الگویی نه تنها برای زنان

زنان الگو از نظر قرآن
 
اگر انسان وارسته شد مى‏تواند الگوى دیگر انسانها قرار گیرد.
اگر مرد باشد ، الگوى مردم است نه مردان، و اگر زن باشد باز الگوى مردم است نه زنان.
 
این مطلب را قرآن کریم به صورت صریح روشن کرده و چهار زن را به عنوان زن نمونه (دو نمونه خوب و دو نمونه بد) ذکر مى‏کند. زن، چه بد و چه خوب نمونه زنان نیست، زن نمونه است.
 
قرآن کریم مى‏فرماید: آن که خوب است نمونه مردم است نه نمونه مردان و زن خوب، نمونه زنان نیست، بلکه زن نمونه است، چه این که زن بد، نمونه زنان بد نیست، بلکه نمونه انسانهاى بد است.
 
در این مقاله به بررسی ویژگی های ” زن فرعون ” به عنوان یکی از نمونه های خوب و شایسته از زنان و مردان می پردازیم و در مقاله ی بعد به بررسی فضائل دیگر اسوه های خوب و بد ، که در قرآن ذکر شده است ، خواهیم پرداخت .
قرآن کریم دو نمونه خوب از زنان را  به عنوان الگو ذکر مى‏کند، زنان با فضیلتى که خداوند آنها را نمونه ی مردم مؤمن مى‏شمارد و درباره ی آنها چنین مى‏فرماید:
وَ ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا لِّلَّذِینَ آمَنُوا اِمْرَأَهَ فِرْعَوْنَ إِذْ قَالَتْ رَبِّ ابْنِ لِی عِندَکَ بَیْتًا فِی الْجَنَّهِ و َنَجِّنِی مِن فِرْعَوْنَ وَ عَمَلِهِ وَ نَجِّنِی مِنَ الْقَوْمِ الظَّالِمِینَ.(تحریم/ ۱۱)
براى کسانى که ایمان آوردند خداوند همسر فرعون را مثل آورده آنگاه که گفت: پروردگارا پیش خود در بهشت ‏براى من خانه‏اى بساز و مرا از فرعون و کردارش نجات بخش و مرا از دست مردم ستمگر برهان.
 
ذات اقدس اله در این آیه نیز نمى‏فرماید:
«وَ ضَرَبَ اللَّهُ مَثَلًا لِّلَّذِینَ آمَنُوا اِمْرَأَهَ فِرْعَوْنَ» (تحریم/۱۱)
بلکه مى‏فرماید: نمونه مردم خوب، زن فرعون است.
 یک چنین زنى ، در خانه‏اى زندگى مى‏کرد که صاحب آن خانه ادعاى:
أَنَا رَبُّکُمُ الْأَعْلَى.(نازعات/ ۲۴)
پروردگار بزرگتر شما منم ،
داشت و شعار:
مَا عَلِمْتُ لَکُم مِّنْ إِلَهٍ غَیْرِی .(قصص/ ۳۸)
براى شما خدایى غیر از خودم نمى‏شناسم ، در سر مى‏پروراند و ادعاى انحصار مى‏نمود. ذات اقدس اله در قرآن کریم به صورت حصر مى‏فرماید:
سَبِّحِ اسْمَ رَبِّکَ الْأَعْلَى.(اعلی/ ۱)
تسبیح کن نام پروردگار والاى خود را.
 
کلمه اعلى مفهومى است که حصر را همراه دارد، بنابراین، دو نفر به عنوان اعلى نمى‏توانند یافت‏شوند، فرعون نیز با گفتن این کلمه داعیه انحصار داشت و این اعلى بودن را ادعا مى‏کرد. او همانطورى که ادعاى ربوبیت را داشت، مدعى توحید ربوبى هم بود. سخن از ارباب متفرقه نمى‏گفت. او می گفت: نه تنها من خدایم، بلکه من، تنها خدا هستم. به جاى «لا اله الا الله‏» شعار «لا اله الا انا» را سر مى‏داد و در چنین خانه‏اى بانویى نشات گرفت که نمونه ی مردم متدین است.
 
علت این که این بانو نمونه مردم خوب است ‏به خاطر آن است که در نیایشش به ذات اقدس اله عرض مى‏کند: رَبِّ ابْنِ لِی عِندَکَ بَیْتًا فِی الْجَنَّهِ . (تحریم/ ۱۱)
این زن در کنار خدا، بهشت را مى‏طلبد. دیگران بهشت را مى‏طلبند، و در دعاهایشان از خداوند:
جَنَّاتٍ تَجْرِی مِن تَحْتِهَا الأَنْهَارُ. (بقره/ ۲۵)
بهشت‏هایى که از زیر آنها نهرها جارى است. درخواست مى‏کنند، اما این بانو اول خدا را مى خواهد و بعد در کنار خدا، خانه طلب مى‏کند. نمى‏گوید «رب ابن لی بیتا فی الجنه‏» و نمى‏گوید «رب ابن لی بیتا عندک فی الجنه‏» بلکه مى‏گوید: رب ابن لی عندک بیتا فی الجنه، اول عند الله را ذکر مى‏کند بعد سخن از بهشت را به میان مى‏آورد. یعنى اگر سخن از:
«الجار ثم الدار».
اول همسایه بعد منزل خود.
است، این بانو هم مى‏گوید: «الله ثم الجنه‏» البته جنتى که عند الله باشد، با جنتى که تجری من تحتها الانهار است تفاوت فراوان دارد.
 
بنابراین بانویى که تا به این حد عالى مى‏فهمد و در خواسته‏هایش تبرى و تولى داشته و مسائل اجتماعى و فردى را از ذات اقدس اله مسالت مى‏کند، آیا این زن نمونه، تنها نمونه ی زنان است؟ یا به تعبیر قرآن کریم نمونه ی مردم جامعه است؟
در مقاله ی بعد به بررسی شخصیت حضرت مریم (س) در قرآن خواهیم پرداخت .