۱۲ قدم به سوی شادی

بهار طرب انگیز، طلوع خورشید، صبح پر لطافت، آبشارهای زیبا، گلهای رنگارنگ، ازدواج و بسیاری دیگراز پدیده های جهان، برای انسان شادی آور است.
غم نیز جزو زندگی انسان و همزاد اوست. بیماری، مرگ، پیری، تنگدستی و حوادث دیگر، خیمه ماتم را در دل آدمیبر پا میکنند.
انسان با این دو واقعیت روبرو است: گاهی غم و زمانی شادی.
شادابی، به معنای انکار واقعیات و ندیدن مشکلات خود و دیگران نیست. شادابی، به معنای چشم بستن بر تلخی های زندگی نیست و بالاخره، شادابی به معنای خوشی بی پایه و خود فریبی نیست.
انسان شاداب، ناکامی و تلخی را انکار نمی کند، اما معتقد است که می توان آن ها را به کامیابی و شیرینی تبدیل کرد. او فشارهای زندگی را مانند حرکات ورزشی میداند که هرچه شدیدتر باشند، بدن او را نیرومندتر خواهند کرد. او شکست را مقدمه پیروزی، و سختی را طلیعه آسانی میداند. چنین کسی با نگاه امیدوارانه به زندگی و اعتماد به خدا و در نتیجه، امید به هدایت او و اعتقاد به نیروهای درونی خود، دلیلی برای افسرده شدن نمیبیند.
این شادی ها گاهی برای خود آدمیو زمانی برای دیگران است. تبسم به دیگران، پوشیدن لباس های شاد، استفاده از بوی خوش، مهربانی کردن، شاد کردن مردم و… همه برای ایجاد فضای شاد و در نتیجه تجدید قوا برای ادامه حرکت تکاملی است.
با شادی، زندگی انسان معنا می یابد و ناکامی، ناامیدی، ترس و نگرانی بیاثر می شوند.
در پرتو شادی است که انسان می تواند خودسازی کند و در اجتماع مفید باشد.عوامل شادی آفرین۱- ایمان
نگاه گذرا به تعالیم دینی نشان می دهد که شادابی و سرزندگی از آثار ایمان به خدا و مذهب است، چرا که مذهب بر زمینه های پیدایش شادی سفارش کرده است و نشانه هایش را ستوده است.
نداشتن نگرانی و اضطراب و رسیدن به اطمینان قلبی، اساس هر نوع شادی است و این ممکن نیست، مگر با ایمان داشتن به قدرت مطلقی که سرچشمه همه نیکی هاست. مهربان دانستن خداوند و امکان گفتگوی مستقیم با او، چراغی از امید و اطمینان در دل مومن میافروزد.۲- رضایت و شکیبایی
در زندگی گاهی مشکلاتی به وجود میآید که رفع آن ها بیرون از توان انسان است. ما به طور معمول از این مشکلات خشنود نیستیم و آن ها را با دید ظاهری، مانع اهداف و امیال خود میدانیم. بیشتر ناخرسندی های ما درهمین مواقع بروزمی کنند، چون می خواهیم به هر شکل ممکن، مشکلات فوق طاقت خود را رفع کنیم، در حالی که بهترین راه غلبه بر این رخدادها، کنار آمدن با آن هاست. راضی بودن به رضای خدا، به انسان آرامش می بخشد و در سخت ترین حوادث، مددکار آدمی میشود.۳- پرهیز از گناه
لذت و خوشی، فقط با عوامل مادی به دست نمی آید، بلکه عوامل معنوی هم در ایجاد شادی موثرند. گاهی انجام دادن کارهایی که به نظر باید لذت بخش باشند، هیچ لذتی به انسان نمی دهند، حتی عذاب وجدان هم می آورند، زیرا روح و وجدان، آماده لذت بردن نیستند. یک غذای لذیذ یا خانه بسیار زیبا، اگر حرام و نامشروع باشد، برای انسان سالم و مومن، تلخ و ناگوار است.
پرهیز از گناه ، در بیشتر مواقع، پرهیز از لذتهای مادی سطحی است، اما شادی آور است، زیرا روح آدمی به گونه ای است که گاهی از “پرهیز” و “ریاضت معقول” سرخوش میشود. ارضای تمایلات به هر صورت، شادی آور نیست، گاهی “پرهیز از لذت”، لذتبخش است.۴- مبارزه با نگرانی
شادی، نبودن اندوه است. اگر انسان بتواند نگرانی ها و اندوه ها را از خود دور کند، شاد است. البته انسان های شاد نیز گاهی غمگین می شوند که طبیعی است، چرا که بعضی از غم ها لازمه زندگی است، اما بسیاری از آن ها برخاسته از نگرانی ها و ناامیدی هاست.
