هرکسی که دوره نوجوانی را پشت سر گذاشته است می‌داند وقتی با جوش و آکنه مواجهه می‌شود چه باید بکند. حتماً در این موقعیت سراغ محصولاتی می‌روید که برای سربه‌نیست کردن این آکنه‌ها طراحی شده‌اند؛ اما درمانی که سال‌هاست برای آکنه در پیش می‌گیرید، هیچ اثری روی آکنه قارچی نخواهند داشت. در این مطلب به شما می‌گوییم چرا و اینکه چگونه می‌توانید از شر آکنه‌های قارچی خلاص شوید.
آکنه قارچی چیست و چه ارتباطی با التهاب فولیکول دارد؟
فولیکولیتیس یا التهاب فولیکول‌های مو یک عفونت پوستی شایع است که در هر قسمتی از بدن روی پوست می‌تواند ایجاد شود، به‌جز کف دست‌ها و کف پاها.
التهاب فولیکول مو یعنی عفونت فولیکول مو که معمولاً ناشی از باکتری است. اما وقتی قارچ پیتروسپوروم در فولیکول‌های مو زیاد می‌شود به آن فولیکولیت قارچی می‌گویند که گاهی از آن به‌عنوان آکنه قارچی نام برده می‌شود.
اساساً، آکنه قارچی تنها یک نوع از فولیکولیت است؛ بنابراین آکنه قارچی زمانی رخ می‌دهد که قارچ، فولیکول‌های مو روی پوست را ملتهب کرده و باعث برآمدگی‌های آکنه مانندی می‌شود.
آکنه قارچی معمولاً به‌صورت تاول‌ها یا برآمدگی‌هایی یکدست ملتهب یا قرمز روی سینه، بالای بازو و پشت و به‌ندرت روی صورت ظاهر می‌شود، اما گاهی ممکن است روی پیشانی هم نمایان شود. یک ویژگی قابل‌توجه دیگر هم اینکه آکنه قارچی خارش دارد. البته آکنه باکتریایی هم می‌تواند گاهی خارش‌دار باشد اما نه زیاد
علت آکنه قارچی دقیقاً چیست؟
طبیعی است که این نوع قارچ‌ها روی پوستتان زندگی کند اما وقتی رشدش خارج از کنترل می‌شود می‌تواند منجر به ظاهرشدن آکنه‌های قارچی یا دیگر عوارض پوستی شود، مانند درماتیت سبوره‌ای.
تحت شرایط نرمال، تعادلی میان باکتری‌ها و قارچ‌های روی پوست ما وجود دارد، اما اگر اتفاقی بیفتد که تعداد باکتری‌ها کم شود (مثلاً آنتی‌بیوتیک مصرف کنید)، دیگر چیزی وجود ندارد که رشد قارچ‌ها را کنترل نماید. در نتیجه، قارچ‌ها بیش از حد رشد کرده و تحریکات پوستی و التهاب و آکنه قارچی ایجاد می‌کنند.
آنتی‌بیوتیک‌ها تنها عامل ایجاد آکنه قارچی نیستند؛ گاهی عادت‌های خود ما باعث این مشکل می‌شوند. مثلاً پوشیدن لباس‌های تنگ و چسبان از پارچه‌هایی که اجازه نفس کشیدن به پوست نمی‌دهند. خصوصاً به تن داشتن لباس‌های ورزشی پُر از عرق برای طولانی‌مدت می‌تواند محیطی بسیار ایده‌آل برای رشد قارچ‌ها فراهم کند.
متأسفانه برخی از افراد از نظر ژنتیکی مستعد رشد زیاد قارچ روی پوست هستند و بنابراین مکرراً دچار آکنه‌های قارچی می‌شوند. داشتن بیماری‌های مزمنی که بر سیستم ایمنی اثر می‌گذارند، مانند دیابت و HIV نیز می‌توانند فرد را در معرض آکنه قارچی قرار دهند.
علائم آکنه قارچی چه هستند و از کجا باید بفهمیم آکنه‌مان قارچی یا باکتریایی است؟
آکنه باکتریایی یا هورمونی که احتمالاً با آن‌ها آشنا هستید معمولاً شامل برآمدگی‌ها یا کیست‌های چرک‌دار می‌شوند. آکنه‌های باکتریایی اندازه‌های گوناگونی دارند و ضمناً روی صورت به شکل سرسیاه یا سرسفید دیده می‌شوند.اما آکنه قارچی چگونه ظاهری دارد؟ علائم زیر معمولاً در آکنه‌های قارچی مشاهده می‌شوند:
. برآمدگی‌های کوچک با شکلی یکدست
. قرمزی پوست
. حساس شدن یا تورم پوست اطراف
. خارش
. برآمدگی‌هایی که معمولاً روی پیشانی یا قسمت بالای پشت ظاهر می‌شوند
آکنه قارچی معمولاً به‌صورت تاول‌ها یا برآمدگی‌هایی یکدست ملتهب یا قرمز روی سینه، بالای بازو و پشت و به‌ندرت روی صورت ظاهر می‌شود، اما گاهی ممکن است روی پیشانی هم نمایان شود. یک ویژگی قابل‌توجه دیگر هم اینکه آکنه قارچی خارش دارد. البته آکنه باکتریایی هم می‌تواند گاهی خارش‌دار باشد اما نه زیاد.
