نظر بوعلی در خصوص معاد

بعضی گفته اند آن معادی که با عقل می شود قبول کرد، تنها معاد روحانی است و بس، معاد جسمانی از نظر عقل و علم قابل توجیه نیست. نمی خواهند بگویند محال است، می گویند ما راهی برای اثباتش نداریم.
همان جمله معروفی است که بوعلی سینا روی عقاید و مبانی ای که خودش راجع به روح (یعنی تنها عقل نه سایر قوای روحی، قوه عاقله را مجرد و قوه مستقل می دانسته اند) داشته گفته است، معتقد شده که انسان که می میرد، تنها روح او (که فقط همان عقل اوست) باقی می ماند و بقیه قوا همه امور مادی و جسمانی است: خیال قوه جسمانی است، حس قوه جسمانی است، حافظه قوه جسمانی است، تمام این قوا جسمانی است.
روح انسان هم سعادت و شقاوت دارد، هر اندازه حقایق بیشتر و صحیح تر و عالیتری را درک کرده باشد و هر اندازه ملکات بیشتری کسب کرده باشد سعادت بیشتری دارد، و هر اندازه که در جهل و مخصوصا در جهل مرکب فرو رفته باشد، شقاوت و رنج روحی بیشتری دارد. ولی اینها گفته اند: اما انبیاء مطالب دیگری در باب معاد گفته اند و آن غیر از این است که ما می گوییم و ما در آن مسائل فقط متعبد به قول شارع هستیم.