ستر در نماز

۱- زن باید در موقع نماز تمام بدن حتی سر و موی خود را بپوشاند، ولی پوشاندن صورت به مقداری که در وضو شسته می‏شود و دست‌ها تا مچ و پاها تا مچ، لازم نیست اما برای آنکه یقین کند که مقدار واجب را پوشانده است، باید مقداری از اطراف صورت و قدری پایین‏تر از مچ را هم بپوشاند.       
۲  –  بر زن واجب است ، گردن و زیر چانه خود را حتی بنابر احتیاط واجب مقداری از زیر چانه را که بعد از بستن روسری دیده می‏شود، بپوشاند.
۳ ـ کنیز و دختر بچه ـ در پوشش نماز ـ مانند زن حرّ و بالغ می‏باشند. جز آنکه پوشاندن سر و مو و گردن بر این دو واجب نیست.
۴ ـ هر گاه انسان در بین نماز بفهمد که قسمتی را که باید بپوشاند، پیداست، باید فوراً آن را بپوشاند به‌شرط اینکه کاری که صورت نماز را بر هم می‏زند، بجا نیاورد و چنانچه پوشاندن آن زیاد طول بکشد، احتیاط واجب آن است که خود را بپوشاند و نماز را تمام کرده و دوباره بخواند.
۵ ـ هرگاه بعد از نماز بفهمد که مقدار واجب را در حال نماز نپوشانده، نمازش صحیح است
۶- بنابر آنچه گفته شد، در می‏یابیم که زن در غیر حال نماز، هنگامی که در معرض دید نامحرم قرار گیرد، لازم است تمام بدنش را بپوشاند به‌جز دو مورد: یکی دست‌ها تا مچ و دیگر صورت به‌اندازه‌ای که در وضو، شستن آن واجب است.
۷ – در حال نماز نیز اگر در معرض دید نامحرم قرار گرفت، همین حکم را دارد و اگر جایی نماز می‏خواند که در معرض دید نامحرم نیست، بایستی تمام بدن خود را بپوشاند به‌جز سه مورد که اگر نپوشاند، نمازش صحیح است:
الف :صورت به‌اندازه‌ای که در وضو، شستن آن واجب است.
ب : دست‌ها تا مچ
ج : کف و روی پاها تا قوزک پا
نپوشاندن عضو در موارد یاد شده نیز تا زمانی جایز است که با قصد ریبه و تلذذ به آن ننگرند وگرنه برای پرهیز از گناه، پوشیدن آن موضع نیز لازم است و همچنین آن عضو دارای زینت نباشد و الا پوشش آن مقدار هم لازم است
 – خوب است با هم نگاهی بر نظرات مذاهب پنج‌گانه بیفکنیم:
مذاهب اتفاق دارند که هر زن و مردی باید خود را در حال نماز بپوشاند، همان‌طور که از بیگانه در غیر نماز می‏پوشاند، ولی اختلاف دارند در آنچه بیش از آن زن باید بپوشاند صورت و دو دست یا چیزی از آن را که در حال نماز واجب است و در غیر آن واجب نیست و نیز آنچه بر مرد بیش از بین ناف و زانو باید بپوشاند درحالی‌که آن در غیر حال نماز، واجب نیست.
حنفیه: بر زن است که روی دو دست و کف پا را بپوشاند و بر مرد است که زانو را علاوه بر بین زانو و ناف بپوشاند.
شافعیه و مالکیه: در حال نماز بر زن واجب است که صورت و روی و پشت دو دست را بپوشاند.
حنابله: جز کشف صورت برای او جایز نیست.
امامیه: آنچه بر هر زن و مرد در حال نماز واجب است، در غیر نماز هم واجب است هر چند ناظر بیگانه باشد، بر زن جایز است صورت خود را در حال نماز به مقدار شستن وضو و نیز دو دست را تا مچ و دو پا را تا ساق باز بگذارد و نیز باید عورتین خود را بپوشاند و افضل بین ناف تا زانو است.
پرسش و پاسخ
سوال ۱: مگر خداوند به زن‌ها نامحرم است که زن گر چه در اتاق هفتم و در بسته و تاریک نماز بخواند، بایستی خود را بپوشاند؟
جواب: اولا فلسفه همه احکام الهی برای ما روشن نیست.
