آیا انجیل که قرآن از آن نام برده همان اناجیل اربعه یا یکی از آنهاست؟

پاسخ:
از آیات قرآن استفاده می?شود که کتابی بنام انجیل بر شخص حضرت مسیح ـ علیه السّلام ـ فرود آمد تا برنامه رهایی گمراهان باشد، ولی انجیل آسمانی از بین رفته و سال?های بعد عدّه?ای از شاگردان حضرت مسیح ـ علیه السّلام ـ کتبی را با توجّه به انجیل آسمانی به رشته تحریر در آوردند، اندک اندک چهار انجیل از این انجیل?ها رسمیت یافت و اناجیل دیگر که شماره آنها از یکصد و چهارده انجیل متجاوز بود از طرف کلیسا خارج از کتب آسمانی دانسته شد و آنها را مبهم و مشکوک دانستند (آپوکریفا (Apocrypha)). دانشمند معاصر، توماس میشل می?نویسد: «مسیحیان معتقدند که خداوند کتاب?های مقدس را به وسیله مؤلفانی بشری نوشته است و بر اساس این اعتقاد می?گویند که کتاب?های مقدس یک مؤلف الهی و یک مؤلف بشری دارند. به عبارت دیگر، مسیحیان معتقدند که خدا کتاب مقدس را به وسیله الهامات روح?القدس پدید آورد… اعتقاد مسیحیان در این باب با عقیده اسلامی اختلاف دارد و…».[۱] «مشخص است که طبق نص صریح قرآن مجید، انجیل حقیقی بر حضرت مسیح ـ علیه السّلام ـ نازل و به او اعطا شده است (آل?عمران، ۳ و ۶۵، مائده، ۴۶ـ۴۷، مریم، ۳۰ و حدید، ۲۷) و آن کتاب هیچ?گونه سنخیتی با این اناجیل ندارد».[۲] با نگاهی به تاریخ اناجیل، بخصوص چهار انجیل معتبر از نظر کلیسا در می?یابیم که این اناجیل در زمانی بعد از مرگ حضرت مسیح (به عقیده مسیحیان) به رشته تحریر در آمده اند.
۱. انجیل مرقس: این انجیل قدیمی?ترین و کوتاه?ترین اناجیل است و شامل شانزده باب است و احتمالاً در حدود سال?های ۶۵ـ۲۷۰ م در انطاکیه شام نوشته شده است.
۲. انجیل متی: این انجیل مشتمل بر بیست و هشت باب است… نویسنده این انجیل متی نام داشت که در سال ۷۹ م در حبشه وفات یافت، انجیل متی به زبان آرامی بود.
۳. انجیل لوقا: نویسنده این انجیل «لوقا» آن را در بیست و چهار باب نوشت… این انجیل نیز بین سال?های ۶۰ـ۴۵ م نوشته شده است.
۴. انجیل یوحنا: این انجیل شامل بیست و یک باب است که در حدود سال ۱۴۰ م توسط یوحنا در آسیای صغیر (ترکیه) نوشته شده است».[۳]
یکی از شرائط کتب آسمانی خالی بودن از ضد و نقیض می?باشد، در حالی که اناجیل اربعه با همدیگر اختلاف اساسی دارند. فلیسین شاله دانشمند بزرگ جهان غرب می?گوید: «امروز اناجیل متی، مرقس، لوقا را تحت عنوان، اناجیل جامعه به هم ملحق می?کنند و باین طریق نشان می?دهند که این سه انجیل روابط بسیار نزدیک با یکدیگر دارند و… بین انجیل?های جامع و انجیل یوحنا اختلاف روش و اسلوب و گاهی ضد و نقیض وجود دارد مثلاً: در انجیل?های جامع دوره تبلیغ مسیح فقط یکسان است ولی در انجیل یوحنا سه سال است… در هر حال اکنون هیچ نظریه?ای درباره انجیل?ها با اتفاق آراء مورد قبول نیست».[۴]
