کبد عضوی بسیار حیاتی برای بدن است. این عضو با وزن تنها ۵/۱ کیلوگرم ۵۰۰ کار متفاوت انجام می دهد که مهمترین وظیفه آن سوخت و ساز پروتئینها و کربوهیدرات ها و چربی هاست. کبد همچنین عمل ذخیره سازی و فعال سازی ویتامین ها و مواد معدنی را انجام می دهد؛ تولید صفرا می کند که برای هضم و جذب چربی ها لازم است؛ آمونیاک را که بسیار سمی است (با تبدیل به اوره) از خون پاک و سم زدایی می کند؛ انواع پروتئینهای خونی و شاخصهای انعقادی در کبد ساخته می شود .
کبد همچنین استروئیدها را متابولیزه می کند، داروها و الکل را از خون پاک می کند، و باکتریها و مواد زاید را از خون میگیرد؛ و تقریبا ۱۵۰۰سی سی خون در دقیقه از کبد عبور می کند.
اگر کبد فردی را برداریم، فرد ظرف ۲۴ ساعت می میرد؛ با این حال انسان می تواند با ۱۰ تا ۲۰ درصد کبد خود زنده بماند.
کبد بیشترین سهم مصرف انرژی پایه را نیز به خود اختصاص می دهد. (۲۹% انرژی پایه)
مواردی که به کبد آسیب می رساند عبارت است از:
۱- خوردن زیاد
۲- بد خوردن؛ مثلا خوردن زیاد محصولات تهیه شده از آرد تصفیه شده، غذاهای آماده، شکر زیاد، چیپس، …
۳- برنامه غذایی کم پروتئین، پر کربوهیدرات، پرچربی؛ بخصوص برنامه غذایی سرشار از چربی های اشباع و روغن های هیدروژنه
۴- موادی همچون الکل، سیگار، کافئین، تئوبرومین …
۵- انواع داروهای خوراکی مثلا قرصهای ضد بارداری
۶- افزودنی های مواد غذایی
توصیه های تغذیه ای برای سلامت کبد :
– از نیکوتین، الکل، کافئین، گوشت قرمز، قند ساده، غذاهای سرخ شده، کمتر استفاده کنید.
– از منابع غذایی پتاسیم بیشتر استفاده کنید؛ مثل موز، کشمش، آلو، بادام، انواع سبزیجات.
-آب زیاد بنوشید؛ سعی کنید هر ساعت مقداری آب بخورید.
– سبزیجات خام بیشتر مصرف کنید.
– آب هویج و آب چغندر بیشتر مصرف کنید.
-روغن مایع مصرف کنید و خوردن از کره و مارگارین و روغن جامد و دنبه اجتناب کنید.
– ویتامین «کا» برای جلوگیری از سیروز کبدی مفید است.
– از مصرف زیاد ویتامین «آ» پرهیز کنید، بدین منظور نباید روغن کبد ماهی زیاد مصرف کنید. بهتر است که از منابع حاوی پیش ساز ویتامین «آ» (بتاکاروتن؛ مانند هویج، زردآلو، طالبی، …) استفاده کنید.
– هرگز مرغ و ماهی و گوشت خام یا نیم پز نخورید؛ زیرا خطر شدید عفونت با باکتری ها و پارازیت ها و … را به همراه دارد.
-لیمو یکی از بهترین دوستان کبد است؛ بیشتر لیمو بخورید.
– کوآنزیم «Q10» به رساندن اکسیژن به کبد کمک می کند.
– لسیتین از تجمع چربی در کبد جلوگیری می کند.
– از ملین های قوی استفاده نکنید؛ اما همیشه هم از بروز یبوست جلوگیری کنید.