ثانیاً: شاید حکمت دستور الهی این باشد که این بهترین حالت نزد خداوند است و با بهترین وضع نزد او حاضر شود و به عبادت بپردازد و یا اینکه خود، بهترین تمرین برای حجاب به شمار می‏رود.
 سوال ۲: آیا پوشش زن در نماز باید طوری باشد که از هیچ طرف، بدن او دیده نشود؟
ج : از تمام اطراف باید پوشش داشته باشد مگر جاهایی که از قسمت پایین قابل دیدن باشد. فرضاً اگر زن بدون روسری و یا مقنعه نماز بخواند و طوری چادرش را روی صورتش بیاورد که زیر گلویش دیده نشود ـ اگر چه در هنگام رکوع ممکن است از زیر قابل دیدن باشد ـ اشکال ندارد و یا هنگامی که بر سطح یا پنجره‏ای ایستاده باشد به‌طوری که عورتش را نبیند،اگر در آنجا ناظری باشد، اقوی و احتیاط واجب پوشاندن آن از تحت است.
 سوال ۳: چنانچه زن هنگام نماز یا پس از آن در یابد برخی از اندامش که پوشیدن آن لازم بوده، عریان مانده است، تکلیفش چیست؟
ج: نمازش صحیح است و اگر در میان نماز است، بایستی برای ادامه نماز آن را بپوشاند.
 اگر چه احتیاط واجب اعاده نماز است بعد از اتمام، مخصوصاً اگر پوشانیدن محل، به زمان زیادی نیاز داشته باشد.
سوال ۴: چنانچه مدتی با پوششی نماز خوانده است و بعد دریافته که کافی نبوده (جهل به‌حکم است)، تکلیف چیست؟
ج: اگر احتمال بطلان نمی‏داده تا اینکه تحقیق کند، قضا ندارد.
 ستر مرد
مردان باید عورتین خود را از مردان دیگر و ایضاً از محارم خود بپوشانند به‌جز از همسران خود و پوشانیدن بقیه بدن از آن‌ها واجب نیست۱۵، لذا دکتر بودن از مستثنیات نیست و مردان باید عورتین خود را از دکترها نیز بپوشانند مگر در مقام اضطرار.
ـ مردان بنابر احتیاط مستحب باید مواضعی را که به‌طور معتاد مردان می‏پوشانند، از نامحرم بپوشانند خصوصاً اگر بدانند نامحرمی به‌قصد لذت و ریبه به آن‌ها نگاه می‏کند که پوشاندن آن‌ها واجب می‏باشد. ـ مرد باید بالاتر از مچ و سینه و پاهای خود را و مواضعی را که معمولاً مردان می‏پوشانند، از نامحرم که ناظر بر آن‌هاست بپوشاند و پوشاندن مواضع دیگر مثل سر، صورت و دست لازم نیست.
ـ نپوشاندن هر جای بدن به‌قصد به حرام انداختن نامحرم حرام است.
ـ برهنه کردن بدن به‌قصد لذت و ریبه در مقابل محارم و دیگران حرام است.
ـ لذا اگر مردی بازو و سینه و یا بدن خود را به‌قصد آنکه نامحرمی به او نگاه بکند، باز بگذارد و یا پیراهن نازک بدن نما بپوشد به‌قصد آنکه نامحرم به او نگاه کند، حرام است و باید از آن اجتناب نماید، لذا اگر لباس آستین کوتاه بپوشد نه به‌قصد حرام انداختن دیگری اگر چه علم داشته باشد دیگری به حرام می‏افتد بنابر احتیاط مستحب، نباید چنین لباسی بپوشد.
* اما در مورد بچه‌ها، بچه‌ها یا ممیزند یا غیر ممیز:
ـ اگر بچه‌ها ممیز نیستند چه پسر و چه دختر پوشش از آن‌ها واجب نیست حتی عورتین.
ـ اگر بچه‌ها ممیز هستند، مرد باید عورتین خود را از آن‌ها مطلقاً بپوشاند. پرسش و پاسخ
سوال  : آیا خانم‌های نامحرم می‏توانند برای مردان آمپول بزنند و یا فشار خون گرفته و یا عکس‌برداری کنند؟
ج: اگر مستلزم لمس و یا نگاه به بدن مرد باشد، جایز نیست مگر در مقام اضطرار.
