بیماریهای تنفسی مرتبط با شغل

ما طیفی از بیماری ها داریم که این بیماری ها مستقیما با شغل افراد مرتبط است . لزوما” هم صرفا بیماری های تنفسی نیست . ما بسیاری از بیماری های دیگر را داریم که به خاطر شغل های خاصی که وجود دارد این بیماری ها ایجاد می شود و ما این ها را معمولا با نام بیماری های مرتبط با شغل می شناسیم که در بین این ها معمولا بیماری های سیستم عضلانی اسکلتی شیوعش خیلی بیشتر است . کمر دردهای مختلف ، پا دردهای مختلف ، عوارض بسیار زیادی که در این زمینه ایجاد می شود چه در شغل هایی که خیلی سنگین هست و چه در شغل هایی که ظاهرا شغل های راحتی است مثل این هایی که پشت ماشین می نشینند ، کارمندان ادارات ، وقتی این ها ورزش نکنند دچار مشکلات سیستم اسکلتی و عضلانی می شوند .
اما بحث ما درواقع بحثی است که در رابطه با بیماری های ریوی ناشی از شغل است . ما بعضی از شغل ها را داریم که این ها با موادی سر و کار دارند که این مواد حتی مقدار اندکی از آن می تواند برای سیستم تنفسی ما بسیار آسیب زا باشد و مشکل ایجاد بکند . به همین دلیل هم این ها معمولا دچار عوارض می شوند هر چند که عوارض ممکن است بسیار طولانی مدت باشد و خیلی دیر خودش را نشان دهد . ما این بیماری ها را معمولا با نام بیماری های تنفسی مرتبط با شغل می شناسیم .
سوال : شایع ترین و مهمترین آن ها را نام ببرید ؟
جواب : ما یک بیماری داریم به نام آزبستوزیس یعنی یک ماده است به نام آزبست که با نام پنبه نسوز شناخته می شود ، این پنبه نسوز الیاف و موادی در داخل خودش دارد که بسیار می تواند مشکلات بسیار جدی برای سیستم تنفسی افراد ایجاد بکند ، متاسفانه به خاطر کاربرد زیادی که درواقع این ماده در صنایع دارد از آن چشم پوشی نمی شود و همین مسئله باعث می شود افرادی که با این مسئله سر و کار دارند بسیار در معرض خطر قرار بگیرند . از این ماده معمولا در صنایعی که با عنوان عایق های حرارتی استفاده می شود و حتی در سیمان ، در لنت ترمز و ساختن لوله ها نیز استفاده می شود . بنابراین در بسیاری از صنایع درواقع این سر و کار دارد . دیده شده افرادی که با این ماده سر و کار دارند در ابتدا طبیعی است که دچار بعضی اختلالات ریوی مثل التهاب بافت های ریوی یا مجاری تنفسی خواهند شد که طبیعی است این التهاب همراه با سرفه خواهد بود که ممکن است این سرفه خلط دار باشد و همراه با تنگی نفس خواهد بود و بعضی از عوارض عمومی مشکلات سیستم تنفسی را این ها خواهند داشت .
اما چیزی که خیلی اهمیت دارد این است که این ها در طولانی مدت به شدت در معرض سرطان ریه قرار می گیرند . خصوصا انواعی از سرطان های ریه است که خیلی خطرناک است و بسیار هم نادر است و معمولا در همه افرادی که با پنبه نسوز سر و کار دارند اتفاق می افتد و این ها دچار مشکلاتی می شوند .
گفته می شود که عوارض شاید بعد از ۳۰ یا ۴۰ سال خودش را نشان دهد . یعنی افرادی که یکی دو سال با پنبه نسوز سر و کار داشته باشند ممکن است که عارضه ۳۰ سال بعد خودش را نشان دهد . به همین خاطر است که این بیماری معمولا بیماری افراد مسن است و در سنین بالا خودش را نشان می دهد و مشکلات ، بسیار جدی خواهد بود و معمولا هم باعث مرگ می شود متاسفانه درمانی که این افراد را خوب کند و بافت ریه بطور طبیعی برگردد وجود ندارد . معمولا بافت ریه آن حالت ارتجاعی خودش که ما در زمان نفس کشیدن داریم این حالت را از دست می دهد . حجم های ریوی بسیار کاهش پیدا می کند و این ها مشکلات تنفسی بسیار جدی را ایجاد می کند .
از جمله سرطان ریه در این ها خیلی شیوع دارد و معمولا هم این ها باعث مرگ می شوند و درمانی برای این ها وجود ندارد . حالت بد مسئله این است که افراد خانواده این ها هم در معرض خطر قرار می گیرند یعنی این ماده آنقدر خطرناک است که ممکن است فردی که کار می کند با لباس های خودش الیافی را از کارخانه به داخل خانه بیاورد و از طریق سیستم تنفسی منتقل شود و حتی افراد خانواده را هم مبتلا و درگیر بکند .
در بسیاری از کشورها خصوصا کشورهای صنعتی و پیشرفته این ماده را کلا یا حذف کردند و یا تلاش بسیار جدی وجود دارد که این ماده درواقع صنایعی که وابسته به پنبه نسوز است در کشورشان وجود نداشته باشد و معمولا این ها منتقل شده به کشورهای در حال توسعه یا توسعه نیافته که متاسفانه هر چه مشکلات و عارضه است مال این کشورهاست .
