ارتقاء و تحکیم ارزشهای معنوی و اخلاقی۳۹

تدبیر ش ۶۵
خانواده برای زن باید محیط امن، عزت و آرامش خاطر باشد
از لحاظ نظر اسلام و متون اسلامی [نسبت به زن] از مسئله هیچ کمبودی وجود ندارد. ما می‌بینیم گاهی اوقات کسانی که منتقد تفکرات اسلامی هستند، سر قضیه ارث و دیه و این چیزها اشکال می‌کنند، در حالی که اشکال‌ها وارد نیست؛ آنها پاسخ‌های منطقی و قوی دارد. اما در زمینه رفتارهای داخل خانواده، متأسفانه غالباً به غفلت گذرانده می‌شود؛ در حالی که نظر اسلام، نظر کاملاً روشنی است. محیط خانواده برای زن باید محیط امن، محیط عزت و محیط آرامش خاطر باشد تا زن بتواند آن وظیفه اساسی خودش را – که همین حفظ خانواده است – به بهترین وجهی انجام دهد.۱      ۰۱/۰۳/۹۰   بیانات در دیدار جمعی از بانوان نخبهاهمیت خانواده و شأن زن در جامعه ونمونه‌های زنان خوب و بد در قرآن
در مورد نگاه اسلام به زن، بحث‌های زیادی شده است؛ ما هم بارها گفتیم. من مکرراً عرض کردم که: نمونه برای انسان مؤمن و مرضی الهی، و انسان کافر   و مردود درگاه پروردگار در قرآن، زن مطرح شده؛ این چیز جالبی است.
قرآن وقتی می‌خواهد برای انسان خوب و انسان بد نمونه ذکر کند، هر دو را از زنان انتخاب می‌کند: «ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلاً لِّلَّذِینَ کَفَرُوا اِمْرَأَهَ نُوحٍ وَاِمْرَأَهَ لُوطٍ». (تحریم ۱۰) قرآن دو زن را به عنوان «مثل»، یعنی نمونه و نماد زنانِ بد معرفی می‌کند؛ همسر نوح و همسر لوط. بعد نقطه مقابل: «وَضَرَبَ اللَّهُ مَثَلاً لِّلَّذِینَ آمَنُوا اِمْرَأَهَ فِرْعَوْنَ ».( تحریم ۱۱) به عنوان نماد زن خوب، زن برتر و زن مؤمن، دو نفر را معرفی می‌کند: یکی همسر فرعون است، یکی هم حضرت مریم است؛ «وَمَرْیَمَ ابْنَتَ عِمْرَانَ الَّتِی أَحْصَنَتْ فَرْجَهَا». ( تحریم ۱۲) جالب این است که هر چهار تای این زن‌ها خوبی و بدی‌شان مربوط به محیط خانواده است. در مورد آن دو زن بد – « اِمْرَأَهَ نُوحٍ وَاِمْرَأَهَ لُوطٍ » – می‌فرماید: «کَانَتَا تَحْتَ عَبْدَیْنِ مِنْ عِبَادِنَا صَالِحَیْنِ فَخَانَتَاهُمَا»؛( تحریم ۱۰) این دو زن به همسرانشان – که دو پیغمبر عالی‌شأن و عالی‌مقام بودند – خیانت کردند. مسئله، مسئله خانواده است. موضوع آن دو زن دیگر هم مربوط به خانواده است؛ اوّلی که زن فرعون است، ارزش و اهمیت او این است که یک پیغمبر اولوالعزم را، یک موسای کلیم‌اللَّه را در آغوش خود پرورش می‌دهد و به او ایمان می‌آورد و به او کمک می‌کند؛ لذا فرعون از او انتقام می‌گیرد. مسئله، مسئله درون خانواده است با این تأثیر و شعاع عظیم کاری که او کرده است، که یک موسای را تربیت کرده.
در مورد حضرت مریم هم همین‌جور است: «الَّتِی أَحْصَنَتْ فَرْجَهَا »؛ ناموس خود را حفظ کرد، عفت خود را حفظ کرد. این نشان‌دهنده این است که در محیط زندگی حضرت مریم: عواملی وجود داشته که می‌توانسته است تهدیدکننده عفت و ناموس یک زن عفیف باشد و او توانسته مبارزه کند. بنابراین همه‌اش ناظر به همین جنبه‌های مهمی است که عرض شد؛ جنبه خانواده و مسئله شأن زن در جامعه.۱ ۰۱/۰۳/۹۰   بیانات در دیدار جمعی از بانوان نخبه
تدبیر ش  ۶۵
ابعاد مکتب امام و ضرورت ملاحظه توأمان آنها
مکتب امام، یک بسته کامل است. یک مجموعه است. دارای ابعادی است. این ابعاد را باید با هم دید، با هم ملاحظه کرد. دو بُعد اصلی در مکتب امام بزرگوار ما، بُعد معنویت و بُعد عقلانیت است. بُعد معنویت است؛ یعنی امام بزرگوار ما صرفاً با تکیه بر عوامل مادی و ظواهر مادی، راه خود را پی نمی‌گرفت؛ اهل ارتباط با خدا، اهل سلوک معنوی، اهل توجه و تذکر و خشوع و ذکر بود؛  به کمک الهی باور داشت؛ امید او به خدای متعال، امید پایان‌ناپذیری بود. و در بُعد عقلانیت، به کار گرفتن خرد و تدبیر و فکر و محاسبات، در مکتب امام مورد ملاحظه بوده است. …
بُعد سومی هم وجود دارد، که آن هم مانند معنویت و عقلانیت، از اسلام گرفته شده است. عقلانیت امام هم از اسلام است؛ معنویت هم معنویت اسلامی و قرآنی است؛ این بُعد هم از متن قرآن و متن دین گرفته شده است؛ و آن، بُعد عدالت است.
