با وجود آن‌که یکی از قدیمی‌ترین و عالی‌ترین دستاوردهای بشری هنر برقراری ارتباط است ولی امروزه در عصر صنعتی و ماشینی یکی از مهم‌ترین آسیب‌‌های اجتماعی کمرنگ شدن انواع ارتباط بین اعضای خانواده است. گفت‌وگو مقدمه ارتباط عاطفی است که هر چه ماهرانه‌تر صورت پذیرد موفق‌آمیزتر بوده و بر غنای ارتباط عاطفی می‌افزاید.
آیا تاکنون با خود اندیشیده‌ایم که:
– اصول گفتگوی ماهرانه چیست؟
– برای برقراری ارتباط بهتر با فرزندان از چه زبانی استفاده کنیم؟
– گفت‌وگو راه زندگی است یا مقصد زندگی؟
گفتگو:
– در لغت به معنای مکالمه، صحبت کردن،و گفت‌وشنود قضیه است.
– گفتگو اصلی‌ترین راه برای بیان حقایق، افکار، و احساسات ما به دیگران است. ابتدایی‌ترین وسیله برای آغاز و ایجاد دوستی‌ها و روابط با دیگران و مکالمه‌ای است که شرکت کنندگان برای نیل به هدفی واحد و مشترک که همان «حل مسئله» است، به فهم و نقد سخن یکدیگر می‌پردازند.
گفتگوی ماهرانه:
این نوع گفتگو کوششی برای درک و فهم طرف مقابل محسوب می‌شود و حس اطمینان و اعتماد متقابل را افزایش میدهد.
مقدمه‌ای برای برقراری ارتباط عاطفی است و با افزایش حس همدلانه زمینه بروز و شناخت افکار و احساسات و اندیشه را در طرفین برقرار می‌کند و فشار روحی- روانی را کاهش میدهد.
مواقعی که فرد دستاوردهای خود را بیش از آنچه هست ارزیابی کرده ، زمانی که فرد به صورت غیرعقلانی و بدون شناخت کافی رایی را برای طرف مقابل اتخاذ و یا با او دشمنی نماید. زمانی که فرد نسبت به موضوعی شور و شوق افراطی داشته و به شدت هم از آن دفاع کند. وقتی که فرد نظری را با چنان قاطعیتی بیان دارد که گویی ثابت شده است در صورتی که چنان نباشد و یا انکه فرد تحمل عقائد مخالف خود را ندارد. زمانی که فرد به عقیده، آداب و رسومی التزام داشته باشد که ناشی از جهل و ترس غیرمعقول از امور مجهول باشد، موانعی را برای گفتگوی سالم و مفید فراهم آورده است.
گفتکو با کودکان و نوجوانان:
در گفتگو با کودکان و نوجوانان رعایت نکاتی جهت داشتن گفتگویی سودمند ضروری است، که این نکات از این قرار است:۱- باز نگاه داشتن پل ارتباطی: از او بخواهیم افکار و احساساتش را با ما در میان بگذارد تا بهتر بتوانیم او را درک کنیم.۲- یادگیری مهارت خوب گوش دادن: در گوش دادن هنگام ارائه بازخورد به گوینده از پیام«تو» استفاده کنیم، مانند : « تو از این موضوع ناراحت شدی؟»۳- یادگیری مهارت خوب صحبت کردن: در صحبت کردن هنگام انتقال پیام نارضایتی خود به شنونده از پیام «من»استفاده کنیم مانند:«من احساس شرمساری کردم» .۴- پذیرش بی‌قید و شرط: پذیرش طرف مقابل مانند این است که به یک دانه ناچیز فرصت میدهد تا تبدیل به گلی شود که لیاقت آن را دارد.۵- توجه به شیوه فرزند پروری: برای افزایش درک متقابل از طریق گفتگو لازم است الگوی رابطه والدین با فرزندان به سوی خانواده قاطع و اطمینان بخش (آزاد‌منش) بدون تمایلات سالار منشی حرکت نماید.۶- ابراز محبت و تکریم: گفتگو هر چه محبت‌آمیزتر و همراه با احترام باشد ، نتایج مطلوب‌تر به همراه خواهد داشت.۷- استفاده از چشم: هنگام گفتگو سعی نماییم به‌صورت و اطراف صورت طرف مقابل نگاه کنیم ولی به یاد داشته باشیم که از خیره شدن به چشم او که مانع تعامل و ادامه گفتگوست اکیداً پرهیز نماییم.۸- سکوت: گاهی در مواجهه با افراد غیرقابل نفوذ سکوت توجه آمیز از عوامل موثر در گفتگوست. سکوت به گوینده فرصت میدهد تا فکر کند و در مورد آنچه می‌گوید بیشتر بیاندیشد.۹- تمرکز بر موضوع: هنگام گفتگو تلاش کنیم تا موضوعات مورد گفتگو بررسی شوند نه اشخاص یا شخصیت طرف مقابل.۱۰- توجه به زبان بدن: هنگام گفتگو توجه به رفتارهای غیرکلامی طرف مقابل مانند چگونگی نشستن، نگاه کردن می‌تواند ادامه گفتگو را تا رسیدن به نتیجه مطلوب تضمین نماید.۱۱- بیان شفاف: هر چه گفتگو صادقانه‌تر و شفات‌تر باشد ادامه گفتگو میسرتر است، پس بهتر است هنگام سوال کردن فرزندان در لحظاتی که جواب سوالی را نمی‌دانیم تظاهر به دانستن نکنیم و بی‌پرده و در نهایت ظرافت بگوییم: «فعلا جواب این سوال را نمی‌دانم ولی می‌توانیم با استفاده از منابع پاسخ آن را پیدا کنیم.»۱۲- صبر و حوصله: در گفتگو به مخاطب فرصت دهیم تا بتواند حتی با جملات طولانی احساس و عواطف خود را بیان نماید.
۱۳- سوال‌های انعکاسی: اگر شنونده مفهوم مطلبی را که « گوینده» بیان کرده به او انعکاس دهد، نشان دهنده درک و فهم پذیرش « شنونده » است. این پاسخ بایستی به دور از قضاوت، کوتاه و مختصر باشد .
به تعبیری «ذهن مانند چتر نجات است تنها زمانی عمل می‌کند که باز باشد.»منبع: بسته های آموزشی اشاره- با تلخیص
