تا کنون دنیای خالی از رنگ را تصور کرده اید؟ رنگ ها آنچنان به زندگی ما روح بخشیده اند که احتمالا حتی تصور دنیای بدون رنگ هم کاری دشوار، یا حتی غیر ممکن است. هر رنگ جلوه‌ی خاصی دارد و نمی توان گفت کدام رنگ زیباتر است. در واقع زیبایی این رنگ ها در کنار یکدیگر چندین برابر خواهد شد. جالب است بدانید که هر رنگ مفهوم و پیام خاصی را منتقل می‌کند. روانشناسی رنگ ها یکی از مباحث پرطرفدار است که می تواند ساعت ها توجه شما را جلب کند. اما این علم چه کمکی به انسان می‌کند؟ همراه ما باشید تا به پاسخ این سوال برسیم.
روانشناسی رنگ چیست؟
روانشناسی رنگ مطالعه چگونگی تأثیر رنگ‌های مختلف بر خلقوخو و رفتار انسان است. این مبحث از روانشناسی بررسی می‌کند که چگونه رنگ‌ها می‌توانند بر پاسخ‌های احساسی تأثیر بگذارند، و همچنین چگونه واکنش‌های افراد به رنگ‌ها تحت تأثیر عواملی مانند سن و پیش‌زمینه فرهنگی قرار می‌گیرند.
چرا روانشناسی رنگ مهم است؟
آیا تا کنون احساس کرده‌اید که در اتاق زرد احساس اضطراب می‌کنید؟ آیا رنگ آبی به شما احساس آرامش و تسلی می‌دهد؟ هنرمندان و طراحان داخلی از مدت‌ها پیش بر این باور بوده‌اند که رنگ می‌تواند به‌طور چشمگیری بر خلقوخو، احساسات و عواطف تأثیر بگذارد.
برخی از رنگ‌ها با تغییرات فیزیولوژیکی از جمله افزایش فشار خون، افزایش متابولیسم (سوخت و ساز بدن) و خستگی چشم مرتبط هستند. بنابراین رنگ‌ها تاثیر چشمگیری بر زندگی افراد دارند.
تاثیرات روانی رنگ ها
در حالی که درک رنگ تا حدودی ذهنی است، برخی از جلوه‌های رنگی دارای معانی جهانی هستند. رنگ‌هایی که در ناحیه قرمز طیف رنگ قرار دارند به رنگ‌های گرم معروف هستند و شامل قرمز، نارنجی و زرد می‌شوند.
این رنگ‌های گرم احساساتی از قبیل گرما و راحتی، تا احساس خشم و خصومت را برمی‌انگیزند. رنگ‌های سمت آبی طیف به رنگ‌های سرد معروف هستند و شامل آبی، بنفش و سبز می‌شوند.
این رنگ‌ها اغلب آرامش‌بخش توصیف می‌شوند، اما می‌توانند احساس غمگینی یا بی‌تفاوتی را نیز به ذهن متبادر کنند.
هر رنگ نماد چیست؟
هر رنگ معمولا به عنوان نمادِ یک مفهوم خاص شناخته می‌شود و پیام خاصی را منتقل می‌کند. در ادامه برخی ازمعروف‌ترین معانی که مردم به هر رنگ نسبت داده‌اند را مرور می‌کنیم:
- قرمز: اشتیاق، هیجان، عشق؛
- صورتی: نرم، محفوظ، خاکی؛
- بنفش: مرموز، نجیب، پر زرق‌وبرق؛
- آبی: خرد، امید، عقل، صلح؛
- سبز: طبیعت، رشد، طراوت؛
- زرد: امید، شادی، خطر؛
- نارنجی: گرما، مهربانی، شادی؛
- سفید: حقیقت، بی تفاوتی؛
- سیاه: نجیب، مرموز، سرد؛
ممکن است این معانی و نمادها در برخی موقعیت‌های مختلف جغرافیایی، فرهنگی و … متفاوت باشد؛ به عنوان مثال، در حالی که رنگ سفید در بسیاری از کشورهای غربی برای نشان دادن پاکی و بی گناهی استفاده می‌شود، در بسیاری از کشورهای شرقی به عنوان نماد عزاداری دیده می‌شود.
