اکرام نیازمندان و ایتام در ماه مبارک رمضان یکی از ویژگی های نزدیک شدن انسان به خداوند است.
خداوند متعال اگر می خواست می توانست همه را بی نیاز از پدر و مادر خلق کند؛ اینکه برخی در جوانی از دنیا می روند و یا والدین خود را در خردسالی از دست می دهند همه به مشیت الهی است چراکه خواست خداوند این است که زندگی انسان با فراز و فرود، و سختی و آسودگی همراه باشد تا با مشاهده و لمس آن هم شاکر خداوند باشد و هم روحیه عبادی بیشتری داشته باشد.
ماه روشن شدن دل‌ها
امام حسن عسکری (علیه السلام) در حدیثی می فرمایند: «إِنَّ لِلْقُلُوبِ إِقْبَالًا وَ إِدْبَاراً فَإِذَا أَقْبَلَتْ فَاحْمِلُوهَا عَلَى النَّوَافِلِ وَ إِذَا أَدْبَرَتْ فَاقْصُرُوهَا عَلَى الْفَرَائِض؛ دل ها حالت اقبال (میل داشتن) و ادبار(بی میلی) دارند. پس آنگاه که دل روی آورد و آمادگی داشت، آنها را بر مستحبات وا دارید و آنگاه که پشت کرد و بی میل بود، آنها را به واجبات بسنده کنید.» ماه مبارک رمضان یک رغبت خاصی در دل همه افراد برای انجام اعمال خداپسندانه ایجاد می کند.
کمک کردن باید با محبت و کریمانه باشد
کمک کردن مانند هرس کردن در باغبانی می ماند، وقتی میوه‌ای مانند انگور و یا شاخه درختان دیگر بیشتر از حد رشد می کند قسمتی از آن را کوتاه کرده تا آنچه که باقی مانده است، قوی تر و با کیفیت تر شود؛ کمک کردن به فرد نیازمند و یتیم نیز به همین شکل است. بنابراین، اگر من به فرد نیازمند، فقیر و یتیم کمک کنم و اضافه مال و دارایی خود را ببخشم، بدون شک خیرش به زندگی و مالم خواهم رسید.
نکته ی دیگری که در کمک کردن به دیگران باید مدنظر داشته باشیم آن است که این عمل نیک باید به شکل هنرمندانه، کریمانه و با محبت همراه باشد.
فضیلت و ارزش یتیم نوازی
از خطبه ای که رسول خدا صلی الله علیه و آله درباره فضیلت ماه رمضان ایراد کرد، و در آن فرمود: «آن کس که به یتیمی محبت کند، به کرامت از سوی خداوند دست می یابد» بر می آید که میان اِکرام به یتیم و اکرام از سوی خداوند، ارتباط تنگاتنگی وجود دارد. اِکرام به یتیم، به اِکرام از سوی خداوند به شخص می انجامد: «و تَحَنَّنُوا عَلی اَیتامِ الناس یتَحَنَّن عَلی اَیتامِکم… مَنْ اَکرَم فیه یتیماً اَکرَمَه الله یوم یلْقاه؛ بر یتیمان مردم، مهر و محبت ورزید تا بر یتیمان شما مهر و محبت شود … هر که در این ماه، یتیمی را گرامی بدارد، خداوند او را در روز قیامت، اکرام خواهد نمود». (همان)
در دعای هشتم ماه رمضانم درباره یتیم نوازی و دلجویی از یتیم چنین خواندیم:«اللهم ارزقْنی فیه رحمه الْاَیتام؛ خدایا در این روز ترحم بر یتیمان را روزی ام فرما».
چرا که یتیم نوازی و ترحم بر یتیمان یکی از دستورات بزرگ اسلام است که بر مسلمانان واجب است که در این امر مهم بسیار کوشا باشند چرا که یتیم به کسی گویند که در ظاهر سرپناه و سرپرستی برای خود نداشته باشند (یعنی هیچ کس نباشد که او را سرپرستی کند مثل پدر و مادر) به طوری که فقط خداوند حامی و سرپناه او باشد که خداوند حقوق چنین افرادی را بسیار محترم داشته و بر ترحم به آنان تأکید می نماید.
کلام آخر
کلام را با سفارشی از امیر مؤمنان علی علیه السلام در رابطه با ایتام به پایان می بریم:
حضرت امیر مؤمنان علی علیه السلام می‌فرماید: ”الله، الله بالایتام، فلا تغبوا افواههم و لا یضیعوا بحضرتکم” ”خدا را! خدا را! درباره یتیمان، نکند که آنان گاهی سیر و گاه گرسنه بمانند و حقوقشان ضایع گردد!
منابع:
قرض دهیم یا صدقه؟، نوشته مهدی سعدی آرانی؛ سایت رمضان
پیام های اجتماعی دعاهای ماه مبارک رمضان ؛مجله اشارات تابستان سال ۱۳۹۳ شماره ۱۵۵
مهرورزی به ایتام و همنشینی با اهل کرامت؛ سایت شفقنا