چقدر طول میکشد تا آکنه قارچی برطرف شود؟
درست مانند هر عارضه پوستی آزاردهنده دیگری به‌سختی می‌توان گفت چقدر طول میکشد تا آکنه قارچی به پایان برسد. این عارضه در صورت عدم درمان احتمالاً طولانی‌تر می‌شود و به خود فرد هم بستگی دارد. اگر آکنه قارچی ناشی از تغییرات فصلی یا جریانات استرس‌برانگیز باشد، می‌تواند هفته‌ها تا ماه‌ها طول بکشد تا بهتر شود؛ اما درمان درست و مناسب می‌تواند مدت زمان ریکاوری را به میزان زیادی کاهش دهد. وقتی این عارضه را با شوینده‌ها یا کرم‌های ضدقارچ مداوا می‌کنید، در حدود دو تا چهار هفته می‌توانید بهبودهایی را مشاهده کنید.
چگونه از عوامل ایجادکنندهٔ آکنه قارچی اجتناب کنیم؟
مثل همیشه پیشگیری بهتر از درمان است. شما می‌توانید با چند راهکار جلوی ابتلا به آکنه قارچی یا بدتر شدن یک آکنه قارچی موجود را بگیرید:
. وقتی هوا گرم و مرطوب است لباس‌های آزاد و از جنس طبیعی بپوشید (مثلاً کتان).
. بعد از ورزش و فعالیت فوراً دوش بگیرید و لباس‌های عرقی را عوض کنید.
. لباس شنای خود را بعد از هر بار استفاده بشویید و کاملاً خشک کنید.
ازآنجایی‌که قارچ‌های عامل آکنه قارچی به طور طبیعی در اطراف فولیکول‌های مو زندگی می‌کنند، کارهای دیگری هم باید برای پیشگیری از آن انجام دهید؛ روزی دو بار صورتتان را با شوینده‌ای ملایم بشویید تا چربی اضافی و آلودگی‌های روی پوست پاک شوند، پوستتان را با یک لایه‌بردار مناسب که حاوی آلفا یا بتا هیدروکسی اسید است لایه‌برداری کنید و صبح‌ها و شب‌ها به پوستتان مرطوب‌کننده بزنید تا لایه دفاعی پوستتان تقویت شود.
بهترین درمان برای آکنه قارچی چیست؟
اگر تغییراتی که در سبک زندگی‌تان دادید کمکی به رفع آکنه قارچی‌تان نکرد، می‌توانید سراغ ضدقارچ‌های موضعی ملایم موجود در داروخانه‌ها بروید. این محصولات معمولاً دارای کتوکونازول، اکونازول نیترات یا کلوتریمازول هستند.
اگر تردید دارید به متخصص پوست مراجعه کنید
اگر علائمتان بعد از دو سه هفته همچنان وجود دارند پس حتماً باید به پزشک متخصص پوست مراجعه کنید. او می‌تواند تشخیص درست را بدهد و ممکن است داروهای ضدقارچ خوراکی تجویز کند که سریع‌تر از داروهای موضعی می‌تواند آکنه قارچی را درمان نماید زیرا داروهای موضعی سخت‌تر می‌توانند وارد فولیکول شوند.
متأسفانه همیشه این احتمال وجود دارد که آکنه قارچی تکرار شود، خصوصاً فوراً بعد از پاک‌سازی. به‌طورکلی علت این اتفاق معلوم نیست اما گفته می‌شود مقاومت دارویی، تغییر فصل و تغییر عادت‌های سبک زندگی همگی در عود آکنه قارچی نقش دارند.
به‌طورکلی به‌عنوان اقدامی پیشگیرانه توصیه می‌شود مثلاً هفته‌ای یک‌بار بدن خود را با یک شوینده ضدقارچ شستشو بدهید، هرچند هیچ معیار ثابتی برای اینکه به شما بگوید واقعاً هرچند وقت یک‌بار باید این کار را بکنید وجود ندارد. وقتی عارضه قارچی‌تان برطرف شد می‌توانید استفاده از محصول ضدقارچ را کنار بگذارید اما کلاً کنارگذاشتن آن می‌تواند احتمال عود قارچ را بیشتر کند.
در نهایت، بزرگ‌ترین اشتباهی که می‌توانید در مواجهه با آکنه قارچی مرتکب شوید این است که آن را با یک آکنه معمولی اشتباه بگیرید. محصولاتی که برای آکنه وجود دارند، خصوصاً آنتی‌بیوتیک‌ها کمکی به برطرف‌شدن آکنه قارچی نمی‌کنند و حتی ممکن است آن را بدتر هم بکنند. پس اگر آکنه‌تان خارش دارد و بیشتر روی بالای بازو، سینه و پشتتان متمرکز شده است، احتمالاً علائم آکنه قارچی را دارید و اگر بازهم مطمئن نیستید پیش از هر اقدامی به پزشک مراجعه کنید.