طیف بیماری هایی که مرتبط با شغل است و بیماری های ریوی ایجاد می کند طبیعی است که بیماری های مختلفی خواهد بود که معروف ترین و یا خطرناک ترین آن آزبستوزیس است ، کلوتوزیس هم یک بیماری است که در همین طیف تقریبا قرار می گیرد و آن هم معمولا در صنایع استفاده می شود و مشکلاتی شبیه به آزبستوزیس متاسفانه ایجاد می کند و علائم و ضایعه های آن بسیار شبیه به هم است .
منتهی باید دقت شود که بسیاری از شغل ها در جامعه وجود دارد که روی سیستم ریوی افراد کاملا تاثیر می گذارد و درجامعه ممکن است که توجه نشود . یک نمونه از آن جوشکاری است . افرادی که با جوشکاری سر و کار دارند و شغل آن ها جوشکاری است ، معمولا در جوشکاری مواد شیمیایی ایجاد می شود که این مواد شیمیایی تفس می شود و این مواد از طریق سیستم تنفسی منتقل می شود به ریه های این ها و عارضه برای این ها ایجاد می کند . چه حالا این عارضه به شکل یک التهاب باشد و چه عوارض بسیار طولانی مدت که عرض شد ، حجم ریه و بافت ریه در این افراد دچار مشکل می شود و حجم های ریوی کاهش پیدا می کند و این ها مشکلات بسیار جدی تنفسی پیدا می کنند .
معمولا افرادی که جوشکاری می کنند این را می دانند که باید از چشم هایشان محافظت بکنند به این دلیل که عارضه چشمی بلافاصله ایجاد می شود و این ها را آزار می دهد اما عارضه ریوی در طولانی مدت ایجاد می شود و به همین دلیل هم جوشکاران یا اطلاع ندارند و اگر هم اطلاع دارند پیشگیری نمی کنند .
حداقل مسئله این است که افرادی که در معرض مشکلات تنفسی قرار دارند از ماسک استفاده کنند . این یک بحث بسیار ساده است و قابل اجرا می باشد و بسیار هم می تواند کمک کند و درواقع یک فیلتری است که بعضی از مواد شیمیایی نمی تواند از آن عبور کند و بسیار می تواند کمک کننده باشد برای کسانی که شغل آنها جوشکاری است . ما در بسیاری از شغل های دیگر متاسفانه همین مسئله را داریم . کسانی که با سیمان سر و کار دارند . خود سیمان می تواند عارضه های ریوی بسیار جدی ایجاد بکند که باز هم می بینید که در این شغل هم توجه نمی شود نسبت به عارضه های ریوی که سیمان می تواند ایجاد بکند . کسانی که در شهرهای شلوغ و پر جمعیت و پر از دود مرتبا” در خیابان ها در حال تردد هستند و مرتبا” در معرض آلودگی قرار می گیرند این ها هم طبیعی است که بسیار در معرض بیماری های ریوی قرار دارند .
پس کسانی هم که به این شکل ارتباط دارند بسیار در معرض بیماری های ریوی قرار می گیرند . کسانی که شغل شان به گونه ای است که گرد و غبار در اطرافشان زیاد است ، خود این گرد و غبار می تواند حساسیت های ریوی ایجاد بکند ، التهاب های ریوی نیز ایجاد بکند و می تواند برای این ها مشکل ساز باشد . پس شغل های بسیار متفاوتی است که کاملا با سیستم ریوی ما و مشکلات ریوی ما سر و کار دارد و بعضی از این ها عوارض طولانی مدت بسیار جدی ایجاد می کند مثل سرطان ریه و بعضی ها ممکن است که عوارضش کمتر باشد و قابل درمان تر باشد .
سوال : با توجه به این که تعداد کارها و یا مشاغلی که برای سیستم تنفسی ما مشکل ساز هستند زیاد است ، خلاصه توصیه های شما چیست یعنی افراد باید چه کار بکنند تا از رهگذر کاری که می کنند آسیبی متوجه دستگاه تنفسی شان نشود ؟
جواب : ما در این بحث دو بخش داریم . یک بخشش بر می گردد به بیماری های بسیار خطرناکی مثل آزبستوزیس که درواقع وظیفه دولت ها خیلی اهمیت پیدا می کند که اقداماتی را انجام بدهند که کارگرانی که در این مشاغل کار می کنند کمتر در معرض خطر قرار بگیرند . این مسئله بسیار پر اهمیت است و وظیفه دولت ها را بسیار سنگین می کند . همین طور که من عرض کردم کشورهای پیشرفته تلاش دارند که این مشاغل را حذف کنند . پس این یک بحث است که در پیشگیری بسیار کمک می کند .
بخش دوم خود افراد هستند . افراد درواقع اگر از مکانیزم هایی استفاده بکنند که سیستم تنفسی این ها را محافظت بکند مثل استفاده کردن از ماسک در شغل ها خودش می تواند بسیار کمک بکند . متاسفانه افراد زمانی که از ماسک استفاده می کنند خیلی زود حوصله شان سر می رود و شاید مقداری از نظر تنفس درواقع برایشان خیلی مطلوب نباشد استفاده کردن از ماسک و خیلی زود این را کنار می گذارند و این مسئله از لحاظ شخصی خیلی می تواند کمک بکند .
بنابراین توصیه می شود کسانی که با شغل هایی سر و کار دارند چه به شکل گرد و غبار و چه به شکل مواد شیمیایی ، سیستم تنفسی این ها تحت تاثیر قرار می گیرد حداقل از ماسک استفاده بکنند و اگر علائمی دیدند و دچار سرفه و بعضی التهاب های سیستم تنفسی شدند حتما” به پزشک مراجعه بکنند و درمان بکنند .