جاهائى که فقط قضاى روزه واجب است

مسأله ۱۶۵۸ ـ در چند مورد ـ غیر از مواردى که قبلاً به آنها اشاره شد ـ فقط قضاى روزه بر انسان واجب است و کفاره واجب نیست :
اول : آنکه در شب ماه رمضان جنب باشد و به تفصیلى که در مسأله (۱۶۰۲) گفته شد تا اذان صبح از خواب دوم بیدار نشود .
دوم : عملى که روزه را باطل مى‏کند بجا نیاورد ولى نیت روزه نکند ، یا ریا کند ، یا قصد کند که روزه نباشد ، و همچنین اگر قصد کند کارى که روزه را باطل مى‏کند انجام دهد به تفصیلى که در مسأله (۱۵۵۱) بیان شد .
سوم : آنکه در ماه رمضان غسل جنابت را فراموش کند و با حال جنابت یک روز یا چند روز روزه بگیرد .
چهارم : آنکه در ماه رمضان بدون اینکه تحقیق کند صبح شده یا نه ، کارى که روزه را باطل مى‏کند انجام دهد ، بعد معلوم شود صبح بوده است .
پنجم : آنکه کسى بگوید صبح نشده و انسان به گفته او کارى که روزه را باطل مى‏کند انجام دهد ، بعد معلوم شود صبح بوده است .
ششم : آنکه کسى بگوید صبح شده و انسان به گفته او یقین نکند ، یا خیال کند شوخى مى‏کند ، و خودش هم تحقیق نکند و کارى که روزه را باطل مى‏کند انجام دهد ، بعد معلوم شود صبح بوده است .
هفتم : آنکه به گفته کس دیگرى که گفته او شرعاً برایش حجت است ، یا او به اشتباه معتقد باشد که خبر او حجت است ، افطار کند ، بعد معلوم شود مغرب نبوده است .
هشتم : آنکه یقین یا اطمینان کند که مغرب شده و افطار کند ، بعد معلوم شود مغرب نبوده است ، ولى اگر در هواى ابرى ومانند آن به گمان اینکه مغرب شده افطار کند ، بعد معلوم شود مغرب نبوده ، و جوب قضا در این صورت بنابر احتیاط است .
نهم : آنکه از جهت تشنگى مضمضه کند ، یعنى آب در دهان بگرداند و بى اختیار فرو رود ، ولى اگر فراموش کند که روزه است و آب را فرو دهد ، یا براى غیر جهت تشنگى مثل مواردى که مضمضه در آنجاها مستحب است ، مانند وضو مضمضه کند و بى اختیار فرو رود ، قضا ندارد .
دهم : آنکه کسى از جهت اکراه یا اضطرار یا تقیّه افطار کند ، اگر مورد اکراه و تقیه ، خوردن یاآشامیدن یا جماع باشد ، و همچنین در غیر آنها بنابر احتیاط واجب .
مسأله ۱۶۵۹ ـ اگر غیر آب چیز دیگرى را در دهان ببرد و بى اختیار فرو رود ، یا آب داخل بینى کند و بى اختیار فرو رود ، قضا بر او واجب نیست .
مسأله ۱۶۶۰ ـ مضمضه زیاد براى روزه‏دار مکروه است ، و اگر بعد از مضمضه بخواهد آب دهان را فرو برد ، بهتر آن است که سه مرتبه آب دهان را بیرون بریزد .
مسأله ۱۶۶۱ ـ اگر انسان بداند که بواسطه مضمضه ، بى اختیار یا از روى فراموشى آب وارد گلویش مى‏شود ، نباید مضمضه کند ، و اگر در این صورت مضمضه کرد ولى آب فرو نرفت ـ بنابر احتیاط واجب ـ قضا لازم است .
مسأله ۱۶۶۲ ـ اگر در ماه رمضان ، بعد از تحقیق ، براى او معلوم نشود که صبح شده وکارى که روزه را باطل مى‏کند انجام دهد ، بعد معلوم شود صبح بوده ، قضا لازم نیست .
مسأله ۱۶۶۳ ـ اگر انسان شک کند که مغرب شده یا نه ، نمى‏تواند افطار کند ، ولى اگر شک کند که صبح شده یا نه ، پیش از تحقیق هم مى‏تواند کارى که روزه را باطل مى‏کند انجام دهد .