مرد و زن هر دو خواهان خوشبختی افراد خانواده میباشند و برای این خوشبختی جزخانه هیچ جای آرامی وجود ندارد. بنابراین خانه به تنهایی مملکت مادر و جای نشاط وآسایش پدر و گلستان خوش و با طراوت برای فرزندان و فضا و میدانی برای شادیهایآنان میباشد. برنامه زندگی را میتوان آن چنان ترتیب داد که آدمی در آن موفق باشد وبتواند براساس مشی و هدفی که مکتب و مذهب برای او معین کرده به پیش رود و صرفاً چارچوب قواعد مدنی تضمین کننده سعادت دنیا و آخرت زوجین نمیباشد، بلکه در سایه اخلاقِ و آموزههای اخلاقی که مبانی انسانی و عقلانی و دینی دارد، انسان را به یک زندگی موفق و حتی جامعهای ایدهآل رهنمود مینماید. براین اساس قسمتی از مهمترین مؤلفههایی که از نظر اخلاقی ناهنجاریهای خانوادگی و اجتماعی را از بین میبرد وآرامش و آسایش را تضمین میکند را بر میشماریم.۱ـ ازدواج از دیدگاه قرآن:
۱ـ سوره نور آیه ۳۲
۲ـ سوره روم آیه ۲۱
۳ـ سوره بقره آیه ۲۲۸
۴ـ سوره تحریم آیه ۶
۲ـ ازدواج در آئینه روایات
– وسائل الشیعه جلد ۱۴ صفحه ۷
– وسائل الشیعه جلد ۱۴ صفحه ۳
– وسائل الشیعه جلد ۱۴ صفحه ۲۳
– مجمع الزوائه، ج ۴، ص ۲۵۲
– بحارالانوار، ج ۱۰۳، ص ۲۱۷
– وسائل الشیعه، جلد ۴، ص ۵ و ۶ و ۱۷
– محجه البیضاء، ج ۲، ص ۷۰
– مستدرک، ج ۲، ص ۷۰
– بحارالانوار، جلد ۱۰۳، ص ۲۳۵
– بحارالانوار، جلد ۷۴، ص ۱۸۱
– بحارالانوار، جلد ۷۱، ص ۳۸۹
– بحارالانوار، جلد ۷۳، ص ۲۹۸۳ـ هدف از ازدواج
– یافتن آرامش و سکون و نجات از سرگردانی و بیپناهی
– تکمیل و تکامل
– حفظ دین و دوری از گناه
– بقای نسل و ارضای غریزه جنسی
– انجام وظیفه الهی
ـ و …
روابط مدنی و حقوقی زوجین یا زندگی در سایه حقوق
حقوق شوهر بر همسر
۱ـ اطاعت و عدم عصیان
۲ـ اداره خانه
۳ـ تمکین جنسی
۴ـ عدم خروج از خانه
۵ـ حفظ مال و عرض شوهر
۶ـ معشوقیت و دلربایی
۷ـ نتیجه تخلف از حقوق (نشوز، سلب نفقه و کسوه، سلب سایر حقوقِ، شکستن حریمخانواده، انحلال زندگی و …)
۸ـ و …حقوقِ زن بر شوهر
۱ـ تهیه غذا به اندازه متعارف
۲ـ تهیه پوشاک به اندازه شأن زن
۳ـ تهیه وسایل مورد لزوم خانه
۴ـ تهیه مسکن متناسب با شأن و منزلت اجتماعی زن
۵ـ اگر زن از روی جهل، اشتباهی انجام داد مرد او را ببخشد
۶ـ خوشرویی و خوش رفتاری با زن
۷ـ تعلیم احکام و مسائل اعتقادی (به وجوب کفایی)
۸ـ حداقل هر چهار ماه یکبار با او آمیزش کند.