 سوال: آیا پوشیدن مایو یا لباس‌های زیر که حجم عورتین پیدا است لکن پوست بدن پیدا نیست، برای پوشش در مقابل دیگران کافی است؟
ج: اگر مفسده‏ای بر آن مترتب نباشد، اشکالی ندارد.
 سوال  : پوشیدن پیراهنی که آستین آن بالای آرنج می‏باشد برای مردان چه صورتی دارد؟
ج : بر مردها پوشاندن بدن خود از دیدن زن نامحرم واجب نیست ولی اگر بداند که در معرض دید نامحرم قرار می‏گیرد و نگاه می‏کنند جهت تحرز از معاونت بر اثم باید دست‌ها تا مچ را بپوشاند. ستر زن از نامحرم
ـ پوشیدن بدن از نامحرم بالغ، سوای صورت و دست‌ها، واجب است و صورت و دست‌ها را نیز اگر دریابد که با قصد لذت و ریبه نگاه می‏کنند، پوشیدن آن واجب است.
ـ خانم‌ها نمی‏توانند آستین خود را برای آمپول زدن و یا فشار خون و یا نبض گرفتن و غیره در مقابل نامحرم بالا بزنند، مگر در مقام اضطرار.
ستر زن از بچــه
ـ بچه‏ها یا به سن تمییز رسیده‏اند یا نرسیده‏اند:
اگر به سن تمیز نرسیده باشد، پوشیدن بدن حتی عورتین از او واجب نیست.
و اگر به سن تمییز رسیده باشد یا دختر است یا پسر:
اگر دختر باشد، خانم‌ها باید عورتین خود را بپوشانند. و اگر پسر باشد(محرم ‏یا نامحرم) در صورتی که ممیز محرم باشد، پوشیدن عورتین برای خانم‌ها لازم است و اگر نامحرم باشد، علاوه بر اینکه بر خانم‌ها واجب است عورتین خود را از آن‌ها بپوشانند، بنا بر احتیاط واجب باید تمام بدن خود، به‌استثنای وجه و کفین را از آن‌ها بپوشانند.
*پوشیدن بدن از نامحرم غیر بالغ، ممیز به‌جز قرص صورت و دست‌ها تا مچ ـ بخصوص پسر بچه‏ای که نزدیک بلوغ است ـ واجب است. لذا در حمام‌های عمومی در برخی از روستاها که زن‌ها پسر بچه‏های ممیز خود را همراه می‏آورند، بایستی از این کار جلوگیری شده و پوشش را رعایت کرد.
پرسـش و پاســخ
س۱: گفته شد که باید زن از پسربچه ممیز خود را بپوشاند، بفرمایید ممیز بودن پسر بچه از چه راه و یا راه‌هایی شناخته می‏شود؟
ج: مطالبی که بزرگ‌ترها می‏فهمند و اطفال آن‌ها را درک نمی‏کنند اگرچه به حدی برسد که آن مطالب را تشخیص بدهد، او را ممیز می‏گویند.
س۲ : آیا شوهر خواهر و برادر شوهر همچون باقی نامحرم‌اند و حکم خود پوشی از آنان نیز مانند دیگران است؟
ج : آن‌ها مانند باقی نامحرم‌اند و در حکم، با آن‌ها تفاوتی ندارند و همان‌گونه که زن از دیگر نامحرمان خود را حفظ می‏کند، از آنان نیز خود را باید حفظ کند؛ فرضاً نمی‏تواند با پای بدون جوراب عبور کند.
س۳ : چنانچه نپوشاندن وجه و کفین، فسادی را برای زن در جامعه به بار آورد،آیا پوشاندن آن دو، واجب می‏شود یا نه ؟
ج : در فرض سؤال واجب است.
س۴ : کسی که از روی احتیاط که مبادا نپوشیدن وجه و کفین فسادی را باعث می‏شود، آن را بپوشاند، آیا امر مستحبی را به‌جا آورده است یا نه؟
ج : احتیاط خوبی انجام داده است.
