ارتقاء و تحکیم ارزشهای معنوی و اخلاقی۴۹

 تدبیر ش ۷۷   مرداد ۹۱اساس همه کارهای نیک
آنچه که من در آغاز عرایضم[در ماه مبارک رمضان] عرض می‌کنم، تحریض و تحریص بر اغتنام فرصت این روزها و شب‌هاست. ما احتیاج داریم به اینکه از این ساعات، از این روزها و شب‌های پربرکت حداکثر بهره را ببریم؛ با تقویت رابطه قلبی خودمان با عالم معنا، با عالم غیب،    با ابتهال و تضرع و خشوع در مقابل رب‌الارباب، و با استحکام پیوند ولایت خودمان با اهل بیت و این خاندان مکرم. این اساس همه کارهای نیکی است که می‌تواند از یک انسان مؤمن و کوشنده  در راه حق سر بزند.۱  
۱.   ۰۳/۰۵/۹۱ بیانات در دیدار کارگزاران نظام (چهارم رمضان المبارک۱۴۳۳ )مایه حسرت
اگر از این ساعات[ماه رمضان] استفاده نکردیم، از این فرصت استفاده نکردیم، روزی برای ما مایه حسرت خواهد شد: «وَأَنذِرْهُمْ یَوْمَ الْحَسْرَهِ إِذْ قُضِیَ الأَمْرُ وَهُمْ فِی غَفْلَهٍ وَهُمْ لا یُؤْمِنُونَ».( مریم ۳۹) در میانه غفلت و ناباوری، این فرصت‌ها از دست می‌رود  و در آن روزی که هر ساعت ما، هر دقیقه ما، هر حرکت ما، هر کلمه حرف ما حسابی دارد و محاسبه‌ای پای آن هست، این غفلت مایه حسرت خواهد شد. آنگاه وقت هم دیگر گذشته است؛      «إِذْ قُضِیَ الأَمْرُ». کار از کار گذشته است؛ آن روزی که ما متوجه بشویم، ملتفت بشویم.
مرحوم آقای میرزا جواد آقای ملکی در کتاب شریف «مراقبات»شان یک جمله‌ای به مناسبت ساعت لیلهالقدر دارند، که من یادداشت کردم. البته این مربوط به همیشه است، اما ایشان به این مناسبت فرموده‌اند. «فاعلم یقینا انّک ان غفلت عن مثل هذه الکرامه و ضیّعتها باهمالک»؛  اگر غفلت کنیم، این فرصت‌ها را تضییع کنیم، از دست بدهیم، بعد: «و رأیت یوم القیامه ما نال منها المجتهدون». وقتی روز قیامت می‌شود و اعمال انسان‌ها را حاضر می‌کنند و صورت ملکوتی اعمال ما در آنجا حضور می‌یابد، شما نگاه می‌کنید، می‌بینید همین عملی که می‌توانستید انجام بدهید و ندادید، این کلمه حرفی که می‌شد بزنید که در آن خیر مردمی بود و نزدید، این قدمی که می‌شد بردارید که کسان مستحقی از آن منتفع می‌شدند و برنداشتید، این کار کوچک، به وسیله کسانی انجام شده است؛ عده‌ای تلاش کردند، جد و جهد کردند و چه ثواب عظیمی خدای متعال آن روز به آنها می‌دهد. ما در آن روز از آن ثواب محرومیم. وقتی انسان مشاهده می‌کند دیگری که این عمل را انجام داد، این کار خیر را انجام داد، این قدم را برداشت، این عمل عبادی را انجام داد، به چه دستاورد عظیمی در آن روزی که همه محتاجند، دست پیدا کرده است، ایشان می‌فرمایند: «ابتلیت بحسره یوم الحسره»؛ اینجاست که انسان دچار حسرت می‌شود؛ چه حسرتی! که ای کاش این کار را من انجام داده بودم، این قدم را برمی‌داشتم، این حرف را زده بودم، این کار را یا این حرف را ترک می‌کردم. بعد ایشان می‌فرمایند که حسرتِ «یوم الحسره» مثل حسرت‌های معمولی نیست. انسان در دنیا هم گاهی اگر یک کاری را بکند، دستاوردی خواهد داشت؛ نمی‌کند، بعد دچار حسرت و ندامت می‌شود. اما این کجا و آن کجا؟ ایشان می‌فرمایند: «الّتی تصغر عندها نار الجحیم و العذاب الألیم»؛ این حسرت آنقدر سخت است، آنقدر دردآور است که در مقابل آن، آتش جهنم کوچک است. به تعبیری، حسرت مثل سرب گداخته در درون انسان سرازیر می‌شود. «فتنادی فی ذلک الیوم مع الخاسرین النّادمین یا حسرتی علی ما فرّطت فی جنب اللّه»، بعد «و لا ینفعک النّدم»؛ آن روز دیگر پشیمانی هم فایده‌ای ندارد.۱  ۱.   ۰۳/۰۵/۹۱ بیانات در دیدار کارگزاران نظام (چهارم رمضان المبارک۱۴۳۳ )پرهیز از قول به غیر علم
در مسئله اخلاق، این نکته را هم عرض بکنم … پرهیز از قول به غیر علم، از غیبت، از تهمت. من خواهش می‌کنم شما جوان‌های عزیز به این مسئله اهتمام بورزید. همین‌طور که در زمینه‌های مختلف اهتمام به طهارت عملی دارید – به نماز اهتمام دارید، به روزه اهتمام دارید، به پرهیز از تعرض‌های جنسی اهتمام دارید – به این مسئله هم اهتمام داشته باشید. اگر چنانچه ما چیزی را   به کسی نسبت بدهیم که در او نیست، خب! این می‌شود تهمت. اگر چنانچه چیزی را بگوییم که به آن علم نداریم؛ مثلاً یک شایعه است – یک نفری یک حرفی را از قول یکی نقل می‌کند، ما هم همان را دوباره تکرار می‌کنیم – خب! این کمک کردن به شایعه است، این شایعه‌پردازی است؛ قول به غیر علم است. قول به غیر علم، خود قولش هم اشکال دارد، عمل کردن به آن امر غیر معلوم و بدون علم هم اشکال دارد: «وَلاَ تَقْفُ مَا لَیْسَ لَکَ بِهِ عِلْمٌ». (اسراء ۳۶) «لاَ تَقْفُ »، یعنی چیزی را که علم به آن نداری، دنبال نکن، دنبال نرو! دنبال کردن، هم در زمینه عمل هست، هم در زمینه گفتار هست. وقتی شما یک چیزی را گفتید که به آن علم ندارید، این هم اختفای امری است که انسان به آن علم ندارد. لذا دنبالش می‌فرماید: « إِنَّ السَّمْعَ وَالْبَصَرَ وَالْفُؤَادَ کُلُّ أُولئِکَ کَانَ عَنْهُ مَسْؤُولاً».۴
۴.   ۹۱/۰۵/۱۶ بیانات در دیدار دانشجویانلزوم مراقبت ازرقابت بر سر پست و مقام
رقابت بر سر پست و مقام. خب! در یک دوره‌ای دانشجوهای تشکل‌های اسلامی و ارزشی منزوی بودند؛ مسئله پست و مقام و احیاناً چرب و شیرین و اینها مطرح نبود، اما حالا گوشه و کنار ممکن است مطرح باشد؛ لذا مراقب باشید. یکی از لغزشگاه‌های بزرگ ما انسان‌ها و افراد بشر، همین رقابت‌های بر سر پست و مقام و آبرو و اینهاست، که آدم‌های گردن‌کلفت را گاهی به زمین می‌کوبد! البته من عقیده‌ام این است که شما جوان‌ها همچنان که در نیروی جسمانی بر ما پیرمرد‌ها فائق هستید، در نیروی اراده و توانایی تسلط بر نفس هم بهتر از مایید. جوان اگر چنانچه همت کند، انگیزه داشـتـه بـاشـد و بـخـواهـد عـمـل کـنـد،            در زمینه‌‌های معنوی و روحی و مبارزه با نفس هم از آدم‌های مسن و پابه‌سن‌گذاشته و پیرمردی از قبیل ما قوی‌تر است و توانایی‌اش بیشتر است.  پس می‌توانید.۴   ۴.   ۹۱/۰۵/۱۶ بیانات در دیدار دانشجویانعبرت و تعمق در سنت الهی
