فتوا دادن
امام صادق (ع) فرمود: فتوا دادن، برای کسی که با باطن پاک و به دور از آلودگی‌های نفسانی، از خداوند استفتا نکند و اخلاص نورزد و درون را پاکیزه ندارد، روا نباشد، زیرا هر کس فتوا دهد حکم صادر نموده و حکم، درست نیفتد مگر به اذن و برهان خداوند عز و جل و کسی که بر اساس خبری حکمی دهد، بدون آن که به عیان، حقانیتش را ببیند، جاهلی است که به جهل خود عمل کرده و به واسطه حکمش به گناه افتاده است؛ چنان که در خبر است که: علم، نوری است که خداوند در قلب هر که خواهد قرار دهد.
پیامبر (ص) فرموده است: جسورترین شما به فتوا دادن، جسورترین شما نسبت به خداوند عز و جل است. آیا فتوا دهنده نمی‌داند که میان خداوند تعالی و بندگانش، واسطه شده و میان بهشت و دوزخ سرگردان است؟
سفیان بن عیینه می‌گوید: چگونه غیر خودم را از علم خود بهره برسانم، در حالی که خودم از آن بی بهره‌ام؟! فتوا دادن در حلال و حرام میان مردمان روا نباشد، جز برای کسی که حق را بر اهل زمان شهر خویش برگزیند (پرهیزکارترین مردم باشد) و از پیامبر (ص) پیروی نماید وفتوای صحیح را (از ناصحیح) بشناسد.
پیامبر خدا (ص) فرموده است: فتوا دادن در احکام شرعی بسیار خطیر است، زیرا که صاحب فتوا با تمام تلاشی که در به دست آوردن توان فتوا به کار برده باشد، پاسخ مسائل را بر اساس احتمال می‌دهد، نه بر اساس یقین و قطع.
امیر مؤمنان علی (ع) خطاب به یکی قاضی فرمود: آیا ناسخ را از منسوخ می‌توانی تشخیص دهی؟ گفت: نه. فرمود: آیا مرا خداوند تعالی در مثل‌های قرآن را می دانی؟ گفت: نه. فرمود: پس تو خود هلاک می‌گردی و دیگران را نیز به هلاکت می‌اندازی! کسی که در مقام فتوا دادن است، نیازمند شناخت معانی آیات الاحکام، حقیقت سنت‌ها و احادیث و صحت وسقم آن‌ها، آگاهی از اجماع و اختلاف، توان برگزیدن بهترین آرا، عدالت و پرهیز از محرمات صغیره وکبیره، برخورد حکیمانه و پرهیز از افراط و تفریط و تقوای الهی است و چون به چنین مرحله رسید (و توان دادن فتوا یافت) فتوا دهد.
