خانه جایگاه عشق ورزیدن و آسایش است و کودکان برای رشد نیازمند عشق، امنیت و آسایش هستند. کودکان با مشاهده مشاجره دائم والدین خود ترسیده و احساس درماندگی می‌کنند و این احساس برای تمام عمر زندگی آنها را تحت تأثیر قرار می دهد.
انواع واکنش کودکان هنگام مشاجره والدین
– کودکان وقتی در معرض مشاجره‌های داغ والدین خود قرار می‌گیرند ترسیده و احساس ناامنی می‌کنند.
– گاهی ساکت، آرام و سردرگم می‌شوند زیرا نمی‌دانند چه واکنشی باید نشان دهند.
– کودکان نوپا زمانیکه والدین خود را در حال مشاجره می‌بینند شروع به گریه می‌کنند.
– بیشتر کودکان رفتار والدینشان را حین بازی، مدرسه و رفتار با خواهر و برادرشان تقلید می‌کنند. ازاین‌رو ممکن است آنها نیز رفتار والدین خود را تقلید کرده و به زورگویی و قلدری بپردازند.
– برخی هم از لحاظ جسمی به خود آسیب وارد می‌کنند و یا ممکن است با موجودات اطراف خود از قبیل حشرات، حیوانات خانگی و … خیلی بی‌رحمانه رفتار کنند.
– برخی کودکان نیز عصبانیت و پرخاشگری خود را به والدین منتقل می‌کنند.
– برخی نیز خودشان را مقصر مشاجره والدین می‌دانند.
– کودکان بزرگ‌تر هم ممکن است به فکر فرار از خانه بیفتند و یا ماندن در مدرسه و یا هر مکانی خارج از خانه را به حضور در منزل ترجیح دهند.
مشاجره والدین چه مشکلاتی برای کودکان به‌وجود می‌آورد؟
۱. مشکلات اجتماعی و رفتاری
کودکان ناخودآگاه مشابه والدین خود رفتار می‌کنند و نگرش آنها نسبت به زندگی تا حد زیادی تحت تأثیر اختلافات داخل منزل است و مشاجره دائم والدین می‌تواند باعث مختل شدن تعاملات اجتماعی و ایجاد مشکلاتی برای آینده کودک شود. مشاجره والدین با افزایش پرخاشگری، بزهکاری، دروغ‌گویی، آسیب رساندن به وسایل دیگران و بروز مشکلات رفتاری در کودکان همراه است.
۲. مشکلات ذهنی و عاطفی
مطالعات نشان داده کودکانی که شاهد مشاجره والدین خود هستند بیشتر در معرض ابتلا به اختلالات روانی چون بیش‌فعالی کمبود توجه (ADHD)، اضطراب، افسردگی و وسواس اجباری (OCD) هستند. از آنجا که ذهن کودکان فاقد مکانیسم‌های مقابله مؤثر برای مقابله با مشاجره‌های والدینشان است بیشتر مستعد ابتلا به اختلالات روانی هستند.
۳. مشکلات ارتباطی
کودکانی که شاهد مشاجره والدین خود هستند و در یک محیط نامناسب و خشونت‌آمیز رشد می‌کنند تقریباً در سایر روابط خود مثل دوستی‌ها، ازدواج، همکاران و تعامل با غریبه‌ها هم با مشکلاتی روبرو هستند.
۴. اختلالات اشتها
داشتن اختلالات خوردن در کودکانی که شاهد مشاجره مداوم والدینشان در خانه هستند دور از ذهن نیست. گاهی کودکان پرخور و چاق می‌شوند و گاه غذا نمی‌خورند و ناتوان می‌شوند. اختلالات خوردن می‌تواند منجر به عوارض جسمی طولانی‌مدت در رشد و سلامت کودکان شود.
۵. مصرف مواد مخدر
کودکانی که در خانواده‌های بی‌ثبات رشد می‌کنند بیشتر در معرض خطر استفاده از مواد مخدر هستند و ممکن است در سنین کم به مصرف مواد مخدر روی بیاورند.
مطالعات نشان داده کودکانی که شاهد مشاجره والدین خود هستند بیشتر در معرض ابتلا به اختلالات روانی چون بیش فعالی کمبودتوجه (ADHD)، اضطراب، افسردگی، وسواس اجباری(OCD) هستند.
۶. عملکرد تحصیلی
با مشاهده دائم مشاجره والدین ذهن کودک نیز درگیر فضای پر تنش خانه شده و از این رو دیگر نمی‌تواند آن‌طور که باید روی درس و مدرسه و تکالیف خود تمرکز کند. استرس عاطفی تأثیر منفی بر سیستم ایمنی بدن کودکان گذاشته و آنها را مکرراً دچار مشکلات جسمی چون آلرژی‌های مکرر، انواع عفونت‌ها و … می‌کند. همه این عوامل روی‌هم‌رفته باعث کاهش عملکرد تحصیلی کودک نیز می‌شوند.
۷. مشکلات جسمانی
کودک ممکن است به مشکلات جسمی چون مشکلات خواب، درد معده یا سردرد نیز مبتلا شود.
کاری که والدین باید انجام دهند:
۱. هرگز در مقابل فرزندان خود مشاجره نکنید.
۲. در برابر فرزندان به یکدیگر احترام گذاشته و هیچ‌وقت در مقابل فرزندان به هم توهین نکنید.
۳. وضعیتی ایجاد نکنید که کودک شما از آن سوءاستفاده کند.
۴. به زبان و لحن مورداستفاده خود با یکدیگر دقت کنید.
۵. در مورد بحث و اختلاف نظرات با کودکتان صحبت کنید.
۶. هیچگاه برای آشتی فرزندتان را به عنوان واسطه قرار ندهید و به آنها نشان دهید که بزرگ‌سالان خودشان مسئول حل‌وفصل اختلافات هستند.
۷. هنگام مشاجره کودکان را درگیر بحث خود نکنید.
۸. اگر مشاجره را در حضور کودکان آغاز کرده‌اید سعی کنید با حضور آنها به مشاجره‌تان خاتمه دهید.
۹. خودپسندی را کنار بگذارید، با وجود عشق و محبت جایی برای خودپسندی باقی نمی‌ماند.
