رعایت نکات بهداشتی سفر بیشتر از آنکه یک برنامه برای سفرهای شما باشد، یک دستورالعمل برای کل زندگی‌تان است؛ چراکه سفر هم بخشی از زندگی است. آشنایی با نکات بهداشتی سفر و رعایت آن شاید در ابتدا دست‌وپاگیر به نظر برسد، اما این نکات جدا از زندگی روزمره نیست و همانی‌ست که همیشه، همه‌وقت و همه‌جا سلامت شما و عزیزانتان را تضمین می‌کند.
رعایت بهداشت در سفر با خرید از جای مطمئن
برای خرید مواد غذایی از فروشگاههای واقع در فرودگاه‌ها و ایستگاه‌های راه‌آهن و مغازه‌های بین‌راهی، به تاریخ انقضای محصولی که می‌خرید توجه کنید. اگر قصد خرید تخم مرغ یا لبنیات محلی دارید، حتما به ظاهر آن توجه کنید و از سلامتش مطمئن شوید. حتی گفته می‌شود از خرید لبنیات محلی برای اجتناب از تب مالت پرهیز کنید، مگر آنکه تولیدکننده را خوب بشناسید. تا جای ممکن از خرید کنسروجات و تن ماهی خودداری کنید، جز اینکه پیش از مصرف فرصتِ کافی برای جوشاندنش (۲۰ دقیقه ) داشته باشید.
از محلی‌ها نان تازه و داغ بخرید؛ یعنی اگر در مقصد شما نانوایی وجود دارد، خرید نان تازه‌ای که از تنور داغ در آمده است را خرید نان بسته‌بندی ترجیح دهید، اما اگر قصد خرید از فروشگاههای بزرگ را دارید، محصولات بسته‌بندی شده که تاریخ مصرف مشخصی دارند را بخرید. تا جای ممکن از خرید خوراکی‌ها و تنقلاتی که به صورت فله‌ای به فروش می‌رسند خودداری کنید، مگر آنکه بتوانید با مشاهده ظاهر و چشیدن طعم آن از سلامتش مطمئن شوید.
میوه تازه را چه از مغازه‌های کوچک محلی می‌خرید، چه از فروشگاههای بزرگ و به صورت بسته‌بندی‌شده، قبل از مصرف خوب بشویید.
اگر سفر شما از نوع سلف کترینگ است و خودتان مسئولیت پخت‌وپز را بر عهده دارید، مواد اولیه‌ای مانند گوشت قرمز، ماهی و مرغ را از فروشگاههای معتبر یا مغازه‌های محلی مورد اطمینان بخرید. کافی‌ست از اهالی شهر یا روستای مقصد، سراغ فروشنده‌های مطمئن را بگیرید.
بهداشت غذا در سفر
حالا فرض کنیم که قصد دارید بین راه و تا رسیدن به مقصد غذایی نوش جان کنید، یا در سالن انتظار فرودگاه و راه‌آهن منتظر باز شدن گیت‌ها و زمان حرکت قطار یا پروازتان هستید و نمی‌توانید بیش از این گرسنگی را تاب بیاورید، بهر دلیل بایستی به سراغ یکی از آن رستوران‌های بین راهی بروید، یا تسلیم زرق‌وبرق اغواگرانه فست‌فودهای (بین‌المللی) در سالن‌های انتظار فرودگاه‌ها شوید.
بعد از سفارش غذا و قبل از تناولِ آن، اولین کاری که می‌کنید، شستن دست‌ها با آب و صابون است. چه خوب که خودتان هم یک اسپری یا ژل ضدعفونی‌کننده دست همراه داشته باشید و دست‌هاتان را کاملا ضدعفونی کنید.
نکته مهم بعدی این است که به جِد، دورِ خوردن غذاهای خام مثل سالادها و سبزیجاتی که از ضد عفونی‌شان مطمئن نیستید را خط بکشید و از خوردنِ غذاهای نیم‌پز پرهیز کنید.