س۵ : آرایشگری که زن‌ها را آرایش می‏کند و می‏داند زن، خود را به نامحرم نشان می‏دهد، چه حکمی دارد ؟
ج : اگر به‌قصد نشان دادن به نامحرم او را آرایش می‏کند، اعانت بر اثم است و حرام ولی اگر علم دارد و بدون قصد، عیبی ندارد.
س۶ : آیا برای زن در عده رجعیه، حفظ حجاب از شوهر واجب است ؟
ج : ستر واجب نیست بلکه در روایات امر شده به خضاب و اکتحال و تزیین و اظهار زینت و تشویق زوج به رجوع.
س۷ : آیا پوشیدن مانتو و شلواری که حجم بدن و یا برجستگی‌های آن را در مقابل نامحرم آشکار می‏کند، جایز است ؟
ج : از جهت حجاب و ستر، کافی است ولی چنانچه پیدا بودن حجم یا برجستگی‌های بدن باعث ریبه و مفسده باشد، باید بپوشاند. (آیات عظام: امام، آیت‌الله‏ گلپایگانی )
س۸ : آیا خانم‌ها می‏توانند بدون تحقیق کردن از وجود دکتر زن، نزد دکتر مرد بروند؟
ج : جایز نیست.(آیات عظام:امام،اراکی، گلپایگانی)
س۹ : در شهر ما، هم دکتر زن هست و هم دکتر مرد، لکن دکتر مرد حاذق‌تر است ؛ آیا خانم‌ها می‏توانند نزد دکتر مرد بروند؟
ج : در صورتی که دکتر زن نتواند مداوا کند، اشکالی ندارد.(آیات عظام:امام،اراکی، گلپایگانی)
س۱۰ : آیا نمایان بودن کف پا، روی پا، قوزک پا و یا پاشنه پا از مردان نامحرم جایز است؟
ج : جایز نیست. (استفتاء از آیات عظام:امام،اراکی، گلپایگانی)
* لذا خانم‌ها نمی‏توانند با پای بدون جوراب در مقابل نامحرم رفت و آمد کنند و یا با این وضع برای خرید چیزی به مغازه نزدیک بروند و یا اگر نامحرم در خانه است، بدون جوراب، در مقابل او ظاهر شوند؛ اگر چه نامحرم برادر شوهر، شوهر خواهر و یا فرد دیگری باشد.
س۱۱ : اگر شخصی از دختری از بستگان خود خواستگاری کند و دختر قبول نکند ولی پس از آن هم یکدیگر را ملاقات کنند، در صورتی که آن پسر هنوز مجرد باشد، آیا دختر باید بیشتر از حد واجب، حجاب را رعایت کند؟
ج : از هر کاری که موجب مفسده و گناه می‏شود، باید پرهیز کرد.(آیات عظام:امام،اراکی، گلپایگانی)
به‌عنوان نتیجه می‏توان گفت: نمایان بودن زیر چانه، گردن، گوش، سینه، دست‌ها تا بازو برای خانم‌ها جایز نیست و باید این مواضع را از نامحرم بپوشانند. خانم‌ها در منزل و یا اماکنی که نامحرم است، هنگام برداشتن چیزی از بلندی یا گرفتن چیزی از دست نامحرم و یا تعارف کردن میوه و غیره به نامحرم و یا غذا خوردن در مقابل او و یا در هنگام خرید اجناس از مغازه‏ها و یا هنگام حمل بار باید کاملاً مراقب باشند زیرا احتمال عقب رفتن آستین و کنار رفتن پوشش دست، پا و دیگر اعضا زیاد است.
انواع لباس‌های زینتی
الف : زنان
در حجاب اسلامی، نوع لباس و رنگ آن تفاوت نمی‏کند بلکه پوشاندن تمام بدن غیر از صورت و دست‌ها تا مچ است. پوشیدن لباس‌های زینتی هرچند بدن آشکار نباشد، جایز نیست ؛ لذا برای زنان، پوشانیدن موهای مصنوعی و زینت‌های مصنوعی مثل دستبند، گردنبند نیز لازم است. البته در غیر حال نماز، در مقابل نامحرم؛ ولی در حال نماز پوشاندن آن‌ها لازم نیست.
