تا به حال شده است که بنشینید و بازی کردن یک کودک را تماشا کنید؟ این که چطور در دنیای خیالی اش غرق می شود و به جای تک تک آدمهای آن دنیای خالی فکر می کند و حرف می زند؟ این که چطور همراه با آدمهای آن دنیای خیالی می خندد، عصبانی می شود و گریه می کند؟اگر به رفتارهای یک کودک وقتی که غرق در بازی است، دقت کنیم متوجه می شویم کودک بازیگوش ما دایم در حال فکر کردن است تا بتواند بر مشکلات فرضی دنیایی که آفریده ذهنی اوست غلبه کند و این، یکی از مهمترین تمرینهای پرورش خلاقیت است. در واقع یک کودک در حال بازی، مثل یک کودک نشسته روی نیمکت مدرسه است با این فرق که این بار معلم، خود او و گچ و تخته، اسباب بازیهایش هستند. دقیقاً به همین دلیل است که انتخاب اسباب بازی مناسب برای یک کودک اگر از انتخاب مثلاً یک کتاب مناسب برای یک نوجوان یا یک جوان با اهمیت تر نباشد، کم اهمیت تر نیست. کودک ما در مدرسه اسباب بازی ها یاد می گیرد که چطور از جادوی فکر و خلاقیتیش درست استفاده کند. فراموش نکنید که دنیای اسباب بازی برای بچه ها برخلاف تصور ما یک دنیای فانتزی نیست، یک دنیای کاملاً واقعی است. همانطور که انجام کارهایی مثل پست کردن یک نامه یا خرید کردن از یک مغازه از نظر ما کارهایی ساده و خسته کننده است؛ اما برای یک کودک شاید هیجان انگیزترین و جذاب ترین کار ممکن باشد. پس ویژگیهای اسباب بازیهای مناسب برای کودکان سنین مختلف، از آن مسائلی است که همه والدین باید با آن آشنایی داشته باشند.
اسباب بازی هایی برای خراب شدن!(زیر ۳ سال)
بچه های زیر ۳ سال هر چه گیرشان بیاید را به دهانشان می برند. این مهمترین نکته احتیاطی است که در انتخاب اسباب بازی کودکان در این سن و سال باید به آن توجه کرد. اسباب بازیهایی که اجزای کوچک دارند به دلیل خطر بالقوه ای که برای بچه های این سن و سال دارند مناسب نیستند. بادکنک، چون می ترکد و پاره می شود و تیله‌ها و توپهای کوچک که قطر کمتر از ۵ سانتی متر دارند نمونه هایی از این اسباب بازی های نامناسبند. علاوه بر این، بچه ها در این سن دوست دارند اسباب بازیهایشان را دنبال خودشان روی زمین بکشند. آنها را پرتاب کنند و یا حتی محکم به زمین بکوبند. این برای سن آنها طبیعی است و غیر منطقی است اگر در این سن از بچه ها انتظار داشته باشید در نگهداری اسباب بازی هایشان کوشا باشند!
اگر نگران خراب شدن اسباب بازی ها هستید، پس چیزهایی برای کودکتان بخرید که مقاوم باشند؛ مثلاً عروسکهایی که در اثر این ضربات بعد از ۲ روز چشم و بینی و دیگر اعضایشان از هم جدا نشوند.
در این سن، مهمترین ملاک برای انتخاب اسباب بازی همین است. نوع و رنگ و لوکس بودن یا نبودن و … واقعاً اهمیت چندانی ندارند. در این دوره، ساده ترین چیزها ممکن است یک روز مورد توجه کودک قرار بگیرند و در مقابل، چشمگیرترین اسباب بازیها اصلاً توجه کودک را جلب نکنند. کودک در این سن از اسباب بازی هایی که نمودار واقعیتند لذت می برد و به همین خاطر اسباب بازیهایی مثل ماشین و عروسک برای او مناسب ترند. در بسیاری از کودکان وسایل آشپزخانه مورد توجه برای بازی قرار می گیرد. لذا در انتخاب اسباب بازی به جذابیت آن برای کودک و میزان به کار انداختن تخیلات وسیله توجه نمایید. همچنین یک کودک ۳ ساله فعال، به اسباب بازی هایی که رویشان بنشیند یا آنها را هل بدهد و بکشد احتیاج دارد.
