گذشته از این که پدر نیازهای روحی همسر و فرزندان را تأمین می نماید، باید با تهیه غذای حلال و توسعه در زندگی برای رشد سالم و صحیح جسمی آنان زمینه سازی نماید. چنان که می دانیم اثر غذا در فرزندان، قبل از این که آن ها به این عالم قدم بگذارند، امری مسلم و تردیدناپذیر است و در طول تربیت هم باید کاملًا مراعات شود.
یک فرد مسلمان برای تربیت صحیح فرزندان، باید سفره ای هر چند ساده ولی با غذاها و خوردنی های حلال و پاک در منزل بگستراند. این کار خواص متعددی دارد که یکی از آن ها به وجود آمدن زمینه رشد فضائل اخلاقی و خصال پسندیده در کودکان و نوجوانان می باشد. از دیدگاه فرهنگ اهل بیت علیهم السلام غذایی را که مصرف می کنیم و به خانواده خود می خورانیم، علاوه بر آثار طبیعی که بر جسم ها بر جای می گذارد، آثار دیگری هم در روح و روان و شخصیت معنوی ما ایجاد می کند. این نوع از آثار را آزمایش های مادی و تجربه های عملی و عینی نمی تواند اثبات کند، امّا از منظر قرآن واهل بیت علیهم السلام امری کاملًا واضح و پذیرفته شده است. روایات فراوانی در مورد فراهم کردن غذای حلال و تأثیر آن بر روحیات افراد وارد شده است.
رسول اکرم صلی الله علیه و آله بر این باور بود که: «عبادت خداوند هفتاد جز است و بهترین آن ها طلب روزی حلال است.»[۱] آن حضرت اشتغال به کارهای حلال را مانند سایر عبادات، در زن و مرد مسلمان ضروری دانسته و می فرماید:
«طَلَبُ الْحَلالِ فَریضَهٌ عَلی کلِ مُسْلِمٍ وَ مُسْلِمَهٍ
؛[۲] طلب کردن درآمد حلال، بر هر مرد و زن مسلمان لازم است.»
امام باقر علیه السلام به کسانی که تلاش می کنند سفره های منازل خود را با روزی حلال بیارایند مژده می دهد که:
«لَقی اللَّهَ عَزَّ وَ جَلَّ یوْمَ الْقِیامَهِ وَ وَجْهُهُ مِثْلُ الْقَمَرِ لَیلَهَ الْبَدْرِ؛[۳]
آنان در روز قیامت با سیمایی نورانی، همانند شب چارده با خداوند ملاقات خواهند کرد.»
روزی رسول خدا صلی الله علیه و آله با جمعی از اصحاب در محلی حضور داشتند. در آن میان، چشمان آنان به جوانی نیرومند و زیبااندام افتاد که در اول صبح به کار و تلاش مشغول بود. یاران پیامبر صلی الله علیه و آله گفتند: یا رسول الله! اگر این جوان نیرومند، انرژی خود را در راه خدا مصرف می کرد، چه قدر شایسته مدح و تمجید بود! حضرت فرمود: این سخن را نگویید! اگر این جوان برای تأمین معاش می کوشد، انگیزه او بی نیازی از دیگران است، او در راه خدا قدم بر داشته، و اگر هدف او پذیرایی از پدر و مادر ناتوان خود می باشد، باز هم در راه خدا کار می کند و اگر مقصود او سر و سامان دادن به خانواده و فرزندانش باشد، او به راه خدا رفته و انگیزه مقدسی دارد.[۴]
توسعه در امر معاش
بر پدر مسلمان لازم است علاوه بر این که از راه حلال، معاش خانواده اش را تأمین کند، در صورت امکان به فرزندانش سخت نگیرد و در معاش آنان توسعه دهد و تأثیر این امر را در تربیت صحیح فرزندان منظور نماید.
امام صادق علیه السلام ضمن شمارش وظایف پدر نسبت به خانواده اش می فرماید: «هر میوه ای که همه مردم از آن می خورند، لازم است یک شخص مسلمان به خانواده اش تهیه کند و خوراکی هایی که مخصوص ایام عید است ودر غیر ایام عید به آن ها نمی رساند در روزهای شادی و عید به آنان برساند.»[۵]
پی نوشت ها
[۱] بحار الانوار، ج ۱۰۰، ص ۲۰۹.
[۲] همان.
[۳] الکافى، ج ۵، ص ۷۸.
[۴] المحجه البیضاء، ج ۳، ص ۱۴۰.
[۵] وسائل الشیعه، ج ۲۱، ص ۵۱۳.