پرسش و پاسخ
س۱ : آیا برای زنان پوشیدن کفش صدادار، به‌طوری که موقع راه رفتن، صدای آن را نامحرم بشنود، اشکال دارد؟
ج : در صورتی که مفسده‏ای بر آن مترتب شود، اجتناب از آن لازم است.
س۲ : اگر خانمی بداند نامحرمی با قصد لذت و ریبه به دست و صورت او نگاه می‏کند ـ اگرچه وجه و کفین او زینت نداشته باشد ـ آیا پوشاندن آن‌ها لازم است؟
ج : بله، باید این دو موضع را از نامحرم بپوشاند.
*لذا رفتن به مکانی که زن می‏داند نامحرم به‌قصد لذت به او نگاه می‏کند، جایز نیست.
س۳ : مراد از زینت چیست؟
ج : هر چیزی که عرفا زینت محسوب گردد، به آن زینت گویند.
س۴ : آرایش کردن خانم‌ها در بیرون از خانه و یا محل کار یا درس چه صورتی دارد؟
ج : آیت‌الله‏ اراکی: بر زن واجب است، زینت خود را از نامحرم بپوشاند.
ـ آیت‌الله‏ گلپایگانی: جایز نیست.
ـ آیت‌الله‏ خامنه‏ای: اصل آرایش اشکال ندارد ولی واجب است در برابر نامحرم بپوشاند.
س۵ : اگر بانوان سرمه را نه برای زینت بلکه به خاطر فوایدی که از نظر طبی در آن وجود دارد، بزنند آیا در مقابل نامحرم در این صورت باید بپوشانند؟
ج : اگر عرفا زینت محسوب شود باید بپوشاند، قصد زینت داشته باشد یا نداشته باشد. (استفتاء آیات عظام: امام، اراکی، گلپایگانی)
س۶ : آیا شرعاً زنی که مشخص است ابروانش را برداشته، برای رعایت اصول حجاب کامل، حتماً باید آن را بپوشاند یا می‏تواند آن را نمایان کند.
ج : باید بپوشاند.
س۷ : آیا بند انداختن صورت برای خانم‌ها زینت محسوب می‏شود؟
ج : امام و آیت‌الله‏ گلپایگانی: بله! زینت است و باید از نامحرم بپوشاند.
ـ آیت‌الله‏ اراکی: در صورتی که عرفا زینت باشد، پوشیدن آن از نامحرم واجب است.
* لذا خانم‌ها می‏توانند همان قسمتی از صورت یا دست را که زینت کرده‏اند، بپوشانند و پوشاندن بقیه صورت واجب نیست، البته بنا به نظر آیت‌الله‏ گلپایگانی، بنا بر احتیاط واجب، وجه و کفین باید از نامحرم پوشیده شود چه زینت داشته باشد، چه نداشته باشد. پس داشتن النگو، دستبند، انگشتر، بلند کردن ناخن، لاک زدن، حنا گرفتن و بعضی ساعت‌های مچی که برای زینت استفاده می‏شود، پوشیدن بعضی دستکش‌های توری برای زینت، همگی از زینت‌های دست به شمار می‏آید و باید آن‌ها را از نامحرم بپوشاند که در مسئله پوشش فرقی بین نامحرم‌ها نیست؛ چه فامیل نزدیک و چه غریبه، خانم‌ها باید در مجالس و میهمانی‌های فامیل و یا غیر آن وجه و کفین خود را بپوشانند و یا از زینت کردن آن پرهیز کنند.
س۸ : خانمی هستم که حلقه ازدواج خود را نه برای زینت بلکه برای یادگاری و وفاداری به شوهرم دست کرده‏ام آیا پوشاندن آن از نامحرم واجب است؟
ج : به دست کردن هرگونه حلقه‏ای زینت محسوب می‏شود و پوشاندن آن از نامحرم واجب است. (استفتاء از آیات عظام: امام، اراکی، گلپایگانی)
س۹ : آیا فرقی بین آرایش کردن هست؟ و اگر کسی بسیار بد زینت کرد، باید از نامحرم پوشیده شود؟
ج : زینت کردن به زشتی و زیبایی نیست هر چه که عرفا به آن زینت گویند، باید از نامحرم پوشاند. (استفتاء از آیات عظام: امام، اراکی، گلپایگانی)
س۱۰ : آیا عطر زدن و یا خوشبو کردن به‌وسیله مواد و مایعات دیگر، برای آقایان و خانم‌ها در صورتی که بوی آن به مشام نامحرم برسد، اشکال دارد؟
ج : عطر زدن اشکالی ندارد ولی اگر عطر زدن بانوان موجب مفسده و تحریک باشد، جایز نیست.