با این حال جالب است بدانید که طبق نتایج برخی تحقیقات، برخی مفاهیم برگرفته از رنگ‌ها در سطح جهان مشترک است.
مفاهیم مشترک جهانی برای رنگ ها
نتایج یک مطالعه در سال ۲۰۲۰ که برداشت‌های عاطفی و حسی ۴۵۹۸ نفر از ۳۰ کشور مختلف را مورد بررسی قرار داد، نشان داد که مردم معمولاً رنگ‌های خاصی را با احساسات خاصی مرتبط می‌کنند. با توجه به نتایج مطالعه رنگ‌های زیر مفاهیم مشترکی برای این افراد داشتند:
- سیاه: ۵۱ درصد از پاسخ دهندگان سیاهی را با غم و اندوه مرتبط دانستند؛
- سفید: ۴۳٪ از مردم سفید را با تسکین مرتبط می‌دانند؛
- قرمز: ۶۸ درصد قرمز را با عشق مرتبط می‌دانند؛
- آبی: ۳۵ درصد رنگ آبی را با احساس آرامش ارتباط می‌دهند؛
- سبز: ۳۹ درصد رنگ سبز را به رضایت پیوند می‌دهند؛
- زرد: ۵۲ درصد احساس کردند که رنگ زرد به معنای شادی است؛
- بنفش: ۲۵ درصد گزارش کردند که بنفش را با لذت مرتبط می‌دانند؛
- قهوه ای: ۳۶% رنگ قهوه‌ای را نشان انزجار و اعتراض می‌دانند ؛
- نارنجی: ۴۴ درصد نارنجی را با شادی مرتبط می‌دانند؛
- صورتی: ۵۰ درصد رنگ صورتی را با عشق مرتبط می‌دانند؛
به نظر می‌رسد تداعی‌های رنگ و احساس اشتراکات جهانی دارند. این معانی مشترک، ممکن است نقش اساسی در کمک به ارتباطات افراد با یکدیگر داشته باشند.
رویکرد درمانی روانشناسی رنگ
چندین فرهنگ باستانی، از جمله مصری‌ها و چینی‌ها، کروموتراپی یا استفاده از رنگ‌ها را برای بهبودی انجام می‌دادند. کروموتراپی گاهی اوقات به عنوان نوردرمانی یا رنگ‌شناسی شناخته می‌شود.
رنگ شناسی هنوز هم در برخی جوامع به عنوان یک درمان مکمل یا جایگزین استفاده می‌شود.
اساس این رویکرد درمانی به شرح زیر بوده است:
- قرمز برای تحریک بدن و ذهن و افزایش گردش خون استفاده می‌شود.
- تصور می‌شود که رنگ زرد باعث تحریک اعصاب و پاکسازی بدن می‌شود.
- نارنجی برای بهبود عملکرد ریه‌ها و افزایش سطح انرژی استفاده می‌شود.
- اعتقاد بر این است که آبی باعث تسکین بیماری‌ها و درمان درد می شود.
- تصور می شود که سایه‌های نیلی مشکلات پوستی را کاهش می‌دهد.
سخن نهایی
رنگ‌ها را می‌توان به عنوان یکی از زیباترین موهبات الهی در نظرگرفت. شاید واکنش افراد کوررنگ را پس از استفاده از عینک‌های درمان این اختلال دیده باشید. اغلب این افراد بی‌اختیار از دیدن این زیبایی اشک می‌ریزند.
رنگ‌ها نه تنها باعث زیبایی بصری زندگی می‌شوند، بلکه در توانایی برقراری ارتباط و انتقال غیرمستقیم مفاهیم نقش اساسی دارند.
