اقدامات جراحی در زلزله و نحوه خارج کردن مصدومین از زیر آوار

نتایج بررسیها حاکی از آن است که شکستگی لگن، قفسه سینه و نخاع جدی ترین آسیبهایی است که در هنگام بروز زلزله در شب در مصدومان ایجاد می‌شود.در زلزله به علت له شدن افراد در زیر آوار، مرگ و میر بسیار زیاد است و بیشترین میزان برای کسانی وجود دارد که داخل و یا نزدیک اماکن مسکونی به سر می‌برند در حالیکه این خطر برای افرادی که در فضای باز هستند بسیار اندک است. در طی شب شکستگی لگن، قفسه سینه و نخاع شایع است، حال آنکه در روز آسیب‌های بازو، پا، ترقوه و جمجمه به کرات دیده می‌شود. در برخی موارد ممکن است افراد در حالت شوک و یا سوختگی (حرارتی و یا الکتریکی) قرار داشته باشند. گذشته از این موارد ممکن است عوارض ناشی از شکستگی‌ و عفونت‌های زخم دیده شود. بنابراین گروه‌های داوطلب باید به منظور کمک رسانی به خانواده‌هائی که در مناطق دورافتاده زندگی می‌کنند سازمان‌دهی شوند. خودداری از راه رفتن بر روی خرابه‌ها، حصول اطمینان از عدم ریزش مجدد ساختمان و مواد مختلف قبل از جا به جا کردن هر گونه سنگ و آجر، استفاده از روشهای غیر مکانیزه، محول کردن عملیات نجات در موارد خطرناک و پیچیده به نیروهای مجرب، آتش نشانی و امداد گران آموزش دیده از ابتدایی ترین اصولی است که باید در این موارد مورد توجه قرار گیرد. از سوی دیگر، امدادگران نیز به محض رسیدن به فرد مجروح باید به مواردی از قبیل برقراری و تسهیل تنفس، باز کردن راههای هوائی فرد آسیب دیده با استفاده از انگشتان برای باز کردن دهان و گلو، خارج کردن دندانهای مصنوعی، شل کردن یقه، کمربند و لباس استفاده از پتو برای جلوگیری از سرمازدگی مجروح توجه داشته باشند. به زعم محققان، به منظور تعیین محل افرادی که در زیر آوار محبوس شده‌اند و نیز برای تعیین تعداد کسانی که گرفتار شده‌اند و یافتن محلهای احتمالی آنها (زیر پله‌ها، زیر زمین‌ها، سطوح شیب دار و غیره) قبل از هر چیز باید سکوت مطلق رعایت شود، سپس از نقاط مختلف آوار آنان را صدا کرد اگر پاسخی شنیده نشد باید با ارسال پیام‌هائی نظیر ضربه زدن به قطعات داخل تیر آهن فرو رفته به داخل آوار یا با استفاده از بلند گو به تلاش ادامه داد. در صورت بروز پاسخ، تماس با افراد مجروح باید ادامه پیدا کند. پیوستگی ارتباط با فرد محبوس مهم است. حرف زدن با مجروح و جلب اطمینان او امری اساسی است. در حالیکه امداد گران مشغول نجات افراد محبوس هستند، مسئولین حمل و نقل افراد به مرکز بهداشت یا بیمارستان‌ باید برانکارد را آماده کنند. در صورتیکه برانکارد در دسترس نباشد می‌توان از پتو، تکه‌های لباس یا پلاستیک، تخت‌های صحرائی، نردبان، در و پنجره و غیره استفاده کرد.
بلند کردن فرد مجروح : برخی اصولی که باید رعایت شود این است که حرکات باید آرام و هماهنگ صورت گرفته و مطابق دستور العمل امداد گران باشد. فرد مجروح را باید تا حد امکان کم حرکت داد ، سر و گردن و تنه فرد مجروح حتی الامکان در یک راستا قرار گیرد، همچنین در هنگام انتقال بیمار با برانکارد تا پایگاه موقت سر فرد مجروح باید در جهت حرکت برانکارد باشد، از حرکات سریع، توقف ناگهانی و تکان دادن باید اجتناب شود،‌ حامل برانکارد نباید به طرف عقب راه برود. اگر فرد مجروح نیاز به تنفس مصنوعی (دهان به دهان یا ماسک) دارد، امدادگر مسئول باید بین دو میله برانکارد و در طرف سر مجروح قرار گیرد به عنوان اولین قدم در حال خارج کردن بیماران صدمه دیده بعد از اطمینان از سلامت راههای هوائی گرفتن رگ مناسب می‌باشد.آنچه که باید مورد توجه قرار گیرد این است که محل رگ گیری از اندام سالم باشد و سپس تجویز مایع آیزوتونیک نرمال سالین به آن شروع گردیده و به ازای هر اندام صدمه دیده یک لیتر مایع تجویز شود. پژوهشگران در پایان تاکید کرده‌اند: آتل گیری اندام‌های صدمه دیده ، گذاردن collar جهت جلوگیری از تشدید صدمات و آسیب به نسوج نرم و عروق و اعصاب و کم کردن میزان آمبولی چربی از اهمیت بسزایی برخوردار است.