بعد دیگر قضیه،[در اسارت] مسئله عبرت و سنت الهی است. بـالاخره مـا در دوران زنـدگـی کـوتـاه دنیوی‌مـان، ایـن چند ده سالـی کـه در دنیا زنـدگی می‌کنیم، دائم مواجه با چالشیم. همیشه چالش با استکبار و آمریکا نیست. چالش‌های گوناگونی هست؛ لیکن در وضع انقلاب اسلامی، چالش‌های درونی، چالش با شیطان، چالش با نفس امّاره، و چالش با سلطه‌گران و انحصارطلبان و زیاده‌خوا‌هان و استکبار هم هست. ما به عبرت و تأمل و تعمق در این سنت الهی احتیاج داریم. شاید آن روزی که اسیر جنگ تحمیلی ایرانی، جوان مسلمان در آن اردوگاه با آن وضعیت، یا در آن سلول با آن شکنجه‌‌ها زندگی می‌کرد، به‌حسب ظاهر دریچه امیدی به روی او باز نبود؛ شاید تصور می‌کرد که این وضعیت ممکن است سال‌های بیشتری طول بکشد یا سرانجامی جز مرگ و کشته شدن نداشته باشد. امروز واقعیت را نگاه کنید، ببینید چه اتفاقی افتاده است؛ آنها کجایند، شما کجایید؟ این یک عبرت است؛ این نشانه درستی و راستی و صدق وعده الهی است.۶  
۶.   ۲۵/۰۵/۹۱ بیانات در دیدار جمعی از آزادگان (بیست و ششم رمضان المبارک ۱۴۳۳)اعتقاد عمیق به راست بودن وعده‌های الهی
به وعده الهی ایمان بیاوریم؛ به‌راست بودن وعده‌های الهی باور و اعتقاد عمیق پیدا کنیم؛ اگر می‌فرماید: «وَلَیَنصُرَنَّ اللَّهُ مَن یَنصُرُهُ إِنَّ اللَّهَ لَقَوِیٌّ عَزِیزٌ»، (حج ۴۰) معنای این را درک کنیم. آن روز شما در مقابل مأمور شکنجه یا رئیس زندان یا مأمور بعثی مواجه بودید با آن فشار، امروز ملت ایران در مقابل آمریکا مواجه است با چالش‌هایی؛ همان قضیه است.«وَلَیَنصُرَنَّ اللَّهُ مَن یَنصُرُهُ إِنَّ اللَّهَ لَقَوِیٌّ عَزِیزٌ». وعده خدا راست است. آن کسانی که وعده خدا را باور ندارند، خداوند متعال آنها را مطرود می‌داند، آنها را ملعون و دورافتاده از ساحت رحمت خود به حساب می‌آورد. وعده خدا حق است. امروز هم همین مسئله برای ملت ایران هست. اگر ما به شرایط آنچه که خدای متعال گفته، عمل کنیم – همچنان که شما در دوران اسارت به این شرایط عمل کـردیـد – قـطـعـاً پـیـروزی بـا مـلـت ایـران اسـت؛ این یک عبرت است.
آنهایی که به شما می‌گفتند: تا ابد باید در این زندان بمانید! یا می‌گفتند: شما را اعدام خواهیم کرد! خودشان به زباله‌دان تاریخ افتادند، خودشان اعدام شدند، خودشان نابود شدند! شما امروز بحمداللّه در جمهوری اسلامی، سرافراز و با عزت دارید زندگی می‌کنید؛ این درس است. یک‌بار دیگر هم ما در گذشته این درس را داشتیم. بعضی‌هایمان باور نمی‌کردیم. در دوران اختناق، در دوران طاغوت، فشارها زیاد بود؛ کسانی می‌گفتند: آقا! «مشت است و درفش»، بیخود ایستادگی می‌کنید، بیخود مقاومت می‌کنید! یک عده‌ای هم می‌گفتند: نه! «صَدَقُوا مَا عَاهَدُوا اللَّهَ عَلَیْهِ فَمِنْهُم مَّن قَضَی نَحْبَهُ وَمِنْهُم مَّن یَنتَظِرُ».(حزاب۲۳) خدای متعال حادثه‌ای را پیش آورد که در دنیا هیچ‌کس بـاور نمی‌کـرد؛        نه اینکه در ایران کسی باور نمی‌کرد، در دنیا هم کسی باور نمی‌کرد. کسی باور نمی‌کرد که آنچه آمریکایی‌ها آن را جزیره ثبات می‌دانند، این‌جور دستخوش طوفانی بشود که در نهایت به انزوای آمریکا، به انزوای استکبار، به انزوای انگلیس و عمال و مزدورانشان منتهی شود. امروز هم همین است.
