بعد از مردن به کجا می‌رویم؟

آیا انسان پس از مرگ یکباره وارد عالم قیامت مى‏شود و کارش یکسره‏ مى‏گردد، و یا انسان در فاصله مرگ و قیامت ‏یک عالم خاصى را طى مى‏کند و هنگامى که قیامت کبرى بپا شد وارد عالم قیامت مى‏گردد؟(و البته این را هم مى‏دانیم که تنها خدا مى‏داند که قیامت کبرى کى‏ بپا مى‏شود. حتى پیامبران نیز از این مطلب اظهار بى اطلاعى کرده‏اند.)
مطابق آنچه از نصوص قرآن کریم و اخبار و روایات ‏متواتر و غیر قابل انکارى که از رسول اکرم و ائمه اطهار (علیهم السلام) رسیده است استفاده مى‏شود، هیچ کس بلافاصله پس از مرگ وارد عالم قیامت کبرى نمى‏شود، زیرا قیامت کبرى مقارن است با یک سلسله انقلاب‌ها و دگرگونی‌هاى کلى در همه موجودات زمینى ‏و آسمانى که ما سراغ داریم یعنى کوه‌ها، دریاها، ماه، خورشید، ستارگان، کهکشان‌ها.
هنگام قیامت کبرى هیچ چیزى ‏در وضع موجود باقى نمى‏ماند. به علاوه در قیامت کبرى اولین و آخرین جمع مى‏شوند، و ما مى‏بینیم که هنوز نظام جهان برقرار است و شاید میلیون‌ها و بلکه میلیاردها سال دیگر نیز برقرار باشد و میلیاردها میلیارد انسان دیگر بعد از این بیایند.
همچنین از نظر قرآن کریم هیچ کس در فاصله مرگ و قیامت کبرى در خاموشى و بى حسى فرو نمى‏رود، یعنى چنین نیست که انسان پس از مردن در حالى شبیه بیهوشى فرو رود و هیچ چیز را احساس نکند، نه لذتى داشته باشد نه المى(درد)، نه سرورى داشته باشد و نه اندوهى. بلکه انسان بلافاصله پس از مرگ وارد مرحله‏اى دیگر از حیات مى‏گردد که همه چیز را حس مى‏کند، از چیزهایى لذت مى‏برد و از چیزهاى دیگر رنج، البته لذت و رنجش بستگى دارد به افکار و اخلاق ‏و اعمالش در دنیا.
این مرحله ادامه دارد تا آنگاه که قیامت کبرى بپا شود. در آن هنگام در اثر یک سلسله انقلاب‌ها و دگرگونی‌هاى بى نظیر که در آن واحد جهان را فرا مى‏گیرد و از دورترین ستارگان گرفته تا زمین ما همه مشمول آن دگرگونى مى‏شوند، این مرحله یا این عالم که براى هر کسى یک فاصله و حد وسط میان دنیا و قیامت مى‏شود، پایان مى‏پذیرد.
پس، از نظر قرآن کریم عالم پس از مرگ در دو مرحله صورت مى‏گیرد، و به تعبیر صحیح‏تر، انسان پس از مرگ دو عالم را طى مى‏کند: عالمى که مانند عالم دنیا پایان مى‏پذیرد و «عالم برزخ‏» نامیده مى‏شود، دیگر عالم قیامت کبرى که به هیچ وجه پایان ‏نمى‏پذیرد.
 
منبع:
مجموعه آثار، ج ۲، ص ۵۱۳، استاد شهید مرتضى مطهرى، ‌با تصرف .