و نکته بسیار مهم آخر این است که همان غذایی را سفارش دهید که می‌دانید با ذائقه و مزاج شما جفت‌وجور است؛ یعنی غذایی که قبلا امتحانش را پس داده است. غذایی که نمی‌شناسید، قبلا امتحان نکرده‌اید و اصلا نمی‌دانید با مزاج شما سازگاری دارد یا نه را به هیچ وجه نخورید. این را می‌گویم تا از احتمال ابتلا به اسهال و استفراغ مصون بمانید.
نکات بهداشتی سفر در مصرف آب آشامیدنی
- برای سفرهای یکی دو روزه به مقصدهای نزدیک در حوالی محل زندگی‌تان، مثل سفرهای طبیعت‌گردی و کوهپیمای، آب آشامیدنی را چه به صورت بطری‌های یک‌بارمصرف و چه در قمقمه‌های شخصی، از خانه بردارید.
- در صورت نیاز به آب از فروشگاههای محلی، آب بخرید یا از روستاییان اجازه بگیرید و بطری‌ها و قمقمه‌های خود را از آب آشامیدنی خانه‌های آنها پر کنید.
- هرگز از آب رودخانه و چشمه و جویبار میل نکنید؛ حتی اگر به شما بگویند که این آب سالم است و ما هم همین آب را می‌خوریم؛ چون ممکن است حاوی باکتری‌ها و انگل‌هایی باشد که با ورود به بدن شما دچار دل‌پیچه و اسهال‌واستفراغ‌تان کنند و خلاصه شیرینی سفر به کامتان تلخ شود.
- در پارک‌ها و مکان‌های عمومی به تابلوهای آب آشامیدنی توجه کنید و این علائم را به کودکان و سالمندان هم یاد بدهید.
- اگر به آب آشامیدنی سالم دسترسی ندارید و ناچار به استفاده از آب چشمه یا رودخانه هستید، حتما آن را بجوشانید.
- برای شستن دست‌ها ، ظرف‌ها و مواد غذایی خام هم باید از آب سالم استفاده کنید.
- اگر سفرتان جاده‌ای و با ماشین شخصی است، همراه داشتن چند بطری آب در صندوق عقب ماشین، ضرری که ندارد هیچ، شاید گره‌ای از کار مسلمانی باز کند.
- در فرودگاه، راه‌آهن و پایانه‌های مسافربری، دسترسی به فروشگاههای زیادی دارید، از آنها آب بخرید.
سلامت سفر با دفع زباله و پسماند
- همیشه چند کیسه زباله در کوله‌پشتی یا چمدان خود داشته باشید. زباله‌ها و مواد قابل بازیافت را از یکدیگر جدا کنید. بطری‌های شیشه‌ای و ظرف‌های پلاستیکی، جعبه‌های مقوایی و کاغذهای بسته‌بندی مواد غذایی، پاکت خریدها و … را جدا کنید و در سطل‌های بازیافت بیندازید.
- اگر به سطل بازیافت دسترسی ندارید آنها را در صندوق عقب ماشین خود قرار دهید و به اولین ایستگاه بازیافت تحویل دهید. اگر در هتل اقامت دارید، این نوع پسماند را در کیسه‌ای جداگانه قرار دهید، مطمئن باشید که کارکنان هتل به اندازه کافی در تفکیک پسماند و زباله آموزش دیده‌اند.
- اضافه غذا و پوست میوه را در کیسه‌ای جداگانه در سطل زباله بیندازید.
- از ریختن پوست میوه، پوست آجیل در طول مسیر با این خیال که «این‌ها قابل بازیافت هستند و به طبیعت برمی‌گردند»، خودداری کنید. حتی در صورت قابل بازیافت بودنِ پوست میوه و آجیل، ما اجازه نداریم تا چشم‌انداز مسیر را با ریختن زباله زشت و بدمنظره کنیم.
- زباله‌های سرویس بهداشتی را فقط در سطل‌های مخصوص سرویس‌های بهداشتی بیندازید.
بهداشت فردی در سفر؛ سرویس‌های بهداشتی
استفاده از سرویس‌های بهداشتی عمومی در سفر اجتناب‌ناپذیر است؛ سرویس‌های بهداشتی فرودگاه‌های بین‌المللی، سرویس‌های بهداشتی ایستگاه‌های راه‌آهن و پایانه‌های مسافربری، سرویس‌های بهداشتی بین راهی، سرویس‌های بهداشتی هواپیما و قطار، سرویس‌های بهداشتی خیابان‌ها و گذرگاه‌های مقصد و هتل.
