س ـ چرا اسامی ائمه اطهار(ع) به خصوص حضرت علی(ع) و حضرت امام زمان(عج) در قرآن نیامده است؟
ج ـ هر چند در به اعتقاد شیعه و سنی بسیاری از آیات قرآن کریم درباره حضرت علی(ع) و سایر ائمه(ع) نازل شده است، (جهت اطلاع بیشتر درباره آیات نازل شده در شأن اهل بیت به کتاب «بررسی شخصیت اهل بیت در قرآن» نوشته حجت الاسلام دکتر نقی پورفر و برای آشنایی با آیات نازل شده درباره امام عصر عج به کتاب امامت و مهدویت نوشته آیت الله صافی گلپایگانی و بحار الانوار، ج ۵۱ رجوع کنید.) ولی به خاطر مصالحی از تصریح به نام اهل بیت(ع) در قرآن خودداری شده است ازجمله:
۱ . یکی از حکمتهایی که برای این مطلب ذکر شده این است که در قرآن تنها کلیّات ذکر شده و توضیح و تبیین جزئیات به عهده پیامبر اکرم(ص) گذارده شده است. شخصی به نام ابوبصیر میگوید: از امام صادق(ع) پرسیدم که مردم میگویند: چرا از حضرتعلی(ع) و اهلبیت او نامی در قرآن کریم نیامده است؟ امام فرمود: به کسانی که چنین اعتراضی میکنند بگویید: همانگونه که نماز در قرآن آمده، ولی سه یا چهار (رکعت) بودن آن مشخص نشده و رسول خدا آن را برای مردم تفسیر کرد… همین طور در قرآن نازل شده که:اَطیعُوا اللّهَ وَ اَطیعُوا الرَّسُولَ وَ اُولِی الاَْمْرِ مِنْکُمْ؛ ( نساء ۴، آیه ۵۹ )
از خدا و رسول و اولوا الامر اطاعت کنید.
این آیه درباره علی و حسن و حسین(ع) نازل شده و پیامبر(ص) فرمود: «هرکس من مولای او هستم پس علی مولای او است». (محدث بحرانی، غایه المرام، ج ۳، چاپ سنگی، ص ۲۶۵ و اصول کافی، ج ۱، ص ۲۸۶ )
۲. نظر دیگری که در این زمینه مطرح شده است این است که عدم ذکر اسامی اهل بیت(ع) در قرآن ازباب دفع شر بدخواهان و منافقان نسبت به کیان اسلام و صیانت قرآن میباشد. (علامه سید شرف الدین عاملی، المراجعات، ص ۲۳۵.) در قرآن کریم آیاتی درباره اهل بیت(ع) نازل شده که تصریح دارد مانند آیه ۵۵ سوره مائده که میفرماید: «ولی و سرپرست شما تنها خدا و پیامبرش و افراد مؤمنی هستند که نماز به پای داشته و در حال رکوع زکاه میپردازند.» علمای شیعه و اهل سنت نقل کردهاند که تنها کسی که در حال رکوع انگشتر خود را به فقیر داد، حضرت علی(ع) بود. (آیت اللّه مکارم شیرازی و همکاران، پیام قرآن، ج ۹، ص ۱ ـ ۳.) در نتیجه تفاوتی نداشت که خداوند متعال بفرماید: سرپرست شما خدا و رسولش و حضرت علی(ع) هستند یا اینکه صفاتی را که منحصر به فرد است و تنها منطبق بر حضرت علی(ع) است ذکر نماید. کسی که به دنبال حقیقت باشد از هر دو گفتار یک مطلب را میفهمد، با این تفاوت که اگر نام حضرت علی(ع) به صراحت در قرآن ذکر میشد، زمینه برای عداوت بیشتر نااهلان فراهم میگشت.
توضیح آنکه اساساً یکی از اسباب محفوظ ماندن قرآن از تصرف و تحریف همین است که نام هیچ یک از معاصران پیامبر(ص) از اصحاب و غیر آنان در مقام ستایش یا نکوهش برده نشده است، در حالی که آیات زیادی در ستایش نیکان اصحاب پیامبر(ص) (نظیر علی(ع)، سلمان، عمار، حمزه و…) و نیز نکوهش بسیاری (نظیر ابوسفیان، ابوجهل، عاص بن وائل، ولید و…) نازل گردیده است. راز نیامدن نام علی و ائمه دیگر و اهل بیت(ع) در قرآن نیز بر همین اساس است؛ زیرا بغض و عداوت نسبت به علی(ع) و فرزندان معصومش(ع) بیشتر از هر فرد دیگر بوده است، و آمدن نام شریف آن بزرگوار و سایر ائمه(ع) موجب اهتمام بسیار و فعالیت شدید دشمنان اهلبیت(ع) و در رأس آنان بنیامیه درتحریف قرآن و تغییر الفاظ قرآنی میشده است.
۳ . نظریه دیگر در این مورد این است که اولاً با بررسی توصیفات قرآنی از شخصیت اهل بیت(ع) معلوم میگردد که عظمت اهل بیت با تأکید عجیبی در قرآن کریم آمده است که هرگونه شک و تردیدی را زایل میکند.
ثانیاً سنت الهی در همه امور دینی عموماً و در امور عظیم دینی خصوصاً بر آزمایش مؤمنان استوار است تا صدق ایمانشان درآن امور عظیم آشکار گردد:وَ اِنْ کُنّا لَمُبْتَلینَ؛ ( مؤمنون ۲۳، آیه ۳۰. )
و به راستی ما دائماً آزمایش میکنیم.
غرض الهی در برخورد با خلائق، در هر مسئله ای که مطرح میکند و در هر تبیینی که ارائه میدهد، امتحان نیتها، افکار، حالات و روحیات افراد است:وَ جَعَلْنا بَعْضَکُمْ لِبَعضٍ فِتنَهً اَتَصْبِرُونَ وَ کانَ رَبُّکَ بَصیراً؛ ( فرقان ۲۵، آیه ۲۰.)
و بعضی از شما را وسیله امتحان بعضی دیگر قرار دادیم. آیا صبر و شکیبایی میکنید (و از عهده امتحان بر می آیید)؟!
به نظر میرسد موضوع اسامی اهل بیت(ع) در قرآن نیز از همین باب باشد. از یک سو مجموعه توصیفات ائمه اطهار در قرآن به گونهای است که چهره آنان همچون خورشید فروزان در پهنه آسمان حقایق قرآن میدرخشد و از سوی دیگر خداوند عالم از ذکر اسامی آنها در قرآن خودداری مینماید! این نحوه عملکرد،روشی است تا باطن مدعیان برملا شود که اگر از صدق ایمان برخوردارند به شأن اهل بیت(ع) اعتراف نمایند و اگر قابلیت ندارند، مرض قلبی آنها تحریک شده، بهانه جویی نمایند. ( ولی اللّه نقیپور فر، بررسی شخصیت اهل بیت در قرآن تهران،آموزش مدیریت دولتی، ۱۳۷۷ ص ۹ ـ ۱۳، با تلخیص. )