و …
روابط انسانی و اخلاقی متقابل زوجین یا زندگی در سایه اخلاقوظایف اخلاقی شوهر نسبت به زن
۱ـ مهرورزی و محبت
۲ـ بیان و ابزار عشق
۳ـ حمایت از همسر
۴ـ ایجاد زمینه دلگرمی
۵ـ معاشرت خوب
۶ـ همانندی در زندگی
۷ـ وقتگذاری برای همسر
۸ـ پاکدامنی و عفت شوهر
۹ـ گذشت و تحمل و مدارا
۱۰ـ احترام به همسر و فامیلهای او
۱۱ـ عدم بهانه جویی و ایرادگیری
۱۲ـ عیبجویی نکردن
۱۳ـ به حرف بدگویان ترتیب اثر ندادن
۱۴ـ لغزشهایش را ندیده گرفتن
۱۵ـ تنبیه نکردن
و …
وظایف اخلاقی زن نسبت به شوهر
۱ـ اطاعت همراه با عشق و انگیزه
۲ـ دوست داشتن و محبت کردن
۳ـ خوش رفتاری با همسر
۴ـ دلداری دادن به شوهر
۵ـ سپاسگزار بودن
۶ـ حفظ حجاب عفت و متانت در مقابل دیگران
۷ـ بخشش خطاهای شوهر
۸ـ سازگاری با خویشاوندان شوهر
۹ـ سازگاری با شغل شوهر
۱۰ـ کمک کردن به ترقی شوهر
۱۱ـ تقدم رضایت شوهر بر دیگران
۱۲ـ تمیز و زیبا بودن در خانه
۱۳ـ راز داری
۱۴ـ سازگاری در سختیها
۱۵ـ سکوت هنگام عصبانیت
۱۶- شکایت و درد دل بیجا نکردن
۱۷- نداشتن توقعات بیجا
۱۸- خودداری از توهین و توبیخ همسر
۱۹- عیبجویی نکردن
۲۰- چشم پوشیدن از غیر شوهر
۲۱- قهر نکردن
و …روابط اخلاقی متقابل
۱ـ اهمیت دادن به همدیگر
۲- گوش دادن
۳- صدا زدن و نوع خطاب
۴- بدرقه و خداحافظی
۵- پیشواز و بدرقه
۶- مشورت
۷- عیبپوشی
۸- تخلیه احساس منفی
۹- تحسین و تشویق
۱۰- عذرخواهی
۱۱- خوش بینی
۱۲- گذشت و تحمل
۱۳- کمک و تعاون
۱۴- دور هم بودن و حفظ ارتباطات فامیلی
و …منابع و مآخذ مباحث ازدواج و اخلاق در خانواده برای مطالعه بیشتر
۱- آئین زناشویی/ دیل کارنگی، ترجمه فروغ سمرقندی، چاپ دوم ۱۳۷۶
۲- آئین همسرداری یا اخلاق خانواده. / امینی، ابراهیم
۳- آداب زناشوئی: از خواستگاری تا فرزندداری از دیدگاه قرآن و عترت/ نجفی دولتآبادی، حسین
۴- آموزش زناشویی/ فرمایش، نصرا…
۵- آنالیز تصمیمگیری در ازدواج بهینه/ افتخاری، احمد
۶- اخلاق در خانه، ج ۱/ استاد حسین مظاهری، چاپ ۷، سال ۷۹
۷- ازدواج اسلامی/ تهانوی، اشرفعلی
۸- ازدواج دوم/ هیمن، سوزی
۹- ازدواج و زندگی موفق/ کاویانپور، احمد
۱۰- اعتماد در زناشویی/ اسپرینگ، مایکل
۱۱- انسان، بلوغ، ازدواج/ وست هایمر، روث
۱۲- ای همیشگیترین با من بمان/ کوییلیام، سوزان
۱۳- بررسی تطبیقی مشکلات ازدواج/ محمد صادق مهدوی، انتشارات دانشگاه شهیدبهشتی
۱۴- بلوغ… عروسی/ زمانی وجدانی، مصطفی
۱۵- بلوغ و ازدواج/ آدولفوس مک فادن، برنارد
۱۶- بهداشت ازدواج: از انتخاب همسر تا اولین فرزند/ رضایی شیرپاک، خسرو
۱۷- بهشت جوانان یا آنچه باید یک زن و مرد بداند/ محمدی نیا، اسداله
۱۸- بهشت خانواده؛ هفتاد درس در روابط زناشویی: عنوان روی جلد بهشت خانواده:هماهنگی عقل و فطرت، کتاب و سنت در مسائل زوجیت، زن داری. شوهر داری /مصطفوی، جواد
۱۹- پیوند دو قلب: راهنمای ازدواج و زناشوئی در مکتب اسلام/ پاکزاد مهدی
۲۰- جلوههای همای سعادت/ نعیمی، مریم
۲۱- جوان و ازدواج/ صادقی، عطیه
۲۲- جوان و تشکیل خانواده/ استادان طرح جامع آموزش خانواده
۲۳- جهان بهترین مشاور ازدواج/ شاهپرویزی، شاهرخ
۲۴- حدیث ازدواج و خانواده/ کریمی، محمدعلی
۲۵- حقوق زن در دوران ازدواج چیست؟ عنوان روی جلد: آیا میدانید: حقوق زن در دوران ازدواج چیست؟/ عراقی، عزت ا…
۲۶- خانواده به منزله ساختاری درمقابل جامعه/ محمد صادق مهدوی، مرکز نشردانشگاهی
۲۷- خانواده و مسائل همسران جوان/ قائمی، علی
۲۸- دانستنیهای زناشویی/ روبن، دیوید
۲۹- دانستنی های قبل از ازدواج و بعد از ازدواج / عقیلی / مهناز
۳۰- دانستنیهای لازمجنسی و زناشویی برای یک زن و مرد/ جعفریه، مجتبی
۳۱- در پناه یکدیگر/ کوئیلیام، سوزان
۳۲- در جستجوی همسر/ طالعینیا، محسن
۳۳- درسهای خوشبختی برای زوجهای جوان/ رحیمی
۳۴- دفاع از حقوق زن، مشهد/ محمد حکیمی، آستان قدس رضوی، بنیاد پژوهشهایاسلامی.