ـ البته بنا به نظر آیت‌الله‏ گلپایگانی اگر به‌قصد جلب توجه نامحرم باشد، اشکال دارد.
س۱۱ : آرایش کردن زن برای غیر همسر در بعضی مجالس زنانه مثل عروسی چه حکمی دارد؟
ج : در صورتی که نامحرم او را نبیند، اشکالی ندارد.(استفتاء از آیات عظام: امام، اراکی، گلپایگانی)
س۱۲ : پوشاندن زینت و زیورهای صورت و دست در نماز در جایی که نامحرم نیست، آیا لازم است؟
ج : واجب نیست.
س۱۳ : در جایی که نامحرم به‌قصد ریبه و تلذذ به زن نگاه کند و یا صورت و دست‌هایش زینت دارد، اگر صورت و دست‌ها را نپوشیده با همان حال نماز بخواند چه حکمی دارد؟
ج : اگر چه‌کار حرامی انجام داده ولی نمازش صحیح است.
ب : مردان
۱ـ طلا ۲ـ حریر ۳ـ ابریشم
۱ـ طــلا
پوشیدن لباس طلا بافت برای مرد حرام است و نماز با آن باطل است ولی برای زن در هر حال اشکالی ندارد لذا به دست کردن حلقه طلا یا به گردن انداختن آن و یا ساعت و دگمه، عینک طلا و یا هر چیز زینتی دیگر که طلا باشد، جایز نیست.
ـ طلای سفید حکم طلای زرد را ندارد، پوشیدن آن برای مرد اشکالی ندارد مگر آنکه همان طلای زرد باشد که رنگ آن تغییر کرده باشد.
ـ مسئله زینت کردن به مطلا، در صورتی که صدق طلا بر آن نشود، اشکال ندارد.
ـ اگر چیزی ممزوج از طلای زرد و فلز دیگری باشد، اگر طلای زرد در آن حل شده باشد به‌طوری که طلای زرد بر آن صدق نکند، حکم طلای زرد را ندارد.
ـ اگر مردی شک کند که چیزی از جنس طلاست یا نه، استفاده کردن از آن برای او اشکال ندارد.
ـ اگر مردی نداند که انگشتر یا لباسش از طلاست و با آن نماز بخواند، نمازش صحیح است اما اگر فراموش کند این مسئله را و با آن نماز بخواند، بنابر احتیاط واجب نمازش باطل است.
ـ محکم کردن دندان‌ها با طلا و پر کردن با طلا بلکه روکش طلا به آن‌ها نمودن و یا از طلا دندان مصنوعی گذاشتن در نماز بلکه در غیر نماز هم اشکال ندارد اما در مورد دندان‌هایی مثل ثنایا که پیدا هستند اگر قصد تزیین و زیبایی شود، خالی از اشکال نیست و بنا بر احتیاط واجب باید از آن اجتناب شود و همچنین قاب ساعت را از طلا قرار دادن و همراه داشتن آن در نماز، اشکالی ندارد ولی اگر زنجیر ساعت از طلا باشد و آن را به گردن و یا به لباس بیاویزد، نماز خواندن با آن مشکل است بر خلاف آنکه آویزان نباشد اگر چه همراه نمازگزار در جیبش باشد، که اشکالی ندارد.
س۱ : انگشتر طلا در نماز در دست مرد چه صورتی دارد؟
ج : حرام است ولی حرام نیست همراه داشتن طلا در نماز چه سکه دار باشد یا نباشد.
۲ـ حریر
س ۲: اگر لباس نمازگزار حریر باشد چه صورتی دارد؟
ج : از برای مردان، حرام و مبطل نماز است در صورتی که پهنای آن از چهار انگشت زیاده باشد و اما برای زنان مباح و جایز است چه در نماز و چه در غیر نماز.
