چگونه بر استرس در محیط کار غلبه کنیم؟

تعریف استرس در محیط کار
تغییر در فعالیت های کاری همچون فن آوری جدید یا تغییر اهداف ، ممکن است باعث ایجاد استرس شود یا به درون ساختار سازمان راه یابد. استرس سازمانی را می توان با مقیاس کارگریزی و کیفیت کار اندازه گیری کرد.استرس سازمانی
استرس روی سازمان ها و افراد موجود در آن تأثیر می گذارد. تأثیر استرس سازمانی با افزایش میزان کارگریزی ، تعویض زود هنگام کارکنان ، ارتباط نامناسب با ارباب رجوع ، کاهش میزان امنیت شغلی ، عدم سلامت محیط کار ، کنترل ضعیف کیفیت محصولات و …. ارتباط دارد.  به بیان دیگر هرچه میزان استرس سازمانی بالاتر باشد، عوامل ذکر شده از فراوانی بیشتری برخوردارند. چنانچه میزان استرس سازمانی به طور چشمگیری افزایش یابد، فرد ممکن است مبتلا به سندرم سازمانی شود. این سندرم ( به طور کلی سندرم به  تعدادی از خصوصیات ، رویدادها یا رفتارها که به نظر می رسد با هم دیده می شوند یا به نحوی وابسته و هماهنگ هستند گفته می شود و به طور اختصاصی تر به مجموعه علائمی گفته می شود که با هم دیده می شوند و می توان آنها را حاکی از یک بیماری یا نابهنجاری خاص تلقی نمود. ) ، زمانی ایجاد می شود که فرد اجازه ابراز عقیده نداشته باشد، امکان تخلیه هیجان فراهم نباشد و امنیت شغلی وی به حداقل ممکن رسیده باشد.تشخیص علایم
تنها یک علامت خاص برای تشخیص استرس وجود ندارد . بدین معنا که مبتلایان به استرس و افراد آرام و خونسرد ، هر دو ممکن است به یک اندازه با بیماری و یا زیاده روی در مصرف سیگار روبرو شوند. عامل مشترک موجود در مبتلایان به استرس ، بروز یک سری علایم است.علایم جسمی
برخی علایم جسمی استرس مانند فشار خون یا بیماری قلبی می تواند سلامت انسان را تهدید کند. علایم جسمی ضعیف تری نیز وجود دارد که از جمله می توان به بی خوابی ، احساس خستگی دایم ، سردرد ، جوش های صورت ، اختلالات گوارشی ، زخم ، قولنج ، بی اشتهایی ، پرخوری و گرفتگی عضلانی اشاره کرد. بیشتر این علایم گاهی اوقات بعد از یک اتفاق استرس زا روی می دهد. سایرعلایم استرس سریع تر بروز می کنند مانند : تهوع ، تنگی نفس یا خشکی دهان . البته تمام این علایم ممکن است با عوامل دیگری به جز استرس بروز کند. اگر شما یا همکارتان به طور طبیعی مستعد سردرد هستید مراقب باشید که مبادا نتایج استرس بالا ، در رفتار شما با همکارتان مشهود شود.علایم عاطفی
علایم عاطفی استرس شامل تندخویی کلی ، اضطراب های ناگهانی و شدید ، یأس ، عدم تمایل به مزاح و شوخی و ناتوانی در تمرکز روی ساده ترین کارهای روزمره است.
•       پاسخ های عاطفی غیر عادی و تغییرات رفتاری ، کلید تشخیص میزان استرس در خود و دیگران است . بعضی از شایع ترین نشانه های استرس به قرار زیر است :
•       زودرنجی یا پرخاشگری بی جهت در مواقع درگیری
•       عدم علاقه به آراستگی ظاهری خود و دیگران ، بی تفاوتی نسبت به وقایع یا فعالیت های مورد علاقه گذشته ، مانند علاقه به یک رشته ورزشی خاص
•       تمرکز ضعیف ، ناتوانی در حفظ و نگهداری وقایع و مطالب و عدم تصمیم گیری
•       ناراحتی ، احساس گناه ، خستگی مفرط ، بی حوصلگی و احساس آشکار ناتوانی یا شکست
•       فقدان اعتماد به نفس  به توانایی شخصی که اغلب با احساس بی ارزشی همراه است.