در چنین مواردی داشتن دستمال توالت، کاور توالت فرنگی و اسپری ضدعفونی‌کننده، ایده‌آل ترین حالت ممکن است. اگرچه سرویس‌های بهداشتی همه فرودگاه‌های بین‌المللی و ایستگاه‌های راه‌آهن مجهز به دستمال توالت هستند و به طور پیوسته شسته و ضدعفونی می‌شوند، اما یک درصد فکر کنید که این اتفاق نیفتد؛ پس علاج واقعه را قبل از وقوع کنید و اقلامی که گفتم را با خود بردارید.
در شهر مقصد بهتر است از همان سرویس بهداشتی هتل محل اقامتتان استتفاده کنید، اما اگر مجبور شدید، چاره‌ای جز همراه داشتنِ دستمال توالت و اسپری ضدعفونی کننده ندارید.
بعد از اجابت مزاج، دست‌های خود را با آب و صابون بشویید و برای بازکردن درها از یا از دستمال کاغذی استفاده کنید.
نکات بهداشتی سفر در بستن چمدان و کوله‌پشتی
همیشه چندتایی کیسه پلاستیکی و چند ورق روزنامه همراهتان باشد (به خصوص در سفرهای طبیعت‌گردی).
در صورتی‌که لباس‌های شما خیس یا گِلی شدند و خواستید لباس تمیز بپوشید، لباس‌های خیس و کثیف را در کیسه پلاستیکی قرار دهید تا رطوبت و آلودگی آنها به سایر لباس‌هایتان سرایت نکند.
داشتن چند ورق روزنامه این مزیت را دارد که اگر در صورتِ بارندگی، برف یا عبور از رودخانه و جویبار کفش‌های شما خیس شد، بتوانید با قرار دادنِ چند ورق روزنامه‌ی مچاله شده و خشک در آن، رطوب کفشتان را بگیرید. یادتان باشد این کار را چند بار انجام دهید تا رطوبت کفشتان به کلی از بین برود.
رعایت نکات بهداشتی سفر در استحمام
- اگر محل اقامت شما هتل است، شانس استفاده از حوله تمییز و ضدعفونی‌شده را خواهید داشت؛ اگر نه، حوله بردارید.
- قبل از استحمام سطوح و شیرآلات را بشویید.
- وسایل شخصی حمام‌تان را در جایی قرار دهید که قبلا خودتان ضدعفونی کرده‌اید، یا آنها را در کیسه‌ای پلاستیکی قرار دهید و جایی آویزان کنید تا با سطوح تماس نداشته باشند.
- بعد از حمام، بدن خود را کامل خشک کنید و لباس مناسب بپوشید که سرما نخورید.
- حوله‌ها و لباس‌های خیس را از حوله‌ها و لباس‌های خشک جدا کنید.
- حوله‌های خیس را روی جالباسی قرار دهید تا زمانی که خانه‌دار هتل برای نظافت اتاق آمد، آنها را به لاندری انتقال دهد.
- حوله شخصی‌تان را جایی در معرض هوای تازه قرار دهید تا خشک شود.
لوازم بهداشت فردی در سفر
فرقی نمی‌کند چه نوع سفری می‌روید و چند روز را قرار است در سفر سپری کنید. این چند قلم جنس را همیشه همراه خود داشته باشید اما مقدار و تعداد آن به دوری و نزدیکی مقصد و تعداد روزهای سفرتان بستگی دارد:
- مسواک، خمیردندان، نخ نخدان و خلال دندان
- نوار بهداشتی، پد بهداشتی بانوان
- دستمال کاغذی و دستمال توالت
- دستمال مرطوب
- پنبه و گوش پاک‌کن
- صابون (مایع یا جامد)
- اسپری یا ژل ضدعفونی دست و سطوح
- ملحفه و روبالشتی شخصی
- کرم مرطوب‌کننده و ضد آفتاب
- داروهای شخصی
- کاور توالت فرنگی (در سفرهای خارجی)
- یک کیف کوچک حاوی لوازم کمک‌های اولیه