ـ چیزی که نماز در آن تمام نمی‏شود مانند بند شلوار و عرقچین بنابر احتیاط واجب نباید از حریر خالص باشد.
۳ـ ابریشم
ـ لباس مردان، ابریشم خالص نباشد. حتی پوشیدن آن برای آنان در غیر نماز هم جایز نیست اگرچه بنابر احتیاط واجب، به‌تنهایی با آن نشود نماز خواند، مثل بند شلوار و کلاه و مقصود از ابریشم آن است که شامل پیله هم می‏شود و برای زنان حتی در نماز و برای مردان در ضرورت و در جنگ جایز است.
ـ اگر تمامی یا نیمی از آستر لباس از ابریشم خالص باشد، پوشیدن آن برای مرد جایز نیست.
ـ آنچه بر مردان حرام است، خصوص پوشیدن ابریشم است، فرش کردن و روی آن سوار شدن و خود را به آن پیچیدن یعنی در وقت خواب، زیر آن رفتن مانعی ندارد و دکمه لباس و نشانه‏های آن و نخ‌ها و قیطان‌هایی که در لباس قرار داده می‏شود، از ابریشم باشد، اشکال ندارد کما اینکه دستمال روی جراحات و دمل گونه‏ها و پارچه‏ای که مسلوس البول است (از آن جهت نگهداری بول استفاده می‏کنند) از ابریشم باشد، اشکالی ندارد، بلکه وصله زدن لباس و حاشیه دوزی آن با ابریشم در صورتی که آن قدر زیاد باشد که پوشیدن حریر به آن صدق کند، اشکال ندارد، اگرچه در حاشیه دوزی احتیاط این است که از این مقدار بیشتر نباشد.
ـ آنچه حرام است، پوشیدن ابریشم محض است، لذا پوشیدن ابریشمی که با چیزی مخلوط است، اشکال ندارد و معیار آن است که عرفا ممزوج بودن صدق کند که از خالص بودن به در آید اگر چه آن چیز یک درهم باشد و آن غیر ابریشم باید چیزی باشد که نماز در آن صحیح است بنابراین کفایت نمی‌کند که با پشم و کرک حیوان حرام گوشت، مخلوط باشد؛ اگرچه مخلوط بودن با این‌ها برای رفع حرمت پوشیدن،کفایت ‏می‏کند، البته پوشیدن لباسی که از تابیده ابریشم و طلا بافته شده، حرام است همان‌گونه که نماز در آن صحیح نیست.
ـ اگر شک کند که چیزی ابریشم است یا غیر ابریشم، پوشیدن و نماز با آن جایز است و چیزی به نام شعری برای کسی که حقیقت آن را نمی‏داند از قبیل آن است که در ابریشم بودن شک دارد پس نماز با آن جایز است و همچنین است اگر شک کند که ابریشم خالص است یا با چیزی مخلوط است، می‏تواند با آن نماز بخواند هر چند احتیاط آن است که از آن اجتناب نماید.
ـ پوشیدن ابریشم برای بچه، اشکال ندارد، لذا اگر ولی به بچه ابریشم پوشاند حرام نیست و بعید نیست که نماز بچه در لباس ابریشمی صحیح باشد.
ـ اگر دستمال ابریشمی و مانند آن در جیب مرد باشد حرام نیست و نماز را باطل نمی‏کند.
ـ در حال اضطرار و ناچاری، پوشیدن لباس ابریشمی خالص و طلا بافت و لباس غصبی و یا لباسی که از مردار است، مانعی ندارد و می‏تواند با آن نماز بخواند.
* مذاهب اتفاق نظر دارند که پوشیدن ابریشم و طلا برای مردان حرام و برای زنان جایز است زیرا پیامبر اکرم( صلی ‏الله‏ علیه ‏و‏آله )فرمودند: لباس طلا و حریر برای مردان امتم حرام و برای زنان آن‌ها حلال است.
امامیه: خواندن نماز با ابریشم خالص یا لباس طلادار مانند کمربند، کلاه، جوراب و انگشتر طلا برای مردان صحیح نیست ولی در حال جنگ یا در حال بیماری اگر با آن نماز بخوانند، جایز است.
شافعیه: اگر مردی با لباس حریر یا روی فرش حریر نماز گذارد، حرام است ولی نمازش صحیح است.