احکام تیمم

مسأله ۶۹۱ ـ اگر مختصرى هم از پیشانى یا پشت دستها را مسح نکند ، تیمم باطل است ، چه عمداً مسح نکند ، یا مسأله را نداند ، یا فراموش کرده باشد ، ولى دقّت زیاد هم لازم نیست و همین قدر که بگویند تمام پیشانى و پشت دستها مسح شده کافى است .
مسأله ۶۹۲ ـ اگر یقین نکند که تمام پشت دست را مسح کرده ، باید براى اینکه یقین کند ، مقدارى بالاتر از مچ را هم مسح نماید ، ولى مسح بین انگشتان لازم نیست .
مسأله ۶۹۳ ـ پیشانى و پشت دستها را ـ بنابر احتیاط ـ باید از بالا به پائین مسح نماید ، و کارهاى آن را باید پشت سر هم بجا آورد ، و اگر بین آنها بقدرى فاصله دهد که نگویند تیمم مى‏کند ، باطل است .
مسأله ۶۹۴ ـ در نیّت ، لازم نیست معین کند که تیمم او بدل از غسل است یا بدل از وضو ، ولى در مواردى که باید دو تیمم انجام دهد لازم است بطورى هر یک از آنها را معین کند ، و چنانچه یک تیمم بر او واجب باشد و قصد نماید که وظیفه فعلى خود را انجام دهد اگر چه در تشخیص اشتباه کند ، تیممش صحیح است .
مسأله ۶۹۵ ـ در تیمم لازم نیست پیشانى و کف دستها و پشت دستها پاک باشد ، گر چه بهتر است .
مسأله ۶۹۶ ـ انسان باید هنگام مسح کشیدن بر دستها انگشتر را از دست بیرون آورد ، و اگر در پیشانى یا پشت دستها یا در کف دستها مانعى باشد ، مثلاً چیزى به آنها چسبیده باشد ، باید برطرف نماید .
مسأله ۶۹۷ ـ اگر پیشانى یا پشت دستها زخم است و پارچه یا چیز دیگرى را که بر آن بسته نمى تواند باز کند ، باید دست را روى آن بکشد ، و نیز اگر کف دست زخم باشد و پارچه یا چیز دیگرى را که بر آن بسته نتواند باز کند ، باید دست را با همان پارچه به چیزى که تیمم با آن صحیح است بزند و به پیشانى و پشت دستها بکشد . ولى اگر قسمتى از آن باز باشد زدن آن مقدار و مسح با آن کافى است .
مسأله ۶۹۸ ـ اگر پیشانى و پشت دستها به مقدار متعارف مو داشته باشد اشکال ندارد ، ولى اگر موى سر روى پیشانى آمده باشد باید آن را عقب بزند .
مسأله ۶۹۹ ـ اگر احتمال دهد که در پیشانى و کف دستها یا پشت دستها مانعى هست ، چنانچه احتمال او در نظر مردم بجا باشد ، باید جستجو نماید تا یقین یا اطمینان کند که مانعى نیست . مسأله ۷۰۰ ـ اگر وظیفه او تیمم است و نمى‏تواند به تنهائى تیمم کند ، باید از دیگرى کمک بگیرد تا دستهاى او را بر چیزى که تیمم با آن صحیح است بزند ، و سپس آنها را بر پیشانى و دستهاى او بگذارد تا خود او در صورت امکان کف دو دست را بر پیشانى و بر پشت دستها بکشد . و اگر این ممکن نبود باید نائب او را با دست خود او تیمم دهد . و اگر ممکن نباشد باید نائب ، دست خود را به چیزى که تیمم با آن صحیح است بزند و به پیشانى و پشت دستهاى او بکشد ، و در این دو صورت ـ بنابر احتیاط لازم ـ باید هر دو نیّت تیمم را نمایند ، ولى در صورت اول نیّت خود مکلف کافى است .
مسأله ۷۰۱ ـ اگر در بین تیمم شک کند که قسمتى از آن را فراموش کرده یا نه ، چنانچه از محلّ آن گذشته ، به شک خود اعتنا نکند ، و اگر نگذشته باید آن قسمت را بجا آورد .
مسأله ۷۰۲ ـ اگر بعد از مسح دست چپ شک کند که درست تیمم کرده یا نه ، تیمم او صحیح است ، و چنانچه شک او در مسح دست چپ باشد لازم است آن را مسح کند ، مگر آنکه عرفاً از تیمم فارغ شده باشد . مثل اینکه در عملى که مشروط به طهارت است داخل شده و یا موالات فوت شده باشد .
مسأله ۷۰۳ ـ کسى که وظیفه‏اش تیمم است ، چنانچه از بر طرف شدن عذرش در تمام وقت نماز مأیوس باشد ، و یا احتمال دهد اگر تیمم را به تأخیر بیندازد نتواند در وقت تیمم کند ، مى‏تواند قبل از وقت نماز تیمم کند . و اگر براى کار واجب دیگر یا مستحبّى تیمم کند و تا وقت نماز عذر او باقى باشد مى‏تواند با همان تیمم نماز بخواند. مسأله ۷۰۴ ـ کسى که وظیفه‏اش تیمم است ، اگر بداند تا آخر وقت عذر او باقى مى‏ماند یا از بر طرف شدن آن مأیوس باشد ، در وسعت وقت مى‏تواند با تیمم نماز بخواند ، ولى اگر بداند تا آخر وقت عذر او بر طرف مى‏شود باید صبر کند و با وضو یا غسل نماز بخواند ، بلکه اگر از بر طرف شدن آن تا آخر وقت مأیوس نباشد نمى‏تواند تا وقتى که مأیوس نشده تیمم کند و نماز بخواند ، مگر آنکه احتمال دهد که اگر زودتر با تیمم نماز نخواند نتواند تا آخر وقت حتى با تیمم نماز بخواند .