«قرآن کریم نیز معمولاً‌ در هر جا که از کتاب عیسی ـ علیه السّلام ـ نام برده است، انجیل را به صورت مفرد آورده است و نزول آن را از طرف خدا بر حضرت مسیح ـ علیه السّلام ـ معرفی می?کند بنابراین این اناجیل که بین مسیحیان متداول است، حتی معروف?ترین آنها یعنی اناجیل چهارگانه (لوقا، مرقس، متی و یوحنا) وحی الهی، نمی?باشند همان?گونه که خود مسیحیان نیز انکار نمی?کنند که این اناجیل موجود همه بدست، شاگردان، حضرت مسیح ـ علیه السّلام ـ و مدت?ها بعد از او نوشته شده اند، منتها آنها ادعا می?کنند که شاگردان مسیح، این اناجیل را به الهام الهی نوشته?اند».[۵]
در تائید این گفته نوشته دانشمند معاصر مسیحی توماس میشل را درباره انجیل بیان می?کنیم مسیحیان هرگز نمی?گویند عیسی کتابی به نام انجیل آورده، آوردن وحی توسط عیسی به گونه?ای که مسلمانان در مورد قرآن و پیامبر اسلام معتقدند در مسیحیت جایی ندارد»[۶] «بنابراین طبق تصریح موّرخان مسیحی و طبق گواهی صریح اناجیل و سایر کتب و رساله?های عهد جدید، هیچ?یک از اناجیل، کتاب آسمانی نمی?باشند و عموماً‌ کتاب?هایی هستند که بعد از مسیح ـ علیه السّلام ـ نگاشته شده?اند و از این میان، چنین نتیجه می?گیریم که انجیل، کتاب آسمانی مسیح از میان رفته و امروز در دست نمی?باشد تنها قسمت?هائی از آن را شاگردان مسیح ـ علیه السّلام ـ در اناجیل خود آورده?اند که متأسفانه آن نیز آمیخته با خرافاتی شده است.»[۷]
مسلمانان نیز از همان زمان اول اسلام معتقد بودند که تورات و انجیل که خدا نازل کرده است دستخوش تحریف قرار گرفته و مسائلی مانند مواردی از بشارت به ظهور حضرت ختمی مرتبت ـ صلّی الله علیه و آله ـ از آنها حذف و خرافاتی چون جسمانیت خدای متعال به آن افزوده شده است. پس روشن است که اناجیل در طول تاریخ بارها دستخوش تحریف شده?اند تا بدان حد که همان چهار انجیل معتبر هم با هم اختلاف دارند، خصوصاً در مورد وجود عیسی مسیح، که هر محقق بی?نظری به راحتی آن اختلاف را درک خواهد کرد. ولی با این وجود می?توانیم بگوئیم که: «آیات مختلفی از قرآن گواهی می?دهد که نشانه?های پیامبر اسلام و آئین او در همان کتاب?های محَرّف که در دست یهود و نصارای آن زمان بوده، وجود داشته است، زیرا مسلّم است که منظور از تحریف این کتب آسمانی این نیست که تمام کتاب?های موجود باطل و برخلاف واقع می?باشد، بلکه مسلماً قسمتی از تورات و انجیل واقعی در لابلای همین کتب وجود داشته و دارد و نشانه?های پیامبر اسلام یا در همین کتب یا کتاب?های مذهبی که در دست یهود و نصاری بوده، وجود داشته است… بنابراین معنی تصدیق کردن قرآن، تورات و انجیل را، این است که نشانه?های پیامبر اسلام ـ صلّی الله علیه و آله ـ و دعوت و قیام او که در قرآن موجود است با نشانه?های او در تورات و انجیل مطابقت دارد»[۸] در آیه ۱۵۷ سوره اعراف چنین می?خوانیم: «چنان کسانی که تبعیت می?کنند از رسول امی «الَّذِی یَجِدُونَهُ مَکْتُوباً عِنْدَهُمْ فِی التَّوْراهِ وَ الْإِنْجِیلِ…» این حقیقت بیان شده است که اوصافی که در او می?بینند مطابق است با آنچه در تورات و انجیل یافته?اند.
