پرسش ـ اگر اسلام حقیقی، یکی است، دلیل اختلاف فتاوای عالمان اسلامی چیست؟
پاسخ ـ اولاً اختلافات فقهی که بین فقها و مراجع دینی وجود دارد، تنها در مسائل فرعی است نه اصولی؛ مثل اختلاف در تعداد ذکر تسبیحات اربعه در رکعت سوم و چهارم نماز.
ثانیاً این اختلاف آراء و فتاوا بین فقیهان امری طبیعی است؛ چون عدم دسترسی به معصوم(ع) و گستردگی منابع روایی و اختلاط احادیث صحیح و غلط و لزوم اجتهاد و استنباط شخصی از منابع اصیل دینی و… عواملی هستندکه به طور طبیعی سبب اختلاف برداشتها در پارهای از مسائل فقهی میشوند؛ چنانکه دانشمندان علوم دیگر مانند جامعه شناسی و روانشناسی نیز نه تنها در مسائل فرعی که در برخی اصول کلی نیز با یکدیگر اختلاف نظر دارند و این لازمه تعقل و اندیشیدن آزاد است.