این نگرانی ها منشا مشکلات بسیار دیگری، از جمله بیماری است. آری! کسانی که دچار دلهره و نگرانی باشند، از هیچ یک از امکانات زندگی لذت نمی برند.۵- تبسم و خنده
گرمی تبسم و لبخند، کینه ها را از بین می برد و به روابط انسانی تعادل می بخشد. وقتی می خندیم، همه چیز به نفع جسم و روح ما پیش می رود. هنر شاد بودن، مستلزم توانایی خندیدن به مشکلات در کوتاه ترین زمان ممکن است.
ما میتوانیم در خندیدن، کودکان را سرمشق خود قرار دهیم. کودک به طور طبیعی تقریبا به همه چیز می خندد. گویی میداند که خندیدن، او را سالم و متوازن نگه میدارد. حتی وقتی انسان خیلی غمگین و ناراحت است، باید هنگام روبرو شدن با دیگران، خود را شاد نشان دهد و تبسم کند. باید صادقانه خندید و شخصیت خود را نیز در نظر داشت. خنده، آن گاه موثر و درمان بخش است که به موقع باشد و به شخصیت دیگران آسیب نرساند. خنده های بی مورد و تمسخرآمیز، انسان را غافل میکند و پرده سیاهی روی عوامل شادی آفرین می کشد.۶- شوخ طبعی
شوخ طبعی و خوش رویی را میتوان ساده ترین راه آفرینش شادی دانست. شوخی، روح را شاد می کند و با آفرینش لبخند، انسان و محیط را شادابی و خرمی می بخشد.
خنده، حتی لبخند و حتی خیال خنده، شگفتی مطبوعی به روح انسان می بخشد که اغلب با آرامش اعصاب و سبکی ذهن همراه است.۷- بوی خوش
در روابط انسان ها، بوی خوش ، عامل فرح انگیز مهمی است و متقابلا بوی بد، ناامید کننده و سبب افسردگی است. امام صادق (ص) میفرماید: “رسول خدا برای خرید عطر، بیشتر از خوراک خرج میکرد.”۸- پوشیدن لباس های روشن
رنگ ها، عکس العمل های گوناگونی را در انسان برمی انگیزند. رنگ روشن، شادی آفرین است. در دین نیز به پوشیدن لباس های روشن، توجه زیادی شده است. پیامبر(ص) فرمودند: “جامه سفید بپوشید که نیکوترین رنگ هاست.”
در حال نماز نیز مستحب است که نمازگزار، لباس سفید بر تن کند و تاکید شده که پوشیدن لباس سیاه در هنگام نماز، مکروه است.۹- خودآرایی
آراستگی ظاهری انسان، عامل مهمی در جذب افراد به کردارهای پسندیده است. روانشناسان اجتماعی، آراستگی شکل ظاهری را عامل موثری در کارآیی پیامدهی میدانند.
در اسلام، آراستگی ظاهری، امتیازی برای فرد و یکی از نشانه های ایمان معرفی شده است.۱۰- تلاش کردن و پرهیز از تنبلی
کار، جوهر آدمیو نشان حیات اوست. کسی که تلاش نمی کند و به تنبلی خو کرده، بهره اش از زندگی اندک است و سلامت او در خطر و شادابی اش بر باد است. کار و تلاش، استعدادهای آدمی را شکوفا می سازد، از انحراف و لغزش او جلوگیری می کند و بر سرزندگی و نشاط او می افزاید.۱۱- سیر و سفر
گشت و گذار در طبیعت و دیدن منظره های زیبا و آشنایی با آداب و رسوم ملل، غیر از فایده های بیشمار مادی و معنوی که دارد، آدمی را از افسردگی می رهاند و به سلامت جسم و روان او کمک می کند.۱۲- امید به زندگی
در فرهنگ نیایش پیشوایان معصوم(ع )، تقاضای عمر طولانی از خداوند، ذکر شده است و همین را به دوستان خویش نیز آموخته اند. از این رو در ماه مبارک رمضان که بهترین زمان برای سخن گفتن با خداست، این دعا هر روز تکرار می شود: “بار خدایا! از تو می خواهم که یکی از مقدرات شب قدر را عمر طولانی ام قرار دهی.”
یکی از فلسفه های انتظار در مکتب تشیع نیز، امید و توجه دایمی انسانها به زندگی و آینده برتر است.
محمدرضا باقری