«پس می?توانیم بگوئیم که آیات قرآن چیزی جز تصدیق کردن عملی قرآن و پیامبر نسبت به نشانه?های حقانیت او که در کتب گذشته بوده است، نیست و کوچک?ترین دلالتی بر تصدیق تمام مندرجات تورات و انجیل ندارد».[۹]
علاوه بر این مطلب، این نکته نیز ضروری است که: یکی از اناجیل غیررسمی کلیسا، انجیل منسوب به قدیس «یوسف برنابا» که در ۶۱ میلادی (قبل از دیگر نویسندگان اناجیل) در گذشته است. وی از رسولان و مبلغان مسیحی است و نام او در اعمال رسولان آمده است. انجیل او را مسیحیان از اناجیل آپوکریفا (مبهم و غیرقابل قبول) می?شمارند این انجیل حلقه?ی گمشده?ای بین مسیحیت و اسلام است در این انجیل ظهور حضرت محمد ـ صلّی الله علیه و آله ـ بشارت داده شده است. نویسنده المنار سید محمد رشید رضا می?گوید: «شیخ محمد بیرم از یک سیاح انگلیسی نقل کرده است که او در کتابخانه پاپ در واتیکان به نسخه?ای از انجیل برخورد کرده است که پیش از بعثت رسول گرامی اسلام ـ صلّی الله علیه و آله ـ به خط حمیری نگاشته شده است و در آنجا از مسیح نقل شده است که می?فرماید: «بشارت می?دهم به فرستاده?ای پس از من بنام «احمد» و این عین عبارت قرآن مجید در این موضوع است».[۱۰] اختلاف این انجیل با اناجیل دیگر:
۱. الوهیت عیسی و پسر خدا بودن او را انکار می?کند
۲. پسری که حضرت ابراهیم نیت قربانی کردن داشت اسماعیل بوده نه اسحاق.
۳. مسیحی که در انتظار او هستند. عیسی یا یشوع نیست، بلکه همان «احمد» قرآن یا «محمد» است. که در دیگر اناجیل فارقلیط (Paraclete) تسلی دهنده ذکر شده است. و گوید که او پیامبر خدا است و حضرت آدم، هنگامی که از بهشت رانده شد این عبارت را بر سردر بهشت دید: «لا اله الا الله، محمّد رسول الله».
۴. عیسی ـ علیه السّلام ـ بدار آویخته نشد، بلکه کسی را که بدار زدند یهودای خائنی بود که عیسی ـ علیه السّلام ـ را به آنها نشان داده بود. پس شخص مصلوب یهودای خائن بود و… انجیل برنابا را مرحوم حیدرقلی?خان معروف به سردار کابلی به فارسی ترجمه کرده و در سال ۱۳۵۰ هـ ق در کرمانشاه به چاپ رسانیده است.
معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر:
۱. مسیحیت شناسی مقایسه ای، محمد رضا زیبا نژاد.
۲. در آمدی بر تاریخ و کلام مسیحیت، محمد رضا زیبا نژاد.
۳. کلام مسیحی، حسین توفیقی.
[۱] . میشل، توماس، کلام مسیحی، ترجمه حسین توفیقی، قم، مرکز مطالعات و تحقیقات ادیان و مذاهب، ۱۳۷۷، ص ۲۶.
[۲] . توفیقی، حسین، آشنایی با ادیان بزرگ، سازمان سمت و مؤسسه طه و…، ص ۱۳۳.
[۳] . ریاحی، غلامعلی، آشنایی با تاریخ ادیان، مؤسسه فرهنگی و انتشاراتی پایا، ۱۳۷۷، ص ۱۵۵ـ۱۵۴.
[۴] . فلیسین شاله، تاریخ مختصر ادیان بزرگ، ترجمه دکتر خدایار محبّی، کتابخانه طُهوری، چاپ دوّم، ۱۳۵۵، ص ۴۰۷.
[۵] . مکارم شیرازی، ناصر و جمعی از نویسندگان، تفسیر نمونه، دارالکتب الاسلامیه، ص۳۱۱، ج۲.
[۶] . میشل توماس، کلام مسیحی، ترجمه توفیقی، ص ۵۱ـ۴۹.
[۷] . مکارم شیرازی، ناصر و جمعی از نویسندگان، تفسیر نمونه، ج۲، ص۳۱۳.
[۸] . مکارم شیرازی، ناصر و جمعی از نویسندگان، تفسیر نمونه، ج۱، ص ۱۴۸ـ۱۴۷.
[۹] . همان، ص ۱۴۸.
[۱۰] . رشید رضا، تفسیر المنار، بیروت، چاپ دوّم، ج ۹، ص ۲۹۷.