اینها را باید با هم دید. تکیه بر روی یکی از این ابعاد، بی‌توجه به ابعاد دیگر، جامعه را به راه خطا می‌کشاند، به انحراف می‌برد.
این مجموعه، این بسته کامل، میراث فکری و معنوی امام است. خود امام بزرگوار هم در رفتارش، هم مراقب عقلانیت بود، هم مراقب معنویت بود، هم با همه وجود متوجه به بُعد عدالت بود.۶        ۶.  ۹۰/۰۳/۱۴   بیانات در بیست و دومین سالگرد امام خمینیاخلاص، مظهر مهم معنویت در رفتار امام
مظهر معنویت در امام بزرگوار، در درجه اول، اخلاص خود او بود. امام کار را برای خدا انجام داد. از اول، هرچه که احساس می‌کرد تکلیف الهی اوست، آن را انجام می‌داد. از فداکاری در این راه، امام ابا نکرد. از شروع مبارزات در سال ۱۳۴۱، امام این‌جور عمل کرد؛ با تکلیف پیش رفت. به مردم و مسئولین هم این درس را بارها گفت و تکرار کرد که آنچه مهم است، تکلیف است. ما تکلیف را انجام می‌دهیم، ترتّب نتیجه بر کار ما دست خداست. بنابراین، مظهر مهم معنویت در رفتار امام، اخلاص او بود. برای خاطر تعریف و تمجید این و آن، حرفی نزد، کاری نکرد، اقدامی نکرد. آنچه که برای خدا انجام داد، به وسیله خدای متعال به آن برکت داده شد؛ ماندگار شد. خاصیت اخلاص این است. امام همین توصیه را به مسئولین هم تکرار می‌کردند. امام ماها را امر می‌کردند به اینکه اهل توکل باشیم؛ اهل اعتماد به خدا باشیم؛ اهل حسن‌ظن به پروردگار باشیم؛ برای خدا کار کنیم. خود او اهل توکل بود؛ اهل تضرع بود؛ اهل توسل بود؛ اهل استمداد از خدا بود؛ اهل عبادت بود. بعد از پایان ماه رمضان، انسان وقتی امام را می‌دید، به‌طور محسوسی در او احساس نورانیت می‌کرد. از فرصت‌های زندگی برای تقرب به خدای متعال، برای پاکیزه‌کردن دل و جان مطهرِ خودش استفاده می‌کرد. دیگران را هم امر می‌کرد و می‌گفت: ما در محضر خدا هستیم. عالَم، محضر خداست. عالَم، محل حضور جلوه‌های الهی است. همه را به این راه سوق می‌داد. خود او اهل رعایت اخلاق بود، دیگران را هم به اخلاق سوق می‌داد.
 بخش مهمی از معنویت در اسلام عبارت است از: اخلاق، دوری از گناه، دوری از تهمت، دوری از سوءظن، دوری از غیبت، دوری از بددلی، دوری از جداسازی دل‌ها از یکدیگر. خود امام بزرگوار این چیزها را رعایت می‌کرد، به مردم هم سفارش می‌کرد، به مسئولین هم سفارش می‌کرد. امام ماها را توصیه می‌کردند به این: که مغرور نشویم! خودمان را بالاتر از مردم ندانیم! خودمان را بالاتر از انتقاد ندانیم! بی‌عیب ندانیم! همه مسئولین طراز اول کشور این را از امام شنیده بودند که بایستی آماده باشیم؛ اگر چنانچه از ما عیب گرفتند، نگویم: ما بالاتر از اینیم که عیب داشته باشیم، بالاتر از اینیم که به ما انتقادی وارد باشد. خود امام هم همین‌جور بود. ایشان، هم در نوشته‌های خود – بخصوص در اواخر عمر شریفش – هم در اظهارات خود، بارها گفت: من در فلان قضیه اشتباه کردم. اقرار کرد به این که در فلان قضیه خطا کرده است؛ این خیلی عظمت لازم دارد. روح یک انسانی باید بزرگ باشد که بتواند یک چنین حرکتی را انجام دهد؛ خودش را منسوب کند به اشتباه و خطا. این معنویت امام بود، این اخلاق امام بود؛ این یکی از ابعاد مهم درس امام  بـه مـاسـت.۶       ۶.  ۹۰/۰۳/۱۴   بیانات در بیست و دومین سالگرد امام خمینی