امروز هم شما دنیا را نگاه کنید؛ نشانه‌هایی هم پیداست. مکرر عرض کردیم؛ دنیا در حال عبور از یک گذرگاه و رسیدن به یک وضع جدید و ماجرای جدیدی است. رفتار ما، نیت ما، عمل ما در شکل‌گیری این وضعیت جدید، تعیین‌کننده است.۶  
۶.   ۲۵/۰۵/۹۱ بیانات در دیدار جمعی از آزادگان (بیست و ششم رمضان المبارک ۱۴۳۳)حفظ نورانیت‌های ماه رمضان
یک گام به سمت خدا بردارید، خدای متعال شما را به خود نزدیک می‌کند. آن کسانی که به حقیقت، به معنویت، به خدا و به دین پشت کرده‌اند، خدای متعال از روی رأفت و رحمت، آنها را دعوت می‌کند و فرا می‌خواند؛ این لطف    و رحمت الهی است. جـوان‌هـای عـزیـزمـان نورانیت‌هایی را که در این ماه به دست آوردند، ان‌شاءاللّه برای خود حفظ کنند؛ این ذخیره را برای تمام طول عمر و لااقل برای این یک سال تا عید فطر آینده و تا ماه رمضان آینده، برای خود نگه دارند. انس با قرآن را، توجه به خدا را، ذکر را، حضور در صحنه‌‌هـایـی کـه خـدای متعال دوست می‌دارد بندگانش در آن صحنه‌‌ها حضور پیدا کنند – چه صحنه‌‌های مربوط به درون خود ما، چه آنچه که مربوط به گستره دنیای اسلام و جامعه ما و امت اسلامی است – برای خود نگه داریم، حفظ کنیم؛ و خدای متعال هم برکت خواهد داد.۱۰  ۱۰. ۹۱/۰۵/۲۹ خطبه‌های نماز عید فطر (۱۴۳۳ هجری قمری)نعمت الهی را قدر بدانیم
همه برادران و خواهران عزیز را دعوت می‌کنم به رعایت تقوای الهی؛ و تبریک عرض می‌کنم عید سعید فطر را، که روز رحمت است، روز مغفرت است، روز اجر و پاداش است برای مؤمنین، برای نیکوکاران، برای کسانی که برای خدا و در راه خدا عملی انجام دادند و حرکتی کردند و دل‌های خود را به خدای رحیم و غفور نزدیک کردند. خدا را شکر می‌کنیم که یک بار دیگر، یک ماه رمضان دیگر و یک عید فطر دیگر را نصیب ما کرد؛ باید این نعمت الهی را       قدر بدانیم.
بحمداللّه ماه رمضان امسال، آنطوری که انسان از خبر‌ها در گوشه و کنار می‌شنید یا مشاهده می‌کرد، ماه رمضان مبارکی بود؛ دل‌ها متوجه خدا، متوجه حقیقت و معنویت، قشر‌های مختلف مردم در اجتماعات دینی، در تلاوت قرآن، در شب‌های مبارک و پر خیر و برکت قدر، با توسل خود، با دعای خود، فضای معنوی مؤثر و ماندگاری را در کشور به وجود آوردند؛ این را باید مغتنم شـمـرد و بـر تـوفـیـق آن، خـدای متعال را سپاسگزاری کرد.۱۰  ۱۰. ۹۱/۰۵/۲۹ خطبه‌های نماز عید فطر (۱۴۳۳ هجری قمری)لزوم شناخت موقعیت
مهم این است که قدر … موقعیت‌ها را بدانیم. خداوند متعال عید سعید فطر را برای امت اسلام و برای پیامبر عظیم‌الشأن مایه عزت و ذخر و شرف و کرامت قرار داد؛ «وَ لِمُحَمَّدٍ صَلَّی اللّهُ عَلَیه وَ آلِه ذُخراً وَ شَرَفاً وَ کَرَامَهً وَ مَزیداً»؛( مفاتیح‌الجنان، ذکر قنوت نماز عید فطر) مایه ازدیاد عزت و شرف امت اسلامی و پیامبر عظیم‌الشأن است. این بسته به این است که ما مسلمان‌ها، با این موقعیت‌ها و با این مناسبت‌ها چگونه رفتار کنیم. ملت‌های مسلمان می‌توانند ماه رمضان را و عید فطر را وسیله‌ای قرار بدهند برای عزت؛ نردبانی قرار بدهند به سمت علوّ معنوی و مادی و عزت دنیا و آخرت. باید بیدار باشیم، باید از این موقعیت‌ها استفاده کنیم.۱۱  
۱۱. ۹۱/۰۵/۲۹ بیانات در دیدار مسئولان نظام و سفرای کشورهای اسلامی به مناسبت روز عید سعید فطر