نکات به یاد ماندنی
•       خانواده ، دوستان و همکاران، با توجه و دقت به رفتار و حرکات فرد ، به راحتی می توانند از وجود استرس و میزان آن آگاه شوند.
•       سرگرمی ها و علایق مناسب موجب بهبود حال افراد و کاهش استرس می شوند. همان گونه که از دست دادن ناگهانی شخص یا وسیله مورد علاقه موجب وخامت حال افراد و افزایش استرس می شود.
•       درمواقعی که فرد دچار استرس شدید است، ضعف های او در رفتارهایش تجلی می کند. برای نمونه بعضی افراد شروع  به سیگار کشیدن می کنند ، اگر چه در گذشته آن را ترک کرده اند.علایم رفتاری
بسیاری از مردم برای رهایی موقتی از استرس به پرخوری ، سیگار کشیدن و یا وقت گذرانی روی می آورند. استرس می تواند فردی را که به طور تفریحی سیگار می کشیده است ، به سیگاری حرفه ای تبدیل کند. فردی که دچار استرس است تشخیص نمی دهد که در خوردن یا نوشیدن چیزی زیاده روی می کند و معمولاً کسی که تشخیص می دهد در این امر زیاده روی می کند، از دیگران کناره گیری می کند تا ، به سبب رفتارهای غیرعادی خود مورد شکایت یا انتقاد دیگران قرار نگیرد.اندازه گیری استرس
عوامل متعددی وجود دارد که معیارهای تقریبی استرس محسوب می شود . این عوامل برحسب این که استرس در یک شخص ، سازمان یا در جامعه اندازه گیری می شود ، تغییر می کند .اندازه گیری استرس در افراد
استرس در افراد را می توان تا حدی با چیزهایی مانند تپش قلب و میزان تولید آدرنالین سنجید ، اما میزان ناهماهنگی افراد با شرایط جسمی معمولشان نیز در این ارزیابی نقش دارد. از آنجایی که هر کس تپش قلب یا فشار خون متفاوتی دارد ، آمار میانگین معینی را جهت شناسایی استرس افراد و میزان آن مشخص نکرده است. از طرفی پاسخ افراد به استرس متفاوت است. در بعضی افراد ، استرس خود را به صورت وحشت و آشفتگی ، سردرد یا مشکلات شکمی و مزاجی نشان می دهد ، اما سایر افراد ممکن است دچار بی خوابی یا عدم اعتماد به نفس شوند. همچنین میزان پاسخ به استرس در مردان و زنان متفاوت است. زنان هنگام استرس عقب نشینی می کنند یا افسرده می شوند ، اما مردان معمولاً  پرخاشگر ، تندخو یا معتاد به انجام عملی می شوند.اندازه گیری استرس در سازمان ها
شرکت ها و سایر سازمان ها معیارهای کمّی شناخته شده ای از سطح استرس دارند ، که عمومی ترین این معیارها آمار غیبت از کار است؛ و این درصد غیبت روزانه کارکنان از محیط کار را نشان می دهد. اما نمی توان نتیجه گرفت که یک شرکت با بالاترین میزان کارگریزی لزوماً پر استرس ترین شرکت است ؛ زیرا برخی صنایع و مشاغل بیشتر در معرض کارگریزی هستند ، پس احتمال آسیب دیدگی و صدمه کارکنان مشغول به کار در این صنایع و مشاغل بسیار بالا است. در حقیقت بسیاری از شرکت ها از حضور کارکنانی که دچار استرس هستند ، رنج می برند. این کارکنان بسیار منفعل و خسته هستند و در واقع می توان گفت که حضور یا غیبتشان هیچ تفاوتی در روند کاری سازمان ندارد و نکته جالب این است که این کارکنان حضور در محیط کار را به ماندن در خانه ترجیح می دهند.
کتاب ۱۰۱ روش کاهش استرس در محیط کار
گردآوری: زهره پری نوش