و تقسیم را نیز داشته باشید با استفاده از روش های زیر و مقایسه آنها با جداول و استانداردهای زیر به طور یقین به بسیاری از این سؤالات پاسخ خواهید داد، در زیر اطلاعات پایه ای در این زمینه نیز آمده است:
۱ – وزن صبحگاه خود را بعد از بیدار شدن در حالت ناشتا و پس از تخلیه مثانه و روده ها به دست آورید و آن را به مجذور قد (ضرب قد در قد) به متر تقسیم کنید، عددی به دست خواهید آورد که از آن برای تعیین میزان چاقی و لاغری استفاده می شود.
به عنوان مثال: قد فردی ۱۶۵ سانتی متر و وزن او ۷۰ کیلوگرم است این فرد چاق است یا لاغر؟
۷ /۲۵ = (۶۵ /۱*۶۵ /۱)÷۷۰کیلوگرم
به عدد به دست آمده شاخص توده بدنی یا BMI گفته می شود که با مقایسه آن با جداول استاندارد زیر، درجه لاغری و اضافه وزن و در حالت چاقی مشخص می شود.
BMI یا شاخص توده بدن
کمتر از ۵/۱۸
۹/ ۲۴-۶/ ۱۸
۹/ ۲۹-۲۵
۹/ ۳۴ ۳۰-
۹/ -۳۹ ۳۵
و بالاتر از ۴۰
وضعیت بدنی شما خیلی ساده و از طریق تقسیم کردن قد به قطر مچ دستتان به دست می آید که نمایانگر ریزی و درشتی یا اندام متوسط جثه فرد است.
اگر عدد حاصل در خانم ها بیشتریا مساوی ۹/۱۰ باشد، فرد باریک اندام، بین ۹/۱۰-۹/۹ فرد متوسط و کمتر از ۹/۹ فرد درشت اندام یا چهارشانه خواهد بود و در آقایان عدد ۴/۱۰ یا بیشتر نمایانگر اندام ریز، ۴/۱۰-۶/۹ متوسط و کمتر از ۶/۹ اندام درشت یا چهار شانه را دلالت می کند.
* هشدار به افرادی که شاخص توده بدنی آنها بیشتر از ۳۰ باشد:
افرادی که دارای شاخص توده بدنی BMI)30 )یا بالاتر باشند در معرض کاهش عمر و کاهش مقاومت در گیرنده های انسولین سلول ها، افزایش خطر ابتلا به بالا رفتن چربی خون، دیابت یا بیماری نقرس، فشار خون، تصلب شرایین، کبد چرب، سنگ های صفراوی هستند.
