بخش اعظم بدن انسان از آب تشکیل شده است. آب در خون، استخوان ها، عضلات و اندام ها وجود دارد. در شرایطی که بدن انسان قطعا برای ارائه عملکرد درست و بهینه به آب نیاز دارد، گاهی اوقات ممکن است میزان زیادی از آن را نگه دارد. این تجمع آب در بدن به نام احتباس آب شناخته می شود. احتباس آب از لحاظ جسمانی خود را در قالب تورم بدن آشکار می سازد.
در بیشتر موارد، احتباس کوتاه مدت آب در بدن مشکلی جدی محسوب نمی شود و موجب معضلات سلامتی جدی نمی شود، اما احتباس آب در بلندمدت می تواند آثاری مضر برای بدن انسان به همراه داشته باشد.
بیماری های زمینه ای که احتباس آب می تواند یکی از عوارض جانبی آنها باشد شامل سیروز کبدی، نارسایی قلبی، نارسایی کلیوی، پره اکلامپسی (در بارداری)، و سندرم پیش از قاعدگی است.
احتباس آب به واسطه عوامل مختلفی شکل می گیرد که در ادامه به پنج مورد برتر در این زمینه اشاره می شود.
غذاها
سدیم (نمک) یک ماده مغذی ضروری است که در خدمت عملکردهایی مهم در بدن انسان است، اما ما به مقادیر کم از آن نیاز داریم. در بسیاری از موارد، غذاهایی که مصرف می کنیم دارای مقادیر بیش از اندازه نمک هستند که احتباس آب و افزایش وزن را تحریک می کند.
توصیه: نخست، به مقدار توصیه شده نمک مصرف کنید که بنابر گزارش سازمان غذا و داروی آمریکا برابر با ۲۳۰۰ میلی گرم یا کمتر در روز است. شاید مقدار زیادی به نظر برسد، اما در واقع حدود یک قاشق چایخوری نمک می شود.
دوم، با استفاده از جایگزین هایی مانند گیاهان دارویی و ادویه ها میزان مصرف نمک را کاهش کنید. زیره، شوید، سیر، زنجبیل، پیاز، و فلفل از جمله گزینه های در دسترس هستند. آبلیمو، خردل و سرکه نیز می توانند بدون استفاده از نمک عطر و طعم غذای شما را تغییر دهند.
سبک زندگی
نشستن یا ایستادن طولانی مدت باعث می شود تا بافت های بدن آب را نگه دارند. یک سبک زندگی کم تحرک و غیر فعال می تواند موجب احتباس آب در بدن شود و نشانه های جسمانی مانند تورم در پاها شکل خواهند گرفت.
توصیه: حفظ گردش خون در سراسر بدن از اهمیت ویژه ای برخوردار است. اگر به واسطه شغل خود مجبور هستید مدتی طولانی را در حالت نشسته سپری کنید، از وقت استراحت خود برای پیاده روی استفاده کنید. می توانید خودروی خود را اندکی دورتر از محل کار پارک کنید تا از پیاده روی پیش از آغاز روز کاری استفاده کنید. به جای استفاده از آسانسور از پله استفاده کنید. نیازی نیست همانند یک ورزشکار حرفه ای ورزش کنید و انجام تمرینات ورزشی سبک به مدت ۱۵ تا ۳۰ دقیقه در روز نیز می تواند به سود شما باشد.
داروها
احتباس آب در بدن از جمله عوارض جانبی بسیاری از داروهای تجویزی است. داروهای ضد افسردگی، مسدودکننده های بتا، داروهای فشار خون، داروهای شیمی درمانی، و داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مانند آسپرین، ایبوپروفن و ناپروکسن از جمله مواردی هستند که می توانند موجب احتباس آب شوند.
توصیه: کاهش تدریجی استفاده از داروهایی که موجب احتباس آب در بدن می شوند به مشورت با پزشک نیاز دارد. در صورت مشاهده تورم بیش از اندازه در اثر مصرف داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی یا دیگر داروهای مسکن، مراجعه به پزشک ایده خوبی است.
هورمون ها
تجربه نفخ شدید در دوره پیش یائسگی و یائسگی در میان زنان شایع است که اغلب محصول جانبی احتباس آب، گاز روده، کاهش تولید صفرا و یا ترکیبی از هر سه مورد است.
هورمون های استروژن و پروژسترون نقشی چشمگیر در احتباس مایعات ایفا می کنند. احتباس آب زمانی رخ می دهد که سطوح استروژن بیش از اندازه بالا باشد یا سطوح پروژسترون بیش از اندازه پایین آمده باشد. عدم تعادل هورمونی دلیل شایع بودن احتباس آب در دوران پیش از قاعدگی است.
توصیه: نخست، توجه ویژه ای به رژیم غذایی خود داشته باشید و مصرف مواد غذایی که موجب نفخ و گاز می شوند را کاهش داده یا کنار بگذارید. اگر این اقدام در برطرف شدن مشکل تاثیری نداشت، ممکن است به مشورت با یک متخصص تغذیه نیاز باشد که احتمالا آلرژی ها و عدم تحمل های غذایی را مورد بررسی قرار خواهد داد. در موارد نادر، ممکن است به هورمون درمانی یا ایجاد توازن هورمونی زیر نظر یک متخصص نیاز باشد.
مشکلات قلبی
احتباس آب ناشی از یک بیماری قلبی ممکن است خود را با تورم در پاها و شکم نشان دهد. برخی از نشانه های شایع نارسایی قلبی شامل سبکی سر، خستگی، ضربان قلب سریع، ضعف، و تنگی نفس می شوند.
توصیه: به پزشک مراجعه کنید. خطرات نارسایی قلبی در صورت به تاخیر افتادن درمان پزشکی افزایش می یابد. پزشک انجام آزمایش های لازم را در این زمینه مد نظر قرار خواهد داد.
