فتاوای آیت الله العظمی امام خمینی (قدس سره)
سؤال: مسأله ای که اکثر جوانان در موقع ازدواج با با آن رو به رو هستند گرفتن مهریۀ زیاد از طرف والدین دختر می باشد، با توجه به اینکه کراراً از وعاظ و سخنرانان مذهبی شنیده ایم که گفته اند« گرفتن مهریۀ زیاد بر خلاف اصول اسلامی است» نظر حضرت عالی در مورد زیاد بودن مهریه چیست؟
جواب: در إسلام حدی برای مهریه به نحو لزوم معین نشده، ولی مستحب می باشد که مخارج ازدواج و همچنین مهریه را کم کنند . و نیز مستحب است مقدار مهریه از مهر السنُه که پانصد درهم است زیاد تر نباشد.
سؤال: جوان ۲۲ ساله ای در أثر تصادف با ماشین فوت کرده، زن او از پدر شوهرش مطالبۀ مهریه می نماید( در صورتی که از متوفی مالی به جا نمانده، پدر شوهر هم فقیر و بی چیز است) آیا این زن می تواند از پدر شوهرش مهریه بستاند؟
جواب: پدر شوهر ضامن مهریه نیست.
سؤال: در مورد مهریه آیا همان مقدار که موقع ازدواج ذکر شده معتبر است، یا باید به میزان ارزش روز داده شود؟
جواب: مقدار مهریه همان است که در عقد قرارداده شده، و با اختلاف ارزش پول و قدرت خرید تغییر پیدا نمی کند.
سؤال: آیا در تعیین مقدار مهریه توافق دختر و پسر کافی است یا آنکه والدین آنان هم حق إعمال نظر دارند؟
جواب: بستگی به توافق دختر و پسر دارد.
سؤال: اگر کسی زن ثیّبه ای را به عقد خود در آورد و قبل از دخول طلاق دهد آیا باید تمام مهر را بپردازد یا نصف مهر را؟
جواب: در فرض مسأله نصف مهر را باید بپردازد.
سؤال: چند سال قبل ازدواج نمودم، زمان عقد معادل مهریۀ همسرم را به تعدادی سکه طلا تبدیل نموده و چون توان پرداخت آن را داشتم قبول کردم و بر ذمۀ خود گرفتم . اکنون پس از پنج سال قیمت سکه حدود چهارده برابر شده و تهیۀ آن در حال و آینده نیز برایم غیر ممکن و محال است، لذا بفرمائید ذمۀ من به چه چیز مشغول است؟
جواب: اگر تعدادی سکه در قرارداد مهریه در ضمن عقد ذکر شده همان را بدهکار هستید، هر چند قیمت آن اضافه شده باشد.
حجت الاسلام و المسلمین سید علی حسینی سیستانی
سؤال: می توان به جای مهریه ای که در هنگام عقد مورد قرار گرفته شده معادل ان چیزی دیگر داد مثلا به جای سکه طلا پول و یا چیز دیگری داد؟
جواب: مهر که در ذمه زوج مستقر است همان است که در متن عقد ذکر شده است و در مرحله اداء اگر بر چیز دیگر توافق شد اشکال ندارد.
سؤال: آیا می توان مهریه را صداقت در زندگی و از این قبیل قرار داد؟
جواب: خیر، مهریه باید مالیت داشته باشد.
سؤال: مهریه ای که ضمن عقد نکاح با رضایت طرفین بدون در نظر گرفتن تاریخ تادیه تعیین شده وعقد وازدواج صورت گرفته , آیا اگر زن بعد از ازدواج از آن صرف نظر کند ومطالبه نکند از ذمه مرد ساقط میشود یا در هر صورت باید پرداخت شود؟
جواب: اگر زن ببخشد از مرد ساقط می شود.
سؤال: در صورتی که سند ازدواج راجع به موعد پرداخت مهریه چیزی قید نشده باشد آیا مهریه از ابتدای ازدواج به زوجه تعلق دارد و وی میتواند در هر زمانی آنرا طلب کند و شوهر هم موظف به پرداخت آن است یا آنکه فقط در موقع طلاق ؟
جواب: مهریه از ابتدای ازدواج ملک زوجه است و اگر قرینه ای بر تاخیر نباشد حق مطالبه دارد.
سؤال:آیا یک زن با مهریه خود می تواند به حج واجب مشرف شود ؟
جواب: بله.
فتاوای آیت الله العظمی مکارم شیرازی (مدظله)
سؤال: زیاد کردن مقدار مهریه بعد از اجرای صیغه عقد چه حکمی دارد؟
جواب: زیاد کردن مهریه بعد از عقد اشکال دارد، مگر این که در عقد خارج لازمی بوده باشد.
سؤال: احتراما با توجه به اینکه سکه بهار آزادی که مهریه بیشتر زوجه ها بر اساس آن تعیین شده و دچار قیمت کاذب شده است بعضاً مهریه مطالبه شده و جوانان توان پرداخت آن را ندارند. نظرتان را در این رابطه بیان فرمایید.
جواب: پرداخت مهریه به قیمت فعلی که قیمت کاذب است لازم نیست. شوهر می تواند مبلغی را علی الحساب بپردازد و هر زمان قیمت سکه به قیمت معقول رسید مطابق آن قیمت محاسبه کند.
سؤال: آیا ذکر مهریه غیر جدّى توسط عاقد جایز است؟
جواب: دروغ جایز نیست، مگر این که ضرورت مهمى وجود داشته باشد.
سؤال: اگر مرد به این قصد مهریه را قبول کند که هرگز نپردازد یا نخواهد پرداخت حکم عقد نکاح چیست؟
جواب: عقد نکاح باطل نمی شود ولی همسرش را باید راضی کند.
سؤال: دختر خانمى ازدواج نموده، و پس از آن طبق نظر متخصّصان و اقرار خانواده و خود دختر، معلوم شده که قبل از ازدواج داراى مرتبه اى از جنون بوده، و اکنون ادامه زندگى با ایشان غیر ممکن است. آیا شوهر حقّ فسخ دارد؟ و در صورت فسخ، آیا زوجه مستحقّ مهر المثل است، یا مهر المسمّى؟
جواب: شوهر حقّ فسخ دارد; ولى اگر دخول واقع شده باید مهر المسمّى را بپردازد.
سؤال: زنی فوت کرده و مهریه خود را نگرفته است. در حالی که شوهر او زنده است آیا ورثه او شامل پدر و مادر و خواهر و برادر یا دیگر ورثه می توانند ادعایی در خصوص مطالبه مهریه او داشته باشند؟
جواب: مهریه زوجه مانند بقیه اموال است، به پدر و مادر و شوهر و فرزندان او می رسد و دیگران سهمی ندارند و آنها که سهم دارند می توانند مطالبه کنند.
سؤال: حکم مهریه زنی که شوهرش قبل از دخول فوت می کند چیست؟
جواب: در صورت فوت همسر تمام مهریه به او تعلق می گیرد.
سؤال: لطفا بگویید منظور از اینکه مثلا مرد کلیه های خود و یا نصف بدن خود را به عنوان مهر در عقدنامه بنویسد چیست؟ و آیا اصلا اینگونه مهری صحیح و قابل دریافت است؟ طریقه دریافت آن چگونه می باشد؟
جواب: اینگونه مهریه ها صحیح نیست و تبدیل به مهر المثل خواهد شد مگر در مورد کلیه. اگر واقعا زوجه مشکلی درکلیه داشته باشد و شوهر بخواهد یکی از کلیه هایش را به او واگذار کند چنین مهریه ای مانعی ندارد.