مداد رنگی یک اسباب بازی خوب(۳-۵ سال)
بهترین سرگرمی برای کودکان در سن ۳ تا ۵ سالگی، نقاشی است. پس وسایل نقاشی و بخصوص مداد شمعی ها که نوک تیز نیستند برای این سن بسیار مناسبند. باید دقت کنید پشت جعبه این مدادها برچسبی وجود داشته باشد که شبیه این حروف و اعداد رویش نوشته شده باشد: ۴۲۳۶ ـ ASTMD این حروف و اعداد نشاندهنده این هستند که مدادها توسط متخصصین سم شناسی مورد بررسی قرار گرفته و تأیید شده اند. بچه ها در این سن از بازیهای نمایشی هم خوششان می آید. عروسکها هم در این سن ابزاری مهم برای پرورش مهارتهای کلامی به شمار می روند. اسباب بازیهای ساختنی و دستگاه های صوتی هم برای این سن مناسبند. در این سن، هنوز ذهن کودک برای بازیهای منطقی و قاعده مند آماده نیست اما حافظه و تخیل او را می شود با بعضی از اسباب بازیهای الکترونیکی یا بازیهای مربوط به کلمات تقویت کرد.آنان دوست دارند در این سن با اسباب بازی ها نقش های مختلف را تجربه کنند و به دنیای بزرگ تر ها نزدیک شوند. در اینجاست که به والدین توصیه می کنیم مراقب رفتارهایی که قرار است به صورت الگو به فرزندان ارائه کنند باشند.
دختر یا پسر؟(۶-۱۲ سال)
در سنین ۶ تا ۱۲ سال، کودک باید آرام آرام مهارتهای اجتماعی را هم بیاموزد و به همین خاطر بازیهای دسته جمعی در این سنین توصیه می شوند. کاردستی هم تخیل و خلاقیت کودک را تحریک می کند. شاید از این سنین به بعد است که تفاوت میان دختران و پسران در انتخاب همبازی و بازیهایشان به طور واضحی، نمود پیدا می کند. پسرها و دخترها روحیات خاص خودشان را دارند (اگر به یک دختر توپ فوتبال و به یک پسر عروسک بدهید، بعد از یک ساعت می بینید که پسر مشغول شوت کردن عروسک و دختر سرگرم پرستاری از توپ فوتبال است!) این تفاوت حتی از ۳-۲ سالگی در انتخاب اسباب بازی خودش را نشان می دهد، اما نباید فکر کرد اگر به پسری اجازه بدهیم با عروسک یا لوازم خانگی کوچک بازی کند، داریم خصوصیات زنانه را در او رشد می دهیم. چون واقعاً هیچ دلیلی برای نگرانی نیست و هیچ مطالعه ای چنین چیزی را نشان نداده است. نباید فراموش کرد که در سالهای اخیر، این تفاوت میان پسرها و دخترها هم کمرنگتر شده است. مخصوصاً دخترهای امروز تمایل زیادی به بازیهای ماجرایی و اسباب بازیهایی مثل کامیون، سفینه های فضایی و سرگرمی های آزمایشگاهی ابراز می کنند!
خلاق ترین بچه ها، آنهایی هستند که بیشتر با اطرافیان بزرگسالشان بازی می کردند.
پدر بزرگ، مادر بزرگ شما هم بیایید بازی!
تحقیقات نشان داده است، کودکان در طول بازی نحوه برنامه ریزی و حل مشکلات را فرا می گیرند. بازی، باعث تقویت مهارتهای زبانی و ارتباطی و همینطور استفاده از نیروی تخیل و خلاقیت آنان می شود. کودکان بازیگوش بانشاط تر از سایر کودکان هستند و حس انطباق و همکاری آنها هم قوی تر از سایر کودکان است. فراموش نکنید کودکان اگر به مجموعه ای متنوع تر از اسباب بازی ها دسترسی داشته باشند مدت طولانی تری را صرف بازی خواهند کرد. از طرفی، اسباب بازی های گران قیمت لزوماً بیشترین نشاط و انگیزه را در بچه ها فراهم نمی کنند. پس بهتر است کودک ۴-۵ اسباب بازی متفاوت داشته باشد که با آنها بازی کند تا این که یک اسباب بازی گران قیمت توی ویترین داشته باشد. در زندگی های امروز، بیشتر والدین تمایل دارند بچه ها در خانه بازی کنند تا بیرون از خانه، به همین خاطر، بازی کردن کودک با پدر و مادر، پدربزرگ و مادربزرگ و برادرها و خواهرها از اهمیت بیشتری برخوردار شده است. بد نیست بدانید که مطالعات نشان داده خلاق ترین بچه ها، آنهایی هستند که بیشتر با اطرافیان بزرگسالشان بازی می کردند و البته این فقط کودکان نیستند که از بازی با بزرگترها سود و لذت می برند. یکی از بزرگترین تفریح های زندگی برای یک آدم بزرگ می تواند همین بازیهای کودکانه باشد.
