همان گونه که تغذیه خوب برای کودک لازم و ضروری است برخورداری از خواب خوش و کافی هم برای او اهمیت فراوانی دارد، اما بسیاری از کودکان برای به خواب رفتن مشکل دارند و بموقع نمی‌خوابند.
نیاز هر فرد به خواب از شخصی به شخص دیگر متفاوت است. مثلا یک کودک ۱۲ ساله به ۹ ساعت خواب احتیاج دارد؛ در صورتی که نیاز یک کودک چهار ساله به خواب نزدیک ۱۲ ساعت است. البته این موضوع بین کودکان هم‌سن و سال هم متفاوت است.
اگر شما هم جزو آن دسته از والدین هستید که فرزندتان مشکل خواب کم یا زیاد یا آشفتگی و بی‌نظمی در استراحت دارد، نکاتی را که دکتر زهرا رمضانخانی، روان‌شناس و مشاور با ما در میان گذاشته است بخوانید.
نیاز بدن به خواب
نیاز به خواب در دوره‌های مختلف زندگی کاملا متفاوت است. نوزادان (از یک تا چهار ماهگی) تقریبا در تمام ساعات روز می‌خوابند ولی این میزان به تدریج و با بیشتر شدن سن کمتر و کمتر می‌شود. در کودکان معمولا بی‌خوابی اوایل شب اتفاق می‌افتد که به اصطلاح به آن بی‌خوابی شبانه می‌گویند.
کودکانی که شب‌ها با آرامش و به حد کافی می‌خوابند روز بعد بموقع از خواب بیدار می‌شوند، اما اگر به هر دلیلی به اندازه کافی نخوابند، صبح روز بعد بهانه‌گیر و بدرفتار می‌شوند و شاد و خوش‌خلق به نظر نمی‌رسند چون انرژی کمتری دارند. فراموش نکنیم خوابیدن طی روز نمی‌تواند خواب شبانه را جبران کند. در بچه‌های بزرگ‌تر کافی نبودن خواب شبانه آنها را خسته و حساس می‌کند؛ به طوری که نمی‌توانند روی درس و فعالیت‌های روزانه تمرکز مناسبی داشته باشند.
نقش والدین
والدین در چگونگی و کیفیت خواب کودکان نقش مهمی دارند. چگونگی به خواب رفتن و میزان استراحت و آرامش کودک در سال‌های نخست زندگی‌اش نقش مهمی در این زمینه دارد. مثلا تنبیه بعضی بچه‌ها همیشه شامل خوابیدن می‌شود و به این ترتیب بچه‌ها چه در خانه و چه در مهدکودک از خوابیدن خاطره خوبی ندارند. چون از این‌که باید حرف نزنند یا ساعت‌ها تکان نخورند بیزار هستند. برخی کودکان تا زمانی که یکی از والدین بویژه مادر کنارشان نباشد خوابشان نمی‌برد.
خواب شیرین
۱ ـ با توافق خود کودک زمان مشخصی را برای خواب او در نظر بگیرید و در این مورد حتما قاطعیت داشته باشید.
۲ ـ خوابیدن و رفتن به اتاق خواب را کاری از سر اجبار و زور قلمداد نکنید.
۳ ـ به فرزندتان اجازه ندهید هنگام خواب بازی‌های ویدئویی یا به اصطلاح رایانه‌ای و موبایلی انجام دهد یا حتی تلویزیون تماشا کند. استفاده از این گونه وسایل قبل از خواب باعث بروز اختلالات خواب می‌شود و نمی‌گذارد اوخواب خوبی داشته باشد.
۴ ـ می‌توانید قبل از خواب برای فرزندتان کتاب بخوانید و به گونه‌ای ذهنش را برای خوابی خوب و آرام آماده کنید. دوش گرفتن قبل از خواب یا ماساژ دادن کودک در این خصوص بسیار موثر هستند.
۵ ـ سعی کنید هنگام خواب، فرزندتان لباس راحتی بپوشد، اتاق خواب کودک تهویه مناسبی داشته باشد و لحاف یا پتویش هم بیش از حد سنگین نباشد.
۶ ـ فعالیت‌های فیزیکی کودک مانند بازی کردن در پارک، برنامه‌های ورزشی و تفریحی او را در طول روز افزایش دهید. البته این بازی‌ها باید چند ساعت قبل از خواب کودک تمام شوند.
۷ ـ فضای خانه هم باید حتما مناسب و آرام باشد. هر گونه تنشی باعث استرس و اضطراب بیشتر کودک می‌شود و نمی‌گذارد او خواب آرام و راحتی داشته باشد.
۸ ـ فکر کنید آیا کودک شما در طول روز مسائلی داشته که فکرش را مشغول یا ذهنش را هیجان‌زده کرده و همین موضوع باعث اختلال در خواب او شده باشد؟
۹ ـ ممکن است سر و صدای زیاد مانع خواب خوش کودک شود یا هنگام خواب از چیز خاصی بترسد، این موارد را در نظر بگیرید.
۱۰ ـ فراموش نکنید خواب عامل مهمی در رشد فرزندتان است زیرا هنگام خواب هورمون رشد ترشح می‌شود که بسیار موثر است. هنگامی که هورمون رشد به اندازه کافی ترشح نشود رشد قدی کودک به میزان زیادی دچار اختلال می‌شود. بنابراین برای برخوردار شدن کودک از رشد همه‌جانبه ذهنی و جسمی توجه به تغذیه و خواب مناسب او بویژه خواب شبانه بسیار مهم است.