۳۵- رابطه همسران: راهنمایی برای زوجها و مشاوران امور خانواده/ هامفریز، کیت
۳۶- راز شاد زیستن و نشاط کامل در (ازدواج موفق) (زنان بدانند، دختران بخوانند)/مورگان، مارابل
۳۷- راه مبارزه با مشکلات زناشویی/ زمانی وجدانی، مصطفی
۳۸- راهنمای ازدواج و طلاق: با طرح مسائل تربیتی، اخلاقی/ عطاردی کرمانی، عباس
۳۹- راهنمای مسائل جنسی و زناشویی/ یاربخت، شهریار
۴۰- راهنمای همسران جوان/ سادات، محمدعلی
۴۱- راههای ساده برای زندگی سعادتمند/ ارورا، دیویا
۴۲- روابط صلحآمیز زن و مرد: آشتی با جنس مخالف/ گری، جان
۴۳- روانشناسی زناشویی/ نجاتی، حسن
۴۴- روش برای عاشقانه زیستن/ ادواردز، دیل
۴۵- روشهای پیشرفته روابط زناشویی/ گری، جان
۴۶- رویکردی نوین در روابط خانواده/ عزت السادات میرخانی: تهران: سفیر صبح
۴۷- زناشویی راز خوشبختی/ کاظمی خلخالی، زینالعابدین
۴۸- زن امروز، مرد دیروز: تحلیلی بر اختلافات زناشویی/ کیهاننیا، اصغر
۴۹- شناخت و درمان اختلافهای زناشویی (زناشویی – درمانی)/ برنستاین، مارسیتی
۵۰- شوک بعد از ازدواج/ هین، دالما
۵۱- شیوه همسرداری/ فضل ا…، محمدحسین
۵۲- طلوع آشنایی: اهمیت و مراحل آشنایی طرفین، قبل از ازدواج/ رفیعی موحد، مهدی
۵۳- عشق و جلوههای جوانی (هشدار به جوانان)/ شفیعی، حسن
۵۴- عیبم مکن، دوستم بدار/ هودسن، پت
۵۵- غذای روح برای زنها و شوهرها/ چینی، عباس و… (و دیگران)
۵۶- قبل از تنهایی/ باسکونر، کریستینا
۵۷- گفتنیهای ازدواج: بررسی زندگی زناشویی/ نوروزی، علی
۵۸- مریخیها و ونوسیها در عشق/ گری، جان
۵۹- مریخیها و ونوسیها: شروع دوباره/ گری، جان
۶۰- مریخیها و ونوسیها و آغازی دیگر/ گری، جان
۶۱- مسائل ازدواج و حقوِ خانواده/ بابازاده، علیاکبر
۶۲- مشاور ازدواج/ مصلحی، زیبنده
۶۳- مشاوره ازدواج/ طاهری نخست، حمیدرضا
۶۴- مشاوره ازدواج، قبل، حین و بعد از ازدواج، راهنمای عملی تشکیل و تداوم خانواده/اسلامینسب بجنوردی، علی
۶۵- مشاوره و ازدواج و خانواده/ حسینی، مهدی
۶۶- نه گامی جلوتر، نه گامی عقبتر همسرم! در کنار من باش/ رابینسون، جاناتان
۶۷- هنر زن بودن/ مورگان، مارابل
۶۸- یکروح در دو بدن، یا، زن و شوهر/ میر سعسعانی، محمدتقی