مسأله ۷۰۵ ـ کسى که نمى‏تواند وضو بگیرد یا غسل کند ، اگر مأیوس از بر طرف شدنش باشد ، مى‏تواند نمازهاى قضاى خود را با تیمم بخواند ، ولى اگر بعداً عذرش بر طرف شد احتیاط واجب آن است که دوباره آنها را با وضو یا غسل بجا آورد ، و اگر مأیوس از بر طرف شدن عذرش نباشد ـ بنابر احتیاط لازم ـ نمى‏تواند براى نمازهاى قضا تیمم کند .
مسأله ۷۰۶ ـ کسى که نمى‏تواند وضو بگیرد یا غسل کند ، جایز است نمازهاى مستحبّى را که وقت معین دارد مثل نافله‏هاى شبانه روز با تیمم بخواند ، ولى اگر مأیوس نباشد که تا آخر وقت آنها عذر او بر طرف مى‏شود احتیاط لازم آن است که آنها را در اول وقتشان بجا نیاورد . و اما نمازهاى مستحبى که وقت معین ندارد مطلقاً مى‏تواند با تیمم بخواند .
مسأله ۷۰۷ ـ کسى که احتیاطاً غسل جبیره‏اى و تیمم نماید ، اگر بعد از غسل و تیمم نماز بخواند و بعد از نماز حدث اصغرى از او سر بزند مثلاً بول کند ، براى نمازهاى بعد باید وضو بگیرد ، و چنانچه حدث پیش از نماز باشد ، براى آن نماز نیز باید وضو بگیرد .
مسأله ۷۰۸ ـ اگر بواسطه نداشتن آب یا عذر دیگرى تیمم کند ، بعد از برطرف شدن عذر ، تیمم او باطل مى‏شود .
مسأله ۷۰۹ ـ چیزهائى که وضو را باطل مى‏کند ، تیمم بدل از وضو را هم باطل مى‏کند ، و چیزهائى که غسل را باطل مى‏نماید ، تیمم بدل از غسل را هم باطل مى‏نماید .
مسأله ۷۱۰ ـ کسى که نمى‏تواند غسل کند ، اگر چند غسل بر او واجب باشد جایز است یک تیمم بدل از آنها بنماید ، و احتیاط مستحب آن است که بدل هر یک از آنها یک تیمم نماید .
مسأله ۷۱۱ ـ کسى که نمى‏تواند غسل کند ، اگر بخواهد عملى را که براى آن غسل واجب است انجام دهد ، باید بدل از غسل تیمم نماید . و کسى که نمى‏تواند وضو بگیرد و بخواهد عملى را که براى آن وضو واجب است انجام دهد ، باید بدل از وضو تیمم نماید .
مسأله ۷۱۲ ـ اگر بدل از غسل جنابت تیمم کنند ، لازم نیست براى نماز وضو بگیرد . و همچنین اگر بدل از غسلهاى دیگر باشد اگر چه در این صورت ، احتیاط مستحب آن است که وضو هم بگیرد ؛ و اگر نتواند وضو بگیرد ، تیمم دیگرى هم بدل از وضو بنماید . مسأله ۷۱۳ ـ اگر بدل از غسل تیمم کند و بعد کارى که وضو را باطل مى‏کند براى او پیش آید ، چنانچه براى نمازهاى بعد نتواند غسل کند ، باید وضو بگیرد . و احتیاط مستحب آن است که تیمم نیز بکند ، و اگر نمى تواند وضو بگیرد باید بدل از آن تیمم کند .
مسأله ۷۱۴ ـ کسى که وظیفه‏اش تیمم است اگر براى کارى تیمم کند ، تا تیمم و عذر او باقى است ، کارهائى را که باید با وضو یا غسل انجام داد ، مى‏تواد بجا آورد . ولى اگر عذرش تنگى وقت بوده ، یا با داشتن آب براى نماز میّت یا خوابیدن تیمم کرده ، فقط کارهائى را که براى آن تیمم نموده مى‏تواند انجام دهد .
مسأله ۷۱۵ ـ در چند مورد بهتر است نمازهائى را که انسان با تیمم خوانده ، قضا نماید : اول : آنکه از استعمال آب ترس داشته و عمداً خود را جنب کرده و با تیمم نماز خوانده است .
دوم : آنکه مى‏دانسته یا گمان داشته که آب پیدا نمى‏کند و عمداً خود را جنب کرده و با تیمم نماز خوانده است .
سوم : آنکه تا آخر وقت عمداً در جستجوى آب نرود و با تیمم نماز بخواند و بعد بفهمد که اگر جستجو مى‏کرد آب پیدا مى‏شد .
چهارم : آنکه عمداً نماز را تأخیر انداخته و در آخر وقت با تیمم نماز خوانده است .
پنجم : آنکه مى‏دانسته یا گمان داشته که آب پیدا نمى‏شود و آبى را که داشته ریخته و با تیمم نماز خوانده است .